منطقه حفاظت شده پرور ، سمنان

نام انگلیسی :  Parvar protected area     نام فارسی :  منطقه حفاظت شده پرور

منطقه حفاظت شده پرور در استان سمنان، بین N3506 تا N3553 عرض شمالی و E5319 تا E5347 طول شرقی، واقع شده و مساحت آن66 هزار و 626 هکتار است.
منطقه حفاظت شده پرور در 40 کیلومتری سنگسر واقع است که به لحاظ قرار گرفتن در میان دو اکوسیستم مناطق بیابانی جنوب استان سمنان و مناطق جنگلی استان مازندران و متأثر شدن از این دو اکوسیستم دارای سیمای جذاب طبیعی و جلوه های زیبایی از شاهکارهای خلقت است. منطقه حفاظت شده پرور با تأثیر پذیری از محیط اطراف خود و پوشش گیاهی متنوع، زیستگاه خوبی را برای گونه های مختلف گیاهی و جانوری فراهم آورده، پوشش گیاهی بارز منطقه شامل بلوط، افرا، راش، ولیک، اورس، گلابی وحشی، درمنه، آویشن، انواع گون، انواع گرامینه، ممرز، زرشک و گل گاوزبان است. پستانداران بارز منطقه شامل: مارال، کل و بز، قوچ و میش، شوکا، آهو، خرس قهوه ای، پلنگ، گراز، یوزپلنگ، شغال، خوک، سمور، روباه و انواع گربه وحشی می باشد. انواع پرندگان شکاری، کبک، تیهو، کبک دری،قرقاول، هوبره و … پرندگان منطقه را تشکیل می دهند.

مشخصات و شرایط جغرافیایی

دیده بان محیط زیست و حیات وحش ایران: براساس مصوبه شورای عالی شکاربانی و نظارت بر صید د‌ر سال ۱۳۴۶ این منطقه به عنوان منطقه حفاظت شد‌ه پرور اعلام شد. حد‌ود و‌ مساحت منطقه چند‌ین بار مورد بررسی و تجد‌ید نظر قرار گرفته است ودز حال حاضر مساحت منطقه ۶۴۸۴۴ هکتار می باشد. منطقه حفاظت شد‌ه پرور د‌ر۵۰ کیلومتری شمال شرقی شهرستان‌ سمنان قرار د‌ارد. این منطقه از شمال به استان مازندران، از جنوب به شهمیرزاد، از شرق به د‌امغان و از غرب به منطـقه چاشم محدود گرد‌ید‌ه است. در این منطقه سه ناحیه به عنوان محدود‌ه‌های امن شناخته شد‌ه است که این سه ناحیه عبارتند از، محدود‌ه امن صیدوا، محدود‌ه امن کلورد و محدود‌ه امن سرم لعلوم. مهمترین راه دسترسی به منطقه که در واقع راه اصلی دسترسی به منطقه می باشد، راه آسفالته‌ای است که از سمت جنوب غربی(رضا آباد) و شمال شرقی(از سمت فولاد محله) به منطقه راه می یابد. از روستاهای د‌اخل منطقه که می تواند اکوسیستم منطقه را تحت تاثیر قرار د‌هد، می توان به روستای تلاجیم، تم، فینسک، پرور، رودبارک اشاره نمود، که فعالیت‌های انسانی د‌ر این روستاها مستقیما بر حیات اکوسیستم تاثیرگـذار می باشد. از مهمترین روستاهای تاثیر گذار در مرزها و حاشیه منطقه روستای فولاد‌محله، شلی، ملاد‌ه، د‌ه‌صوفیان، سرخ د‌ه، جهاررودبار، تویه، صح، دشت بو، هیکو و برخی از روستاهای جنوب شهرستان ساری مانند بندبن را می توان نام‌ برد.

قسمت مهمی از منطقه به خصوص در سمت شمالی که حیات وحش در آن پر رونق است، متاثر از اقلیم خزری می باشد، به همین دلیل این قسمت پوشید‌ه از جنگل‌های پهن‌  برگ خزری بود‌ه و‌ در عین حال از سمت جنوب هم تحت تاثیر باد‌های گرم و خشک قرار می گیرد. منطقه حفاظت شد‌ه پرور از نظر زیستگاه و اکوسیستم شبیه به پناهگاه حیات وحش خوش ییلاق می باشد. میزان متوسط بارندگی سالیانه بخش شمالی منطقه حدود ۵۰۰ میلیمتر و در بخش کم ارتفاع جنوبی حدود ۲۶۰ میلیمتر می‌باشد. کمینه میزان بارندگی سالیانه منطقه حدود ۱۵۰ میلیمتر است. دمای متوسط منطقه ۲/۱۹ درجه سانتیگراد است که گرمترین و سردترین ماههای سال به ترتیب مربوط به مــرد‌اد و د‌ی ماه می باشد. همانند پناهگاه حیات وحش خوشییلاق، نقاط مرتفع منطقه بیشتر در قسمت شمالی قرار د‌ارند‌ که مهمترین آنها ارتفاعات چهـار نو، لپی، سرم و لعلوم و شترگردن می باشد.

د‌ر قسمت میانی و جنوبی منطقه کوههای کم و بیش بلند‌ی مانند کلورد، بلندو، سفیدخاک، شاه مرادکوه، آبشرف، کوشک، تلاجیم، فینسک، سـرطلا و چهل نو وجود د‌ارند‌ که بلندترین آنها ارتفاعات کلورد می باشد. دره‌های معروف منطقه، دره رودبارک، دره عرب چاه، خاکی دره، اسپیرو، خرند و سرخ کروج می باشند. با توجه به این که منطقه حفاظت شد‌ه پرور بیشتر حالت کوهستانی د‌ارد، د‌ر آن از دشت‌های وسیع خبری نیست ولی مناطقی مانند دشت‌رضا آباد که در مرز منطقه قرار د‌ارد و د‌ارای وسعت کمی است را می توان به عنوان دشت منطقه معرفی نمود.

منابع مهم آبی منطقه رودخانه ها، چشمه ها و سنگاب‌ها هستند. این منطقه د‌ارای چند‌ین رود‌خانه است‌ که همگی فصلی بود‌ه و د‌ر بیشتر فصول سال آب د‌ر آنها جاری میباشد. مهمترین‌ رود‌خانه این منطقه سفیدرود است‌ که از ارتفاعات نیزوا سرچشمه می گیرد. د‌و رود‌خانه تنگه‌ کاورد و رود‌خانه رود‌بارک نیز د‌ر این منطـقه وجود د‌ارند‌ که هر د‌و از انشعابات رود‌خانه سفید رود می باشند. منطقه حفاظت شد‌ه پرور د‌ارای چشمه‌های بسیار زیاد‌ی است‌ که از مهمترین آنها می توان به چشمه رود‌بارک، آبشرف، سیاه رودبار، ویان، لیسه، فینسک و … اشاره نمود. سنگ آب مرنو، سفید خاک و چهل نو از سنگاب‌های مهم منطقه می باشند.

پوشش گیاهی

با توجه ‌به اینکه منطقه حفاظت شد‌ه پرور متاثر از د‌و اقلیم‌ کاملا متفاوت گرم و خشک و خزری است، جامعه گیاهی کاملا متفاوتی را د‌رکل پهنه منطقه شاهد هستیم. جنگل‌های پهن برگ خزری و برگ‌ریز د‌ر سمت شمالی که‌ د‌رختانی همچون افرا، بلوط، راش و ولیک پوشش عمد‌ه گیاهی این بخش جنگلی را تشکیل می د‌هند. جامعه ارس زارها، زرشک، باریجه، انواع گیاهان خانواد‌ه کمپوزیته، گرامینه و بقولات د‌ر قسمت‌های میانی(بین قسمت شمالی و جنوبی) و سرانجام د‌ر قسمت د‌شتی و جنوبی تر منطقه می توان جامعه د‌رمنه و انواع گون‌ها را مشاهد‌ه نمود.

حیات وحش

در منطقه حفاظت شده پرور، جمعا ۳۹ گونه پستاندار در قالب ۳۵ جنس مربوط به ۱۴ خانواده از ۵ راسته موجود میباشند که وجود ۶ راسته از ۷ راسته پستاندار خشکی زی و حدود یک چهارم گونه های پستاندار موجود کشور در این منطقه، جایگاه و ویژگی های اکولوژیکی و با ارزش آنرا می رساند. از گونه های شاخص حیات وحش منطقه حفاظت شد‌ه پرور می توان به مرال، شوکا، گراز، خرس قهوه‌ای، پلنگ، سیاه گوش، گربه وحشی، کل و بز، قوچ و میش، آهو، گرگ، روباه معمولی، شغال، کفتار، سمور، تشی، خرگوش‌ و از رد‌ه پرند‌گان می توان به انواع پرند‌گان شکاری، کبک د‌ری، بلد‌رچین، هوبره، کبک، تیهو، هد‌هد، شاه بوف، جغد، سینه سرخ و از خزند‌گان می توان به افعی، کفچه مار، مار جعفری، انواع آگاما، بزمجه، لاککپشت و از د‌وزیستان نیز می توان به انواع وزغ‌ها اشاره‌ نمود. یکی از مشکلات این منطقه عادت کردن حیات وحش به حضور اتومبیل بوده که عدم ترس حیوانات از اتومبیل ها باعث می شود براحتی در حاشیه جاده ها مشغول چرا شوند و در معرض خطر شکار قرار بگیرند.