منطقه حفاظت شده کالمند بهادران

نام انگلیسی :  Kalmand protected area     نام فارسی :  منطقه حفاظت شده کالمند

منطقه کالمند – بهادران در سال 1355 به دلیل تخم گذاری پرنده با ارزش و کمیاب هوبره و همچنین برخورداری از وضعیت اکولوژیکی مناسب جهت ادامه حیات گونه های ارزشمند جانوری و گیاهی مختلف از جمله آهو و زاغ بور به عنوان منطقه شکار ممنوع و از تاریخ اول خرداد ماه سال 1370 با تصویب شورای عالی محیط زیست رسماً در زمره مناطق چهار گانه تحت مدیریت سازمان حفاظت محیط زیست قرار گرفته و به عنوان حفاظت شده اعلام گردید.

موقعیت جغرافیایی، سیمای طبیعی و اقلیم
این منطقه در حد فاصل E5420 تا E5515 طول جفرافیایی و N3105 تا N3135 عرض جفرافیایی واقع شده است.

کالمند در 20 کیلومتری شهرستان مهریز و 50 کیلومتری مرکز استان و بهادران در 85 کیلومتری یزد قرار گرفته است.

وسعت این منطقه حدود 250000 هکتار برآورد شده که بیش از نیمی از مساحت آن را نقاط دشتی و مابقی را ارتفاعات صعب العبور، کوهپایه ها و تپه ماهور ها تشکیل داده است. بلندترین نقطه منطقه مزبور در کوه مذوار با ارتفاع 3290 متر و پست ترین نقطه آن در کفه مهدی آباد 1400متر از سطح دریا ارتفاع دارد.

میزان بارندگی در نقاط مختلف این مظقه متفاوت بوده و از حداقل 50 تا حداکثر 150 میلی متر در سال متغیر می باشد.

منابع آب
منابع آبی موجود در منطقه حفاظت شده کالمند – بهادران به دلیل وسعت زیاد و کویری بودن آن جوابگوی نیاز حیات وحش منطقه نبوده است. سنگآب های موجود در منطقه که در اثر انحلال آهکی به طور طبیعی تشکیل شده اند، از نظر ذخیره و ظرفیت نگهداری آب متفاوت و میزان آب آنها تحت تاثیر نزولات جوی بوده و در سال های اخیر کمبود بارشهای جوی موجب گردیده تا ذخیره آبی چشمه ها و سنگآب های منطقه بسیار کم شود.

در این راستا اداره کل حفاظت محیط زیست استان یزد با حفر چند حلقه چاه، نصب چند عدد تلمبه بادی، تعمیر و مرمت سنگآب ها و ایجاد مخازن آب متعدد زیرزمینی این امکان را فراهم آورده که حتی در ماه های گرم سال نیز گیاهان و جانوران وحشی منطقه با مشکل کم آبی مواجه نباشند.

فلور گیاهی
کنترل مستمر منطقه حفاظت شده کالمند – بهادران، اعلام یک پنجم منطقه به عنوان محدوده امن و اجرای قانون تعلیف احشام موجب گردیده تا جوامع گیاهی منطته مرکب از انواع فرم های رویشی اعم از یکساله علفی، چندساله علفی، بوته ها، درختان و درختچه ها که در گذشته سیر قهقرایی را طی می کرده اکنون از وفور نسبی برخوردار باشند. طبق مطالعات انجام شده در تابستان 1379 تعداد 115 گونه گیاهی در منطقه شناسایی شد که به عنوان نمونه می توان به گونه های زیر اشاره نمود: گون، اسفناج وحشی، تره تیزک، کاکوتی، فرفیون، گل گندم، شقایق کوهی، انغوزه، زنبق صحرایی، ملیکا، خارشتر، کلاه میرحسن، کاروانکش، افدرا، اسکنبیل، تاغ، قیچ، پرند، گز، گل کتانی، بابونه ای، شب بوی صحرایی، تلخک، اسفند ، علف شور، کلپوره، شیرینک، بادام کوهی، انجیر وحشی، کسور و بنه.

فون جانوری
منطقه حفاظت شده کالمند – بهادران با توجه به وجود ارتفاعات، تپه ماهور ها و دشت ها زیستگاه و مامن مناسبی جهت زندگی انواع گونه های جانوری می باشد. در ارتفاعات منطقه گله های متعدد کل و بز و قوج و میش مشاهده شده و در قسمتهای دشتی تعداد زیادی آهو که حدود 2000 راس تخمین زده می شود نظر هر بیننده ای را به سوی خود جلب می کند.

درقسمت های شمال و شمال شرقی منطقه که از اقلیم خشک تری برخوردارند تعدادی جبیر زیست می نمایند. همچنین جانورانی از قبیل یوزپلنگ، کاراکال، پلنگ، کفتار، روباه، گرگ، شغال و پرندگان ارزشمندی همچون زاغ بور، هوبره، کبک، تیهو، باقرقره و خزندگانی مانند بزمچه و مار در منطقه موجود می باشند.

لازم به ذکر و تشکر است از محیط بانان نمونه منطقه که شبانه روز از این حیات وحش پاسداری می کنند.

مرکز تکثیر و پرورش گورخر
کمتر از نیم قرن پیش حدود دو سوم خاک کشور ایران زیستگاه گورخر ایران بود که بر اثر شکار بی رویه و تعارضات انسانی، وجود این گونه فقط منحصر به دو منطقه توران و بهرام گور شد. درسال 1376 اداره کل حفاظت محیط زیست استان یزد طرح اسارت، انتقال و رهاسازی گورخر ایران را در منطقه حفاظت شده کالمند – بهادران راه اندازی کرد که خوشبختانه این طرح با موفقیت روبرو و در حال حاضر 8 راس گورخر در این منطقه زیست و با توجه به روند تکثیر پیش بینی می شود که در آینده نزدیک در مناطق مختلف استان رهاسازی گردند.

قابلیت های منطقه
نقاط دیدنی، چشم انداز ها و مناظر طبیعی این منطقه، وجود حیوانات با ارزش و حمایت شده ای چون آهو، جبیر و پرندگان نادر و کمیابی مانند زاغ بور و هوبره، با ارزش بن المللی اشان بر اهمیت این اکوسیستم کویری افزوده است. گیاهان و جانوران موجود در منطقه حفاظت شده کالمند – بهادران که به نحو مطلوبی خود را با شرایط سخت کویری تطابق داده اند می توانند به عنوان نمونه مورد مطالعه وتحقیق مراکز آموزشی و تحقیقاتی قرار گیرند. در پایان ذکر این نکته ضروری است که علیرغم وجود تعداد زیادی از آبادی ها و چاه های کشاورزی در منطقه این مسیله در روند حفاظت تاثیر منفی چندانی نداشته که این امر را بایستی مرهون همراهی و همدلی مردم و فرهنگ غنی و شناخت عمیق آنها نسبت به حفاظت از گونه های وحش دانست.