منطقه حفاظت شده مند ، بوشهر

نام انگلیسی :  Mond protected area     نام فارسی :  منطقه حفاظت شده مند

منطقه حفاظت شده مند در استان بوشهر بین N2705 تا N2810 عرض شمالی و E5115 تا E5106 طول شرقی واقع شده است. مساحت آن 49951 هکتار می باشد.
پوشش گیاهی: حرا, گز و‌ کهور.
پرندگان : گیلانشاه خالدار و هوبره .

منطقه حفاظت شده مند با وسعت ‪ ۴۶‬هزار و‪ ۵۰۰‬هکتار با دو اکوسیستم آبی و خشکی در کنار بخش بردخون از توابع شهرستان دیر واقع در ‪ ۱۸۰‬کیلومتری جنوب شرقی بندر بوشهر قرار دارد. مند منطقه‌ای جلگه‌ای کویری است که دارای دو فصل زمستان نسبتا خشک و تابستانی گرم است. چهار جزیره خان، تهمادون، نخیلو و ام‌الکرم به زیبایی منطقه حفاظت شده مند در سواحل زیبای خلیج فارس افزوده‌اند. رودخانه زیبای مند پرآب‌ترین رودخانه استان بوشهر تنها منبع آبی تامین آب شرب حیات وحش منطقه یاد شده است. پوشش‌مناسب گیاهان‌نادری چون‌انوکنمون سودامبولیس،دامبارنکیما، هالوکاریس، ساریکورینا، و درختان حرا، گز، کهورپاکستانی و کنار و ساحلی بودن این منطقه مکان زیست و مهاجرت انواع پرندگان، آبزیان، خزندگان و حیوانات را فراهم کرده است.

نخل، نماد زیبایی سواحل خلیج فارس نیز در قالب نخلستان‌های پراکنده در منطقه حفاظت شده مند به چشم می‌خورد. رویش بیش از‪ ۸۰‬نوع گیاهان ماندآبی که یکی ازبااهمیت‌ترین اکوسیستم‌های زمین‌است زیستگاه سفره‌ای بسیار مناسبی را برای انواع گونه‌های جانوری بویژه گونه‌های مختلفی از لاک پشت‌ها را در این منطقه فراهم کرده‌است. در تمام جهان تنها هفت گونه لاک پشت دریایی شناسایی شده که به علت شکار بی رویه نسل انواع لاک پشت‌ها در معرض خطر انقراض قرار گرفته است.

لاک پشت دریایی نوک عقابی،خزنده‌ای با بیش از‪ ۱۵۰‬میلیون سال سابقه پیدایش از نادرترین نوع لاک پشت‌های دنیااست که بیش از انواع دیگر لاک پشت‌ها، نسل آن در خطر انقراض است اما منطقه حفاظت شده مند محل تخم‌گذاری و تکثیر نسل این لاک پشت است. منطقه حفاظت شده مند از دیر باز زیست گاه مهم آهو بوده که در دسته‌های کوچک و بزرگ، زیبایی طبیعت این منطقه را دو چندان کرده‌اند. انواع دیگری از حیوانات شامل خرگوش، روباه، گراز، کفتار، گرگ و جوجه تیغی نیز به وفور در منطقه حفاظت شده مند به چشم می‌خورند. گونه‌های مختلف پرندگان بیش از هر چیز دیگری حیات وحش منطقه مند را زیبا کرده طوری که بیش از ‪ ۶۰‬گونه پرنده مهاجر و بومی درمند بسر می‌برند.

باکلان، اگرت ساحلی، فلامینگو، چکاوک، ماهی خورک، زنبورخوار،دراج، پرستوی دریایی و نمونه‌های متعدد دیگری از پرندگان مند را مملو از آواز زیبای خود کرده‌اند. یکی از پرندگان بسیار با ارزش و زیبای طبیعت درنا است که از اواخر فصل پاییز تا اوایل فروردین را در منطقه مند می‌گذراند. زیباترین صحنه‌های حیات وحش منطقه حفاظت شده مند مربوط به ده‌ها هزار پرستوی کاکلی کوچک و بزرگ دریایی است که در جزایر منطقه حفاظت شده مند و بر روی شن‌های داغ ساحل تخم‌گذاری می‌کنند. منطقه حفاظت شده مند از جاذبه‌ها گردشگری با ارزش کشور است که نقش مهمی در حفظ و نگهداری نسل انواع پرندگان و حیوانات و آبزیان کشور دارد.

موقعیت عمومی منطقه
این منطقه از نظر جغرافیایی در جنوب ایران و در 180 کیلومتری جنوب شرقی استان بوشهر در منطقه جلگه ای – کویری در کنار بخش برخون از توابع شهرستان دیر در 27 درجه و 15 دقیقا تا 28 درجه و 45 دقیقه عرض شمالی و 51 درجه و 15 دقیقه تا 51 درجه و 35 دقیقه طول شرقی واقع گردیده است .
 

ویژگی و سیمای عمومی منطقه( شامل وضعیت توپوگرافی , چشم انداز, پو شش گیاهی وگونه های شاخص گیاهی , وضعیت عمومی حیات وحش و گونه های شاخص و کریدورها ) :
منطقه ای جلگه ای و کویری بوده که در شهرستان دیر و  بخش بردخون واقع  گردیده است .حداکثر ارتفاع از سطح دریا به کمتر از 10 متر می رسد  که به صورت یک فلات در حاشیه خلیج فارس واقع شده است .

پوشش گیاهی
پوشش گیاهی منطقه حفاظت شده مند شامل 2 بخش می باشد :
1-شوره زارهای ساحلی که پهنه های پوشیده از گیاهان علفی ،‌بوته ای یا درختچه ای در مجاورت آب های شور می باشد .
2- شوره زارهای موسوم به درون منطقه ای که پوشش نسبتاً‌ مشابهی با اراضی شور ساحلی دارد .

حیات وحش
بیشترین تنوع جانوری مهره دار خشکی زی منطقه را پرندگان دارند که تاکنون 120 گونه در منطقه شناسایی شده است. برخی همچون خروس کولی دشتی، بالابان، هوبره، بحری و عقاب طلایی از پرندگان بسیار ارزشمند این منطقه محسوب می گردند.از رده پستانداران نیز تاکنون 18گونه شناسایی شده اند که از آنها می توان به :
آهو(بالغ بر 600 راس) ،گربه وحشی ، گراز ، خرگوش ، کفتار وروباه شنی اشاره نمود. لاکپشت نوک عقابی ، لاکپشت سبز ، بزمجه دشتی ، سوسمار خاردم و ماردریایی نمونه های شاخصی از 18گونه خزنده این منطقه می باشند.

جاذبه های اکوتوریستی
  دارای جاذبه های طبیعت گردی بوده بدلیل عدم اطلاعات کافی و نبودن زیرساخت ها در حال حاضر میزان جذب توریست امکان پذیر نیست .

وضعیت عمومی اقتصادی اجتماعی
حاشیه نشینان این منطقه اکثرا شغل صیادی ،‌دامداری و کشاورزی دارند

تعارضات مهم منطقه
-استقرار تاسیسات گازی پارس شمالی در مجاور منطقه
2- مشکلات ناشی از فعالیت اهالی روستاهای منطقه
3-عدم وجود سیل بند و یا عوارض طبیعی نظیر پناهگاه

تجهیزات و امکانات
ساختمان پاسگاه محیط بانی( دارای آب ، برق ، تلفن ) –  سیستم رادیویی بیسیم – خودرو صحرایی – موتورسیکلت –  تجهیزات انفرادی محیط بانی ( کوله پشتی ، دوربین چشمی ،  کیسه خواب ) – موقعیت یاب دستی – موتور برق – تراکتور  – رایانه و اینترنت

سایر ملاحظات
با توجه به خشکسالی های متوالی و افزایش جمعیت حیات وحش منطقه ضرورت دارد تا نسبت به کشت علوفه اقدام موثری به عمل آید .