پارک ملی دیر نخیلو

نام انگلیسی:  Dayyer Nakhiloo national park    نام فارسی :  پارک ملی دیر نخیلو

پارک ملی دیر نخیلو در موقعیت جغرافیایی N2752 E5129 در استان بوشهر واقع است. منطقه حفاظت شده مند از سال ۱۳۵۵ تحت حفاظت می باشد و قسمت شرقی منطقه حفاظت شده مند در سال ۱۳۸۶ به پارک ملی دیر – نخیلو  ارتقا یافت. در حال حاضر مساحت پارک ملی دیر – نخیلو ۲۰۴۳۶ هکتار و مساحت منطقه حفاظت شده مند ۳۲۹۸۵ هکتار می باشد. پارک ملی دیر – نخیلو و منطقه حفاظت شده مند که به بهشت پرندگان معروف است مکان مناسب و آرامی برای تخم گذاری پرندگان و لاک پشت‌ها در جزایر خلیج فارس است. این منطقه دارای دو اکوسیستم آبی – خشکی می‌باشد و شامل زیستگاههایی بشرح زیر است:

ـ حاشیه جنوبی رودخانه مند: (یک چهارم منطقه را تشکیل می‌دهد) بصورت جلگه ایست که از مراتع و پوشش گیاهی گرامینه‌ها (گندمیان)، درختان کنار، کهور و گزستانها تشکیل شده‌است که محل زیست اصلی آهو است و گزستانها زیستگاه گراز می‌باشد. در زمستان‌ها مسیل‌ها برکه‌هایی بوجود می‌آورند که محل زمستان گذرانی پرندگان مهاجری چون درنا و… می‌باشد.  رودخانه زیبای مند پرآب‌ترین رودخانه استان بوشهر تنها منبع آبی تامین آب شرب حیات وحش منطقه است. دهانه رودخانه مند و بسترهای حاشیه لجنی دریا و جزایر محل زیست پرندگانی چون فلامینگو و گیلانشاه است.  درختان حرا در جنوب غربی در نزدیکی روستای مل گنزه و در ناحیه فرو رفته در آب بنام پوزه با آبراههایی چند قرار دارند.و زیستگاه پرندگان مهاجر آبزی مثل باکلان‌ها (قره غاز) بوده و محل مناسب تخم گذاری ماهی‌ها و میگوهاست. ناحیه مرکزی و شرقی منطقه، کویری با پوشش گیاهی ضعیف از انواع شورپسند می‌باشد.

چهار جزیره عمده سواحل خلیج فارس، جزیره‌ ام سیله (خان) – جزیره تهمادون (جبرین) – جزیره نخیلو – جزیره‌ام الکرم از جمله زیستگاههای لاک پشتها، پرندگان، پرستوهای دریایی و محل لانه گذاری و تخم گذاری آنها در منطقه حفاظت شده مند می‌باشند که به ترتیب از شمال به جنوب از قرار زیرند:
 

پوشش گیاهی

گونه های شاخص گیاهی منطقه شامل انوکنمون سودامبولیس، دامبارنکیما، هالوکاریس، ساریکورینا، و درختان حرا، گز، کهور پاکستانی، تهما، آفتاب پرست، گلرنگ وحشی، گز، شوره، کاکل، مرغ، بهمن، کهور پارسی، خار شتر، استبرق می باشد.

حیات وحش

پستانداران: آهو (طی آخرین سرشماری در آبان ۱۳۹۱ تعداد ۵۲۳ راس آهو در این منطقه شمارش شده است) ، گراز، گرگ، روباه معمولی، کفتار راه‌راه، تشی، کاراکال، گربه جنگلی، کاراکال، خرگوش، جوجه تیغی

پرندگان: درنا، هوبره، فلامینگو، گیلانشاه، انواع پرستوی دریایی،ب اکلان، بوتیمار، اگرت، حواصیل، لک لک، غاز، آنقوت، اردک، خوتکا، گیلار، کور کور، سبزه قبا، ماهی خورک، چکاوک، سار، دراج، سلیم، کاکایی، یا کریم، دیدومک، بحری، بالابان، تیهو، کبک

آبزیان: لاک پشت‌های دریایی و (ماهی‌ها شامل): مید، ماهی مرکب، گربه ماهی، گل دم، ساردین، هامور، سنگسر، زمین کن، راشگو، گواف، حلوا سفید، کفال، مار ماهی. لاک پشت دریایی نوک عقابی، خزنده‌ای با بیش از ‪ میلیون سال سابقه پیدایش از نادرترین نوع لاک پشت‌های دنیا است که نسل آن بیش از انواع دیگر لاک پشت‌ها در خطر انقراض است، منطقه حفاظت شده مند محل تخم‌گذاری و تکثیر نسل این لاک پشت است

خزندگان: مارهای دریایی، مار جعفری، طلحه مار، کور مار، شتر مار

نتایج سرشماری پستانداران پارک ملی دیر – نخیلو و منطقه حفاظت شده مند (در سال ۱۳۹۰): آهو ۵۶۲ راس، گراز ۴راس ، کفتار ۱ قلاده

نتایج سرشماری پرندگان پارک ملی دیر – نخیلو و منطقه حفاظت شده مند (در سال ۱۳۹۱):

۴۱۴۳۰۹ جفت پرستوی دریایی کاکلی کوچک، ۱۵۵۰۶۵ جفت چرستوی دریایی پشت تیره

جزیره نخیلو:  ۱۵۹۴جفت سلیم خرچنگ خور، ۲۰۹۹ جفت پرستوی دریایی کاکلی بزرگ، ۴۴ جفت پرستوی دریایی گونه سفید، ۶ جفت اگرت ساحلی

جزیره ام الکرم: ۴ جفت سلیم خرچنگ خوار

جزیره خان: ۱۴۰۹ جفت پرستوی دریایی کاکلی کوچک، ۱۶۱ جفت پرستوی دریایی کاکلی بزرگ، ۵۰ جفت پرستوی دریایی خزری، ۵۱ جفت اگرت ساحلی

تاریخ تاسیس منطقه از ابتدا تاکنون :12/11/86

موقعیت عمومی منطقه
در شرق استان بوشهر از توابع بخش بردخون و در شمال شهرستان دیر واقع شده است .

وسعت منطقه :  20434 هکتار

ویژگی و سیمای عمومی منطقه( شامل وضعیت توپوگرافی , چشم انداز, پو شش گیاهی وگونه های شاخص گیاهی , وضعیت عمومی حیات وحش و گونه های شاخص و کریدورها ) :
منطقه جلگه ای و کویری بوده که در شهرستان دیر و  بخش بردخون واقع  گردیده است .حداکثر ارتفاع از سطح دریا به کمتر از 10 متر می رسد  که به صورت یک فلات در حاشیه خلیج فارس واقع شده است .
جزایر نخیلو و ام الگرم از زیستگاههای عمده و مهم منطقه خلیج‌فارس در جهت زاد آوری پرستوهای دریایی که همه ساله در فصل تابستان پذیرایی جمعیت قابل توجهی از انواع پرستوهای دریایی کاکلی کوچک کاکلی بزرگ و پشت تیره ، سلیم خرچنگ خوار ، اگرت ساحلی ، سلیم کوچک می باشد.
جزیره ام الگرم زیستگاه بزرگترین کلونی جوجه آوری سلیم خرچنگ خوار در سطح خاور میانه است.

جاذبه های اکوتوریستی
وجود جنگلهای مانگرو
سواحل شنی و ماسه ای
وجود جزایر نخیلو و ام الکرم
 

وضعیت عمومی اقتصادی اجتماعی
حاشیه نشینان این منطقه اکثرا شغل صیادی ،‌دامداری و کشاورزی دارند.