منطقه حفاظت شده مظفری، فردوس

نام انگلیسی :  Mozaffari protected area     نام فارسی :  منطقه حفاظت شده مظفری

منطقه مظفری با مساحت ۹۲ هزار و ۸۰۸ هکتار بین E5726 طول غربی تا E5757 طول شرقی و بین N3402 عرض جنوبی تا N3420 عرض شمالی واقع شده است.
بنه، کسور، اسکنبیل، گز، تاغ، قیچ، بادام کوهی، زرشک وحشی، درمنه، آنغوزه، زیره سیاه، گیاهان علفی، گل بوماداران، آویشن ، لاله قرمز، خارشتر، افدرا و برخی از گیاهان خانواده کاسنی پوشش گیاهی این منطقه را شامل می شود.
قوچ و میش، کل و بز، گرگ، آهو، گربه شنی، کاراکال، روباه، شغال، تشی، شاهین، کبک، تیهو، انواع باقرقره ، کبوتر­چاهی ، زاغ بور، غراب ، کمرکولی ، انواع چک چک ، هوبره، شاهین، عقاب طلایی ، دلیجه ، قرقی، انواع گنجشک، بزمچه، انواع مارها و لاک پشت گونه های جانوری که در این منطقه زیست می کنند.
از نظر توپوگرافی بیش از نیمی از منطقه را عرصه های کویری، بیابانی و تپه ماهور و بقیه اراضی را تیپ کوهستانی تشکیل می دهد.
وجود ارتفاعات صخره ای و دشت های باز در اطراف این منطقه شرایط مناسبی را برای حضور حیات وحش فراهم کرده است .علاوه بر این نیز به دلیل وجود میدان دید مناسب شرایط مطلوبی برای حفاظت کامل مناطق فراهم شده است .

منطقه مظفری بر اساس آگهی رسمی مصوبه شماره 280  شورایعالی حفاظت محیط زیست مورخ 12/11/86  به عنوان منطقه حفاظت شده معرفی گردید.

حدود اربعه
شمالاً: از روستا ابراهیم¬آباد به سمت شمال و غرب و در امتداد جاده تا روستا کجه و سپس ادامه راه تا تقاطع آن با راه حوض حاج¬میرک و سپس در خط مستقیم مفروض تا محل اتصال کال¬نمک و جاده روستا نیگنان.
شرقاً: از تقاطع کال با جاده به سمت شمال تا روستا ابراهیم-آباد
جنوباً: از محل اتصال جاده بشرویه به سمت شرق و عبور از جنوب کوه¬آونج و حوض¬آونج و در امتداد کال تا تقاطع آن با جاده
غرباً: از محل اتصال کال¬نمک و جاده روستا نیگنان به سمت جنوب و در امتداد کال¬نمک پس از عبور از جنوب کوه¬های سه¬کوهه و علی-جمال تا اتصال آن به جاده بشرویه.

وسعت منطقه: وسعت منطقه 92808 هکتار می¬باشد.

ویژگی و سیمای عمومی منطقه ( شامل وضعیت توپوگرافی، چشم انداز، پوشش گیاهی و گونه های شاخص گیاهی، وضعیت عمومی حیات وحش و گونه های شاخص و کریدورها)
از نظر توپوگرافی منطقه دارای ارتفاعات صخره¬ای و دشت های باز در پیرامون آن که شرایط مناسبی را برای حضور حیات وحش در منطقه فراهم نموده است علاوه بر این نیز بدلیل وجود میدان دید مناسب شرایط مطلوبی جهت حفاظت کامل مناطق فراهم آمده است.
پوشش¬گیاهی: بنه، کسور، اسکنبیل، گز، تاغ، قیچ، بادام کوهی، زرشک وحشی، درمنه، آنغوزه، زیره سیاه، گیاهان علفی، گل بوماداران, آویشن, لاله قرمز، خارشتر, افدرا و برخی از گیاهان خانواده کاسنی می¬باشد.
حیات¬وحش: قوچ و میش، کل و بز، گرگ، آهو، گربه شنی، کاراکال، روباه، شغال، تشی، شاهین، کبک، تیهو، انواع باقرقره, کبوتر-چاهی, زاغ بور, غراب, کمرکولی, انواع چک چک, هوبره، شاهین، عقاب طلایی, دلیجه, قرقی، انواع گنجشک، بزمچه، انواع مارها و لاک پشت می¬باشند. از نظر توپوگرافی بیش از نیمی از منطقه را عرصه های کویری، بیابانی و تپه ماهور تشکیل می دهد و بقیه اراضی را تیپ کوهستانی تشکیل می دهد.

جاذبه های اکوتوریستی
با عنایت به اینکه در منطقه حفاظت شده مظفری طرح مدیریت انجام نگرفته و در حال حاضر نیز قراردادی به شماره  15458 مورخ 17/12/90 جهت اجرای طرح مطالعاتی- پژوهشی منطقه حفاظت شده مظفری  با دانشگاه محیط زیست کرج به امضاء رسیده است، تاکنون هیچگونه سرمایه گذاری برای امر تفریح و تفرج از سوی این اداره کل در داخل منطقه صورت نگرفته است. شایان ذکر است با عنایت به وجود جاذبه های کویری هرساله تورهای کویرنوردی در منطقه انجام می شود و اثر طبیعی دم یوز از مهمترین آثار طبیعی گردشگری در منطقه می باشد.

وضعیت عمومی، اقتصادی- اجتماعی
از آنجایی که مردم منطقه به امر کشاورزی و دامداری اشتغال دارند متاسفانه خشکسالی های اخیر در وضعیت معیشتی مردم بسیار تاثیر گذار بوده لذا این اداره کل در راستای جبران بخشی از خسارات حاصله و نیز در راستای مشارکت جوامع بومی در مدیریت منطقه اقدام به جذب نیروی قراردادی، شرکتی و جذب سرباز از جوامع بومی مستقر در منطقه نموده است که خود سهم بسزایی در مدیریت بهتر منطقه با آشنا شدن آنها از فواید حفاظت از منطقه بوده است همچنین به صورت ناچیز در اقتصاد ساکنین تاثیر گذاشته است.

روستای طاهرآباد با جمعیت 150 خانوار و دارای طرح هادی مصوب و در حال اجرا، در حاشیه مرز شرقی و خارج از منطقه قرار گرفته که فعالت های عمده معیشتی در آن زارعت و دامداری می باشد. روستای ابراهیم آباد با جمعیت 12 خانوار و فاقد طرح هادی مصوب، در حاشیه مرز شرقی و خارج از منطقه قرار گرفته که فعالت های عمده معیشتی در آن زارعت و دامداری می باشد. روستای گل پخون با جمعیت 5 خانوار و فاقد طرح هادی مصوب، در حاشیه مرز شمالی و خارج از منطقه قرار گرفته که فعالت های عمده معیشتی در آن زارعت و دامداری می باشد. روستای کجه با جمعیت 130 خانوار و دارای طرح هادی مصوب، در حاشیه مرز شمالی و خارج از منطقه قرار گرفته که فعالیت های عمده معیشتی در آن زارعت و دامداری می باشد. روستای چاه نو با جمعیت 60 خانوار و فاقد طرح هادی، در حاشیه مرز شمالی و خارج از منطقه قرار گرفته که فعالت های عمده معیشتی در آن زارعت و دامداری می باشد. روستای پلوند با جمعیت 5 خانوار و فاقد طرح هادی مصوب، داخل منطقه قرار گرفته که فعالت های عمده معیشتی در آن دامداری می باشد.

زراعت در منطقه با استفاده از آب چاه موتورها انجام می شود که غالباً در حاشیه روستاها و داخل دشت ها پراکنده اند. انواع محصولات کشاورزی از قبیل پسته، جو، گندم، پنبه و غیره کشت می گردد. حدود 10 هکتار از اراضی داخل منطقه که شامل اراضی کشاورزی چاه موتور موسوم به ریگ آهویی، محدوده روستای پلوند و بندسارهایی که در صورت بارندگی مناسب تحت کشت دیم قرار می گیرند مستثنیات منطقه می باشند.

تعارضات مهم منطقه
1 – خشکسالی ها و کمبود نزولات آسمانی
2- کمبود پاسگاه محط بانی، تجهیزات، نیروی انسانی و عدم استاندارد حفاظتی مناطق.
3- تخریب زیستگاه بر اثر پیشروی شن های روان
4- لزوم ارتقاء فرهنگ زیست محیطی جامعه
5- چرای بی رویه دام های اهلی و به ویژه صدور پروانه چرای دام در داخل محدوده امن.
بر اساس تفاهم نامه منعقد شده در زمان ارتقاء سطح منطقه مبنی بر حذف 10 درصد از سطح منطقه به بخش صنعت، با حذف ده درصد از منطقه حفاظت شده مظفری، محدوده معادن سنگ آهک شرکت سیمان سفید، معدن مس شرکت احیاء صنایع خراسان و معدن سنگ تزئینی آقای عباس طاهری از محدوده منطقه خارج گردیده است. در حال حاضر قسمتی از محدوده معدنی خاک صنعتی آقای رضا شهریاری در داخل منطقه و مرز جنوبی آن قرار دارد. ضمناً در جریان اصلاح مرز منطقه، روستای گل پخون، قسمتی از حریم جاده آسفالته طاهرآباد به کجه و اراضی کشت دیم واقع در محدوده ذکر شده از منطقه خارج شده است و ارتفاعات موسوم به چاه چشمه و قسمتی از جنگل تاغ طاهرآباد پس از بررسی و برداشت محدوده، جهت الحاق به منطقه پیشنهاد گردیده است. در محدوده پیشنهادی یک معدن سنگ لاشه در حال بهره برداری و فعال واقع گردیده است.

تجهیزات و امکانات
منطقه در حال حاضر دارای دو پاسگاه محیط بانی و یک انبار علوفه با تعداد 4 نفر نیرو می¬باشد. همچنین طرح احیاء، تکثیر و پرورش گورایرانی در منطقه در حال بهره برداری است.

سایر ملاحظات
برخی از پیشنهادات این اداره کل در راستای بهبود وضعیت منطقه عبارتند از:
1- زون بندی منطقه و اجرای طرحهای گردشگری:
2- عدم برداشت بیرویه از منابع گیاهی
3- استخدام نیروی محیط بان مطابق با استاندارد جهانی و ملزومات شاخصهای تنوع زیستی کشور.
4- تجهیز پرسنل گارد به اسلحه و لوازم دفاع شخصی با توجه به مخاطرات موجود.
5- خرید اراضی و مستثنیات.
6-  اجرای طرحهای مرتعداری بصورت دقیق وکارشناسی شده و خروج دام مازاد از مراتع منطقه
7 – تامین بودجه جهت نصب دوربین های مداربسته در سطح منطقه جهت پایش لحظه ای
8- تامین اعتبارات پژوهشی جهت امر تحقیق و پژوهش به منظور شناخت ظرفیتهای آن به منظور حفاظت و حمایت از منطقه