) دهستان پیشین (جمعیت طبق سرشماری 1375 ش ، 128 ، 13 تن ) در جنوب بخش راسْک و فیروزآباد در شهرستان ایرانشهر قرار دارد و مرکز آن شهر پیشین است . از شمال به دهستان مورتان ، از مغرب به دهستان راسک و فیروزآباد، از جنوب به دهستان باهوکلات در شهرستان چابهار، و از مشرق به کشور پاکستان محدود است .
این دهستان 82 آبادی دارد که بیشتر آنها در دشت واقع شده اند ( رجوع کنید به مرکز آمار ایران ، ص 54، 58، 62). رود سوران آب (یا رود پیشین ) به طول حدود 22 کیلومتر در آن جریان دارد که از سرشاخه های فصلی رود باهوکلات است و از کوههای شمال پیشین در نزدیکی مرز ایران و پاکستان سرچشمه می گیرد (جعفری ، ج 2، ص 279؛ افشین ، ج 1، ص 127). پیرامون آن جنگلهای نسبتاً وسیعی وجود دارد. این دهستان از پوشش گیاهی ، کُنار، کَهور، گز، کَلْپورَه ، انبه و کُرک ، و از جانوران بزکوهی ، قوچ ، میش ، شغال و روباه دارد (ایران . وزارت دفاع . اداره جغرافیائی ارتش ، ج 134، ص 8؛ نیکبختی ، ص 26). اراضی آن با آب رود، قنات و چاه آبیاری می شود. محصولات عمده آن گندم ، جو، برنج ، ارزن ، مرکبات ، موز، انگور و خرماست . از صنایع دستی حصیربافی و قالی بافی ، با طرح بلوچی ، دارد (ایران . وزارت دفاع . اداره جغرافیائی ارتش ، همانجا؛ حسینعلی رزم آرا، ج 8، ص 80؛ ایران . وزارت کشور. اداره کل آمار و ثبت احوال ، ج 2، ص 492؛ نیز رجوع کنید به یغمائی ، ص 93).
آبادیهای دهستان پیشین عمدتاً با راه فرعی ، با شهرهای پیشین و راسک (مرکز بخش راسک و فیروزآباد) ارتباط دارند ( رجوع کنید به مرکز آمار ایران ، همانجاها). این دهستان در 1329 ش جزو چابهار، و مشتمل بر یازده آبادی کوهستانی بود (ایران . وزارت کشور. اداره کل آمار و ثبت احوال ، ج 2، ص 491). در تقسیمات کشوری 1355 ش نام آن در بخش راسک و فیروزآباد شهرستان ایرانشهر ذکر شده است . در 1365 ش ، طبق تصویبنامه هیئت وزیران ، دهستان پیشین به مرکزیت روستای پیشین (مشتمل بر 21 روستا، مزرعه و مکان ) تشکیل شد (ایران . قوانین و احکام ، ص 584 ـ 585، 598 ـ 599). در این دهستان طوایفی چون ، بلیده ای ، رئیسی ، آسکانی ، سردارزائی ، بَرَم ، باشنده و بلوچ به سر می برند (نیکبختی ، ص 280).
2) شهر پیشین (جمعیت طبق سرشماری 1375 ش ، 052 ، 8 تن )، جنوبیترین شهر شهرستان ایرانشهر است . در 217 کیلومتری جنوب شرقی شهر ایرانشهر، در مرکز دهستان پیشین ، در ارتفاع 230 متری واقع شده است و موقعیت پایکوهی دارد. رود سوران آب از مغرب آن می گذرد. آب و هوای آن گرم و خشک است . از طریق راه اصلی با شهر راسک ، در 47 کیلومتریِ شمال غربی ، مرتبط است (ایران . وزارت دفاع . اداره جغرافیائی ارتش ، همانجا؛ مرکز آمار ایران ، ص 54، نیز رجوع کنید به ص ] بیست و هشت [ ، نقشه ). دارای ادارات مرزبانی و گمرک است و با راه اصلی با مرز ردیگ در مشرق ، در حدود پانزده کیلومتری ، ارتباط دارد (نیکبختی ، ص 279؛ ایران . وزارت دفاع . اداره جغرافیائی ارتش ، همانجا). روستای پیشین به موجب تصویبنامه هیئت وزیران (ش 12695/ ت / 2132/ ک ) در 27 مرداد 1378 به شهر تبدیل شد. اهالی آن سنّی مذهب اند و به زبان فارسی و گویش بلوچی سخن می گویند. از آثار مهم شهر پیشین قلعه ای قدیمی است (ایران . وزارت دفاع . اداره جغرافیائی ارتش ، همانجا).
ظاهراً نام پیشین از دوره صفویه در منابع آمده است . در 1023، شاه حسین بن غیاث الدین محمد، مؤلف احیاءالملوک ، در سفرش به گرمسیراتِ مُکران از «موضع پیشین » نام برده است (ص 505). در 1279، اعتمادالسلطنه به مزرعه پیشین با دویست خانوار در بلوک سرباز، دو قلعه قدیمی و مسکون آن ، یک چشمه ، زراعت دیم و مخالفت اهالی آنجا با پرداخت مالیات اشاره کرده است (ج 1، ص 448ـ449). بعضی منابع به تعیین خط مرزی مشرق آن در 1287 اشاره کرده اند (جهانبانی ، ص 30؛ کرزن ، ج 2، ص 313؛ علی رزم آرا، ص 9). پیشین در 1288 دهکده ای پرجمعیت بود (هدین ، ص 579ـ580، به نقل از یوآن اسمیت ). در 1309، کرزن به امتداد راه آهن از پیشین تا نقطه ای در شمال کوههای خواجه عمران اشاره کرده است (ج 1، ص 323). به نوشته سایکس (ص 129) در 1321، تیره هایی از بلوچ به نامهای آکازهی / آگازهی ، سدوزهی و آسکانی (حدود هزار خانوار) در مند و پیشین دشت به سر می بردند. کیهان در 1310 ش ، «پیشین » را در شمال شرقی ناحیه مُکران (در مقابل مند پاکستان ) ذکر کرده است (ج 2، نقشه سیاسی بلوچستان ). به نوشته گابریل در 1331 ش ، اسکندر از نزدیک پیشین در مقابل رود سرباز عبور کرده و اسمیت در اوایل دهه 1297/1880 برای رسیدن به گوادر در جنوب ، به پیشین و سرباز سفر کرده است (ص 30، 238ـ239). به نوشته غراب ، پیشین نامی است مشهور در بلوچستان (به دلیل احداث سد در نزدیکی آن ) و روستایی بزرگ ، نزدیک مرز ایران است ، شکل خانه ها و کوچه های اصلی و فرعی و نخلهای آن مانند آبادی طیس ، در هشت کیلومتری شمال چابهار است (ص 131). مسجد جامع کوچک و زیبایی دارد و بیشتر اهالی اجناس پاکستانی خرید و فروش می کنند و برخی زمیندارند. در نزدیکی آن شهرکی احداث شده است (همانجا).
3) سدّ پیشین (بهره برداری از 1372 ش )، در ملتقای رود سوران آب و باهوکلات ، در حدود دوازده کیلومتری جنوب غربی شهر پیشین ، به منظور تأمین آب برای آبیاری 410 ، 9 هکتار از زمینهای قابل کشت باهوکلات احداث شده است . بنای این سدّ خاکی ـ سنگی در 1354 ش آغاز شد و در 1371 ش پایان یافت . طول تاج آن 400 متر، ارتفاع آن از کف 63 متر، مساحت دریاچه سدّ 18 کیلومتر مربع و گنجایش کل مخزن سدّ 250 میلیون متر مکعب است (مرکزآمار ایران . مدیریت آمارهای ساختمان و مسکن ، ص 61؛ افشین ، همانجا؛ فرهنگی ، ص 120).
نظرات بسته شده است.