منطقه حفاظت شده کوه جوپار

نام انگلیسی :  Kouh-e Joupar protected area     نام فارسی :  منطقه حفاظت شده کوه جوپار

منطقه حفاظت شده کوه جوپار در موقعیت جغرافیایی N2954 E5712 در استان کرمان واقع است. منطقه کوه جوپار طی مصوبه شماره ۳۳۹ شورای عالی محیط زیست (کمیسیون زیر بنائی دولت) مورخ ۱۳۸۹/۹/۲۲ با وسعت ۸۳۳۸۶ هکتار بعنوان منطقه حفاظت شده به مناطق تحت مدیریت سازمان حفاظت محیط زیست پیوسته است. منطقه حفاظت شده کوه جوپار در جنوب شهر کرمان واقع گردیده و از شمال به شهرهای ماهان و جوپار، از غرب به روستای بهرامجرد و از جنوب غربی به راه آهن کرمان بم منتهی می شود. حدود اربعه و مرزهای منطقه عبارتند از:

شمالا: از جاده آسفالته بهرامجرد – کرمان در امتداد ریل راه آهن به سمت رودخانه حسن مال، جاده خاکی محل دفن زباله، شش مقسم، در امتداد جاده جوپار – ماهان تا ۵۰۰ متری دوراهی لنگر و سپس در مسیر جاده خاکی به سمت روستای کهنوج، بی بی گرامیه، ترجگان، تا آبادی کوپنگ.

شرقا: از آبادی کوپنگ در امتداد جاده خاکی روستایی به سمت روغنوئیه، مهدی آباد تا روستای گودر.

جنوبا: از روستای گودر در امتداد جاده خاکی مجاور ریل راه آهن کرمان – بم تا روستای حسین آباد.

غربا: از روستای حسین آباد در امتداد جاده خاکی مجاور ریل راه آهن کرمان – بم و جاده آسفالته بهرامجرد – کرمان به سمت رودخانه حسن مال.

پست ترین نقطه منطقه با ارتفاع ۱۸۰۰ متر از سطح دریا و بلندترین نقطه، ارتفاعات سه شاخ با ارتفاع ۳۰۰۰ متر از سطح دریا می باشد. منطقه دارای آب و هوایی تقریبا معتدل و در قسمت های مرتفع دارای زمستان های سرد و برفگیر می باشد. این منطقه دارای رشته کوه مرتفع جوپار با ارتفاع بیش از ۳۰۰۰ متر در مرکز منطقه، و مناطق دشتی در جنوب غربی و غرب منطقه می باشد و هم چنین با دارا بودن پوشش جنگلی و مرتعی انبوه یکی از بهترین مناطق بکر و مستعد استان کرمان بشمار میرود. ارتفاعات بلند و صخره ای منطقه، زیستگاه مناسبی برای کل و بز وحشی و سایر حیوانات ارتفاع زی است و ارتفاعات کمتر و همچنین مناطق دشتی و تپه ماهورها، زیستگاه بسیار مستعدی برای قوچ و میش، آهو و سایر حیوانات می باشد.

منابع آبی منطقه حفاظت شده کوه جوپار عبارتند از: چشمه نیو، چشمه خنگستون، چشمه بهارستان، چشمه حسین آباد، چشمه برنجی، چشمه بیدو، چشمه ترجگون، چشمه زارچو، چشمه بیدستون، چشمه سه شاخ، آب جاری ارتفاعات سه شاخ، قنات قلندری و قنات محمدآباد. از چشم اندازهای داخل منطقه می توان دهنه بیدستان در ارتفاعات کوه جوپار را نام برد که درخت بید فراوانی در داخل دهنه دیده می شود.نقاط برفگیر و چشمه سارهای فراوان با پوشش گیاهی و جنگلی از چشم اندازهای منحصر به فرد منطقه می باشد. وضعیت اجتماعی منطقه: این منطقه یکی از مناطق ییلاقی شهرستان کرمان محسوب می شود بطوریکه در فصل تابستان حدود ۲۰ خانوار در داخل آبادی ها و مزارع به منظور امرار معاش زندگی کرده و در زمستان به شهر ماهان یا روستاهای مجاور کوچ می نمایند. شغل و امرار معاش اکثر جوامع محلی داخل و خارج منطقه کشاورزی و دامداری می باشد. وابستگی عمده جوامع محلی به منظور کشاورزی، دامداری و به دلیل خوش آب و هوا بودن منطقه است و عده ای نیز جهت گردش، تفریح و گذران اوقات فراغت در منطقه حضور می یابند. تنها یک مرکز مذهبی در داخل منطقه بنام زیارتگاه بی بی گرامیه وجود دارد.

آبادیها و مزارع داخل منطقه حفاظت شده کوه جوپار عبارتند از: آبادی آبگرمو، آبادی روغنوئیه، آبادی کاظم آباد، آبادی و زیارتگاه بی بی گرامیه، مزرعه عباس آباد، مزرعه علی آباد، مزرعه بهارستان، مزرعه حسین آباد، مزرعه خنگستون، مزرعه برنجی، مزرعه بیدو، مزرعه محمدآباد، مزرعه شغینو، مزرعه ترجگون، مزرعه زارچو

پوشش گیاهی

تیپ گیاهی: پوشش گیاهی منطقه از نوع بوته ای (گیاهان یکساله)، درختچه ای و درختی میباشد. بطور متوسط پوشش جنگلی و گیاهی منطقه بین ۳۵ تا ۵۰ درصد تخمین زده می شود. گیاهان یکساله و داروئی نظیر آلاله، آویشن، درمنه و گیاهان درختچه ای و درختی نظیر افدرا (هوم)، کهکم، پسته وحشی (بنه)، تربیت، تنگس، قیچ، ارچن، بید، بادام وحشی می باشند. گونه های گیاهی منطقه حفاظت شده کوه جوپار عبارتند از: بادام کوهی، افدرا، پسته وحشی، کهکم، تنگس، تربیت، درمنه، قیچ، آلاله، آویشن، بومادران، کلپوره، زیره سیاه، گون

گونه های شاخص جانوری

این منطقه بدلیل داشتن زیستگاههای متنوع (کوهستانی و دشتی) از تنوع حیات وحش بسیار خوبی برخوردار است. از حیات وحش منطقه می توان:کل و بز، قوچ و میش، آهو، گرگ، شغال، روباه و … را نام برد. از پرندگان منطقه می توان : کبک، تیهو، انواع کوکر، کبوتر وحشی، عقاب طلائی، سارگپه و … را نام برد. گونه های شاخص جانوری منطقه حفاظت شده کوه جوپار عبارتند از:

کل و بز (۵۰۰ راس)، قوچ و میش (۳۰۰ راس)، آهو (۸۰ راس)، گرگ (۳۰ قلاده)، روباه معمولی (۸۰ قلاده)، شغال (۷۰ قلاده)، خرگوش (۳۰۰ سر)، تشی (۱۰۰عدد)، کبک (۸۰۰ قطعه)، تیهو (۱۲۰۰ قطعه)، کبوتر چاهی (۱۲۰۰ قطعه)، باقرقره (۸۰ قطعه)، عقاب طلائی (۱۷ بهله)، عقاب دو برادر (۱۴ بهله)

تعارضات و تهدیدهای منطقه:

خوشبختانه خشکسالی های چند ساله اخیر تاثیر چندانی بر پوشش گیاهی و منابع آبی منطقه نداشته و چندین آب جاری از داخل منطقه نظیر آب جاری گود، تیگران، آقایی، نرمگان و … عبور می کند و تنها عامل تهدید کننده منطقه سلاحهای غیرمجاز و حضور تعدادی از شکارچیان سودجو در منطقه می باشد. معادن و بوکندهای داخل منطقه عبارتند از: معدن فلدسپات، معدن سنگ فدک، معدن سنگ کامیابی، معدن شرکت زیست پالایش، معدن احمد زارعی، محل دفن زباله شهرداری چوپار، بوکند یخ نیا