|
نام انگلیسی : Kouh Banann protected area نام فارسی : منطقه حفاظت شده کوهبنان
|
 |
کوهبَنان در شمالی‌ترین نقطه استان کرمان قرار دارد. برخی می‌گویند بنان به معنای پسته کوهی است و کوهبنان یعنی کوه پسته. البته در گویش محلی این منطقه واژه بنه به معنی پسته کوهی است. رشته کوههای به هم پیوسته کوهبنان از شمال غربی به جنوب شرقی امتداد دارد. بلندترین نقطه کوهبنان کوه داودان است که 3660 متر ارتفاع دارد. (علت این نامگذاری، رویش گیاهان دارویی در آن است.) از شمال به شهرستان بافق، از جنوب به شهرستان زرند و از مشرق به شهرستان راور و بهاباد و از مغرب به نوق رفسنجان و زرند محدود است.
رسوباتی از دریاچه های آب شور و شیرین به دست آمده اند که حاوی آثار گیاهی فراوانی است که نشان دهنده این است که بارش و رطوبت در این منطقه بیشتر از امروز بوده است. در این منطقه سنگهای رسوبی آهکی"marl"، " تورب " و "peat " وجود دارد که از نظر مقدار باقیمانده های گیاهی (قارچها، سرخس ها) و همچنین نرم تنان بسیار غنی است و در دوره آب و هوای مرطوب تشکیل شده است که با تایید نظریه فوق کمک می کند. مهمترین کوههای این منطقه عبارتند از کوه کوهبنان(کوه بالا)به ارتفاع3775متر و کوههای طغرالجرد که بلند ترین قله آن کوه تخ راجه tokhraje است که 2600متر ارتفاع دارد.
این منطقه در شهرستان کوهبنان واقع و به پشتکوه کوهبنان معروف است گردیده و اداره کل حفاظت محیط زیست استان از سالها قبل پیگیر ارتقاء سطح منطقه بوده و خوشبختانه در آبان ماه سال 1388 نقشه منطقه به همراه منابع آبی منطقه توسط واحد محیط طبیعی و GIS اداره کل تهیه گردید.
موقعیت جغرافیایی و عمومی منطقه
این منطقه در موقعیت جغرافیایی N3128 E5616 در شمال شهر کوهبنان واقع گردیده که از شمال به مرز استان یزد و کرمان، از غرب به جاده روستای خاکی کوهبنان – چهار گداره، از جنوب به شهر کوهبنان و از شرق به جاده خاکی (جاده قدیمی) کوهبنان – پشتکوه منتهی می شود.
وسعت منطقه : وسعت منطقه سیزده هزار و دویست هکتار (13200) می باشد.
ویژگی و سیمای عمومی منطقه
الف – وضعیت توپوگرافی : این منطقه دارای دو رشته کوه مرتفع به هم پیوسته به نامهای کوه داه بدان (مشهور به کوه آسیاب یا حسن کل) و کوه کلیسا با دره و ریزالهای فراوان بوده که این مکانها زیستگاه امنی برای حیات وحش منطقه محسوب می شود. هم چنین با دارا بودن پوشش جنگلی و مرتعی انبوه یکی از بهترین مناطق بکر و مستعد شهرستان می باشد و پست ترین نقطه منطقه، دامنه ارتفاعات مجاور شهر کوهبنان با ارتفاع 2014 متر از سطح دریا و بلندترین نقطه، ارتفاعات کوه داه بدان (مشهور به کوه آسیاب یا حسن کل) با ارتفاع 3280 متر از سطح دریا می باشد .
ب – چشم اندازهای منحصر به فرد : نقاط برفگیر و چشمه سارهای فراوان با پوشش گیاهی و جنگلی از چشم اندازهای منحصر به فرد منطقه می باشند.
ج – پوشش گیاهی و گونه های شاخص گیاهی :
تیپ گیاهی : پوشش گیاهی منطقه از نوع بوته ای (گیاهان یکساله) ، درختچه و درختی میباشد.
گیاهان یکساله و داروئی نظیر : آلاله ، آویشن ، درمنه و …. می باشد.
گیاهان درختچه ای و درختی نظیر : افدرا (هوم) ، کهکم ، پسته وحشی (بنه) ، ِتربیت ، تنگس ، قیچ ، ارچن ، بید، بادام وحشی، ارس و…. می باشد.
درصد پوشش گیاهی : بطور متوسط پوشش جنگلی و گیاهی منطقه بین 50 تا 65 درصد تخمین زده می شود.
د – وضعیت عمومی حیات وحش و گونه های شاخص و کریدورها :
حیات وحش منطقه : منطقه کوهستانی پشتکوه، زیستگاه مناسبی برای حیات وحشی نظیر:کل و بز، قوچ و میش، پلنگ، گرگ، شغال، روباه، تشی، خرگوش و … را نام برد.
از پرندگان منطقه می توان : کبک، تیهو، انواع کوکر، کبوتر وحشی، عقاب طلائی، سارگپه، شاهین، دلیجه و … را نام برد.
نوع اقلیم : آب و هوایی منطقه سرد و کوهستانی وارتفاعات آن سرد و برفگیر می باشند .
تشریح وضعیت طبیعی( شرح اجمالی سیمای منطقه)
منابع بیولوژیکی( پوشش گیاهی – حیات وحش) :
ج) تعداد و نوع منابع آبی( بر اساس جدول شماره3) : منابع آبی در جدول شماره 3 ذکر شده اند .
وجود آثار و ابنیه تاریخی- مذهبی-فرهنگی : مراکز مذهبی منطقه عبارتند از : مقبره شیخ ابوسعید، مقبره برهان الدین و تخت امیر می باشد.
وجود آثار و پدیده های طبیعی( آبشار- غار و …) : در داخل منطقه یک غار معروف بنام خواجه خضر وجود دارد.
وضعیت جوامع محلی
الف) جمعیت مناطق مسکونی داخل : این منطقه یکی از مناطق ییلاقی شهرستان محسوب می شود بطوریکه در فصل تابستان حدود 250 خانوار در داخل آبادیها و مزارع به منظور امرار معاش زندگی کرده و در فصل سرما به شهر کوهبنان یا روستاهای مجاور کوچ می نمایند. ضمنا" لیست مزارع، آبادیها و دیگر مستثنیات داخل منطقه به پیوست می باشد.
ب) روش عمده امرار معاش جوامع : شغل و امرار معاش اکثر جوامع محلی داخل و خارج منطقه، کشاورزی و دامداری می باشد.
ج) میزان درآمد سالیانه افراد محلی : میزان درآمد در حد متوسط و گذران زندگی می باشد.
د) وضعیت وابستگی جوامع محلی به منابع موجود در منطقه : وابستگی عمده جوامع محلی به منظور کشاورزی، دامپروی و به دلیل خوش آب و هوا بودن منطقه، عده ای نیز جهت گردش، تفریح و گذران اوقات فراغت در منطقه حضور می یابند.
ه) وضعیت آگاهی جوامع محلی از مسایل زیست محیطی : خوشبختانه در این چند ساله با چاپ و انتشار یکسری بروشور و برگزاری جلسات محلی به منظور بالا بردن سطح آگاهی مردم منطقه و تنویر افکار عمومی اقدامات خوبی انجام شده است.
عوامل آسیب پذیری منطقه : خوشبختانه خشکسالیهای چند ساله اخیر تاثیر چندانی بر پوشش گیاهی و منابع آبی منطقه نداشته و چندین آب جاری و رودخانه فصلی از داخل منطقه عبور می کند.
تنها عامل تهدید کننده سلاحهای غیرمجاز و تعدادی از شکارچیان سودجو می باشدکه در صورت ارتقاء سطح با گشت و کنترل مستمر و احداث دو پاسگاه حفاظتی می توان منطقه را به نحواحسن حفاظت و کنترل نمود.
کمبودها و نیازها
الف) تعداد آبشخور مورد نیاز ( با تعیین محل بر روی نقشه) : با توجه به وجود چندین آب جاری و چشمه سارهای فراوان در منطقه، تنها نیاز به احداث آبشخور در خروجی چشمه سارها و قنوات می باشد.
ب) تعداد پاسگاههای مورد نیاز ( با تعیین محل بر روی نقشه) : این منطقه نیاز به 2 باب پاسگاه حفاظتی در مناطق گردوکج و درآب می باشد.
ج) تعداد وسایل نقلیه مورد نیاز : با توجه به کوهستانی و دشتی بودن منطقه نیاز به یکدستگاه خودرو کمک دار و دو دستگاه موتورسیکلت تریل در منطقه می باشد.
د) تعداد نیروی اجرایی مورد نیاز : با توجه به گشت های شبانه در منطقه ، حداقل نیاز به 4 نفر نیروی محیط بان و یک نفر کارشناس می باشد.
ه) سایر نیازها : نصب دو دستگاه دکل و بی سیم مادر جهت ارتباط بهتر بین اداره شهرستان و پاسگاههای حفاظتی از نیازهای مهم ارتباطی در منطقه می باشد.
سایر قابلیت های منطقه : با توجه به اینکه منطقه فوق یکی از بهترین زیستگاههای کل و بز و قوچ و میش در شهرستان می باشد، در صورت گشت و کنترل مستمر با تعداد نیروی محیط بان کافی، امکان ارتقاء سطح منطقه در پنچ سال اینده به حفاظت شده میسر می باشد.