نکاتی پیش از خرید کوله پشتی

جنسیت کوهنورد (زن یا مرد) ، حجم یا همان لیتر کوله  (حجم بار)، میزان وزنی که قرار است داخل کوله قرار بگیرد.

(وزن بار) ، نوع فعالیت یا برنامه  شاید حتی برای خودم همیشه برای خرید و انتخاب کوله پشتی تنها چیزی که اهمیت داشت این سوال بود "کوله پشتی چند لیتری ؟" . این سوال مهم ترین ویژگی یک کوله پشتی می تواند باشد اما برای بدست آوردن بیشترین راحتی و لذت لازمه به موارد دیگه ای هم توجه کنیم که در کل من اینجوری در نظر می گیرم :

جنسیت کوهنورد

کوله های مناسب خانمها با آقایان تفاوتهایی دارد و این به خاطر تفاوتهای فیزیکی بین خانمهاست . خانمها عموما نسبت به آقایان  استخوان بندی ریز تری دارند ، شکل پایین تنه آنها متفاوت است و سرشانه های بزرگی ندارند. کوله های مناسب خانمها با عباراتی مانند women , lady , SL  یا عباراتی این چنین مشخص می شود که بستگی به کمپانی سازنده دارد . تفاوت کوله آقایان و خانمها در شکل زیر مشخص است :

کوله پشتی خانمها

همانطور که میبینید کوله خانمها کشیده تر ، دارای بندهای کوله نزدیک به هم و کمربندی باریک تر و با شکلی قوس دار است که بهتر روی استخوان لگن خانمها کوله بشیند. نکته دیگر اینکه آقایانی هم  که دارای استخوان بندی ریزتری هستند می توانند این کوله ها را نیز در موقع خرید امتحان کنند شاید برای آنها مناسب تر باشد.

حجم کوله

میزان حجم باری که درون یک کوله می توان قرار داد به دو واحد مختلف لیتر ویا اینچ مکعب بیان می شود. در واقع حجم دقیق یک کوله با واحد اینچ مکعب بیان می شود و به دلیل قابل فهم بودن آن برای همه به واحد لیتر نیز آنرا تبدیل کرده و بیان می کند و اینکه بعضی وقتها میشنویم حجم کوله مثلا 60 لیتری دقیقا 60 لیتر نیست به خاطر همین تبدیل است که ممکن است پس از تبدیل عددی مثل 59.83 شود و دقیقا 60 به ما ندهد ولی هیچ کجا حجم کوله به لیتر را به صورت اعشار بیان نمی کنند و در این مثال 60 اعلام میشه. در کل این نکته مهمی نیست و اختلاف بسیار جزیی و قابل چشم پوشی است. نکته بعدی اینه که برخی کوله ها به خصوص کوله های آمریکایی دارای سایز بندی small – medium – large در کوله هاشون باشند که بین این سایز بندی ها شاهد اختلاف یکی دو لیتر هستیم اما از اونجا که در ایران اکثر محصولات اروپایی کوهنوردی وجود داره ما با این مسایل کمتر مواجه میشیم.

حالا سوال اصلی که برای همه مون موقع خرید پیش میاد اینه که چه حجم کوله ای بخرم. اکثرا میدونیم که حجم مناسب به سه عامل بستگی داره : مدت زمان برنامه ، فصل اجرای برنامه و آخر هم حجم وسایل خود کوهنورد. باز هم همه میدونیم که کوله برنامه 1 روزه با 3 روزه فرق میکنه ، حجم وسایل در زمستان از سایر فصلها بیشتره و هرچه وسایلمون حرفه ای تر و کم حجم تر باشه به کوله کوچکتری نیاز داریم . با این حال یه راهنمای عمومی برای حجم مورد نیاز میتونه یه چیزی شبیه این باشه :

وزن بار

علاوه بر حجم باری که قرار است داخل کوله قرار بگیرد ، وزن بار هم مهم است. شاید تا به حال به این موضوع توجه نداشتیم اما این نکته نیز در انتخاب کوله پشتی ما موثر است . کوله پشتی هایی با حجم یکسان می توانند برای حمل وزنهای مختلفی از بار طراحی شده باشند . حداکثر وزنی را که برای حمل با کوله مناسب است برای کوله پشتی توسط شرکت سازنده اعلام میشود (حداقل در مورد شرکتهای معتبر). ممکن است وسایل دو کوهنورد دارای حجمهای یکسان ولی وزنهای مختلف باشد . به شکل زیر دقت کنید. این شکل را برای درک بهتر موضوع تهیه کردم. هر دو کوله دارای حجم یکسان حداکثر 70 لیتر هستند اما به اعدادی که به فارسی نوشتم دقت کنید (معادلهای سیستم متریک نوشته شده در کاتالوگ است):

دوکوله که در تصویر مشاهده می کنید از آنجا که با SL مشخص شده برای خانمها طراحی شده و دارای گنجایش یکسان هستند اما یکی برای حمل حداکثر 27 کیلوگرم و دیگری برای حمل حداکثر بار 20 کیلوگرم طراحی شده است. این ویژگی باعث شده کوله اول سنگین تر با وزن دو و نیم کیلو  و  کوله دوم یک کیلو و هفتصد گرم باشد و همچنین کوله اول 16 دلار گرانتر از کوله دوم باشد. حداکثر وزن مشخص شده به این معنا نیست که مثلا اگر وزن بیشتری داخل کوله قرار دادیم کوله پاره شود و طاقت آنرا نداشته باشد بلکه به معنی اینست که دیگر کوهنورد آن احساس راحتی کوله پشتی را نخواهد داشت و کل سیستم کوله برای انتقال وزن به روی بدن به صورت صحیح جوابگو نخواهد بود. میبینید که این نکته میتواند در انتخاب کوله شما تاثیر گذارباشد. شما باید علاوه بر مقدار حجم وسایل ، وزن آنها را نیز محاسبه کنید یا تخمین بزنید تا کوله مناسب تری انتخاب کنید. در این مثال اگر حجم بار شما حداکثر از70 لیتر تجاوز نمی کند و وزن آن از حدود 20 کیلو فراتر نمی رود می توانید با انتخاب کوله دوم هم در پول خود صرفه جویی کنید  (حدود 16 دلار) و هم به دلیل اینکه کوله سبک تری به برنامه میبرید (1.76 کیلو) بار کمتری در مجموع حمل کنید و بیشتر لذت ببرید. یک نکته دیگر که مشخص می شود اینکه اگر 2 کوله با مارکهای مختلف و وزنهای مختلف و حجم های یکسان دیدید ، کوله سبک تر دلیل بر تکنولوژی برتر کوله سبک تر نیست بلکه به احتمال زیاد کوله سبک تر برای وزن کمتری طراحی شده که باید اطلاعات کوله ها را دقیق تر مطالعه کنید.

نوع برنامه

این موضوع هم مشخصه. شرکت های سازنده کوله پشتی برای فعالیتهای مختلف کوله پشتی های مختلفی طراحی و تولید می کنند مثل کوهنوردی ، کوهنوردی فنی یا آلپی ، طبیعت گردی و کمپینگ ، کوله های یک روزه . مثلا کوله های طبیعت گردی دارای جیبهای مختلفی اطراف کوله هستند و در برخی مدلها یک کوله کوچک به کوله متصل شده که میشه اونرو جدا کرد و وقتی اطراف کمپ میخواید گشت و گذار کنید همراه ببرید ، کوله های کوهنوردی برای حمل بار در ساعتهای طولانی مناسب بوده ، ظاهری کشیده تر دارند و جیبهای کمتری در اطراف دارند ، کوله های فنی و آلپی کشید ترین شکل رو دارند و گاها از جیب در اطراف اونها هم خبری نیست همچنین برای حمل وسایلی مانند چوب اسکی ، کرامپون ، تبرهای یخ  دارای قسمتهای مختلف ویژه ای هستند. البته برخی کمپانی های معتبر دارای کول های اکسپدیشن هم هستند که مشخصات کوله های فنی رو دارند ، دارای وزن سبک تر و گنجایش بیشتر و در عین حال توان حمل وزنهای بسیار بالاتر را نیز دارند و به همین خاطر دارای قیمتهای بسیار بالایی هم هستند .

تنظیم کوله پشتی روی بدن کوهنورد

هدف از تنظیم کوله پشتی ، انتقال صحیح وزن بار کوله پشتی به بدن کوهنورد و به نحوی است که حدود 80 در صد و حتی بیشتر از وزن بار به روی پایین کمر و لگن منتقل شود و شانه های کوهنورد بیشتر در کنترل استقرار بار نقش داشته باشند،  می باشد. قبل از خرید کوله پشتی باید به یک نکته دیگر هم دقت کنید ، چیزی که تا به حال من به شخصه ندیدم کسی به آن اهمیت بدهد و اتفاقا بسیار مهم نیز می باشد.  هر کوله پشتی برای یک محدوده مشخص اندازه تنه کوهنورد مناسب می باشد. به شکل کاتالوگ دو کوله که در بالا آورده شده بود مجددا نگاه کنید ، برای هر دو کوله چیزی به عنوان Torso در قسمت ویژگیهای کوله (Specification) آمده است و محدوده ای را به اینچ مشخص کرده . مثلا برای کوله اول 13-20 اینچ ذکر شده یعنی بین 33 سانتیمتر تا حدود 51 سانتیمتر. این عدد اندازه ارتفاع تنه شماست به این نحو که مطابق شکل زیر از بالای باسن تا ابتدای گردن (جایی که شانه و گردن به هم میرسند) را اندازه گیری می کنیم. برای اطمینان بیشتر بهتر کس دیگری اینکار را برای شما بکند:

حال در موقع خرید کوله پشتی باید کوله ای را بخرید که اندازه تنه شما در محدوده اندازه ذکر شده کوله پشتی باشد. چنانچه اندازه تنه شما در برای دو سایز مختلف کوله مناسب بود همیشه اندازه کوچکتر را انتخاب کنید. البته در ایران که اکثرا کوله های اروپایی به فروش می رسد هر کوله تنها در یک سایز ارایه می شود اما اکثر کوله های آمریکایی حداقل در سه سایز کوچک ، متوسط و بزرگ ارایه می شود و اینجاست که می توانید تفاوت تکنولوژی و دقت آمریکا را با اروپا بهتر ببینید! . به همین دلیل کاری که در ایران باید بکنیم این است که چنانچه اندازه تنه ما در محدوده کوله انتخابی نبود باید یا به سراغ نوع دیگر برویم یا مثلا چنانچه اندازه تنه کوهنورد کوچک تر از محدوده بود و کوهنور مرد بود به سراغ مدل خانمهای آن کوله برود. قبل از تنظیم کوله ، آنرا با وزنی بین 7 تا 10 کیلوگرم پر کنید.

اما مراحل تنظیم کوله به صورت مطابق شکل زیر چنین است  :

تنظیم کوله و چیدن کوله

1- ابتدا تمامی بند شانه و کمربند کوله را شل کنید .  کوله روی دوش بیاندازید ، شانه ها را بالا بیاندازید تا کوله پشتی بالاتر قرار بگیرد ، حال کمربند کوله پشتی را روی استخوان لگن خود تنظیم کنید مطابق شکل . کمر بند کوله سفت ببندید.

2- بند شانه را با کشیدن رو به پایین مطابق شکل سفت ببندید تا کوله به شما نزدیک شود.

3- در پشت کوله پشتی به جایی که بندهای شانه به کوله پشتی متصل می شوند توجه کنید. این قسمت باید در قسمت صاف بین دو کتف کمر شما قرار بگیرد مطابق شکل. چنانچه محل آن درست نیست و این قسمت برای کوله پشتی شما قابل تنظیم است باید کوله پشتی را در آورید و مطابق شکل محل آنرا در کوله پشتی خود تغییر دهید. این قسمت تنها برای کوله پشتی هایی عموما با حجم 50 لیتر به بالا قابل تنظیم است و برای کوله های سبک تر نیازی به این تنظیم ندارند و معمولا قابل تنظیم نیز نیستند :

4- در کوله های بزرگ ، بندی به نام بند کوله کشی وجود دارد. در تصویر ما نیز این بند وجود دارد و همانطور که می بینید این بند از بالای کوله با یک زاویه 45 درجه روی شانه کوهنورد آمده. در زمان کوله کشی و سنگین بودن کوله می توان با کشیدن این دو بند ، کوله  پشتی را به بدن نزدیک تر نگاه داشت و به بدن در تحمل وزن کوله کمک کرد. این بند در کوله های کوچک وجود ندارد چون نیازی هم ندارند. در کوله های کوچک تر بندی که در ابتدای بند شانه ها و کمی عقب تر از شانه کوهنورد قرار دارد را با بند کوله کشی اشتباه نگیرید و در حین حرکت آنرا نکشید بلکه این بند را تا انتها سفت کنید تا کوله کمترین فاصله را تا بدن شما داشته باشد.

5- آخرین قسمت بستن بند سینه کوله پشتی است. توجه کنید این بند باید مقداری محکم باشد اما نباید موجب سختی تنفس و اختلال در آن باشد. به میزان مناسب آنرا سفت کنید تا  شانه های شما بر اثر وزن کوله به عقب متمایل نشوند و در وضعیت طبیعی در طول بارکشی بمانند.در نهایت بعد از انجام این تنظیمات مطابق شکل آیا می توانید یکی از زانوهای خود را 90 درجه خم کنید؟ در این حالت کمربند کوله شما باید در راستای بالای ران شما و مماس با آن ، مطابق شکل قرار بگیرد:

نحوه چیدن وسایل داخل کوله نیز مطابق شکل مشخص شده است. همانطور که در شکل می بینید سنگین ترین قسمت باید نزدیک ترین محل کوله به کمر باشد.نکته آخر اینکه مجموع وزنی که یک فرد مجاز به حمل آن است برای افراد با تناسب اندام حداکثر یک سوم وزن شخص و برای افراد عادی حداکثر یک چهارم وزن فرد می باشد.