کارد شکاری

در 50 سال اخیر رقابت مابین تولیدکنندگان چاقو به منظور ساخت تیغه هایی مناسب سبب تولید اشکال و سایزهای متنوع و فراوانی شده که هر کدام از آنها متناسب با نوع کارکردشان شکل یافته اند.صرف نظر از چاقوهای هنری که براساس شکل زیبا و ظریفشان مورد انتخاب کلکسیونرها واقع می شوند،بقیه چاقوها غالباً به خاطر هدفی خاص و نوع طراحی تیغه شان که اثر بسیار چشمگیری در انجام ماموریت ها دارد،انتخاب و خریداری می شوند.گذشته از کارکرد و طراحی تیغه،شکل دسته چاقو نیز تا حد زیادی تعیین کننده میزان راحتی کار با چاقو خواهد بود.اینکه چقدر استفاده و نگه داشتن چاقو در دست راحت انجام گیرد،مخصوصاً هنگامی که دست ها خیس باشد!احساس راحتی هنگام کار با چاقو مخصوصاً در کارهای سنگین عامل مهم و تعیین کننده ای است.مثل وقتی که بخواهید یک گوزن الک (ELK) را پوست کنده و گوشت آن را آماده کنید.یکی از اولین تصمیمات شما هنگام انتخاب چاقوی موردنظر،گزینش بین کاردهای تاشو و کاردهای با تیغه ثابت است.کلید پاسخ به این سوال تا حد زیادی به اولویت های مورد نظر شما هنگام کار با چاقو بستگی دارد.هرکدام از این دو نوع مزیت های خاص خود را دارند.چاقوهای با تیغه ثابت عموماً برای یک هدف خاص طراحی و ساخته شده اند.مزیت چاقوهای تاشو،در راحتی حمل و نقل و وجود تیغه های چند کاره است.یکی از معایب این چاقوها(تاشو) این است که اگر به شکل نادرست نابه هنگام بسته شوند می توانند باعث جراحت و خونریزی دست شوند:
تیغه های قفل شونده:سیستم های مختلفی در یک کارد تاشو وجود دارد که تیغه به کمک آن ها باز یا بسته می شود.سیستم قفل کننده هنگام بریدن اجسام سخت یا وارد کردن نیروی بیشتر به کارد، درجه ایمنی بالاتری دارد.اگرچه در بین کاردهای تاشو می توان تیغه های خیلی بلند هم پیدا کرد اما از نظر من اگر کارد تاشو نتواند به راحتی در جیب جا بگیرد،به نوعی نقص غرض شده است. چرا که اصولاً هدف از طراحی این چاقوها،راحتی حمل و نقل و کم حجم بودن فضای اشغالی آنها است.تیغه های بلندتر در چاقوهای غیرتاشو(ثابت)سودمندتر خواهد بود.هنگام انتخاب یک کارد با تیغه ثابت به ابزار تخصصی زیر و خواص ایده آل هرکدام از آنها توجه کنید:
1.کاردهای جداکردن استخوان:این نوع کاردها معمولاً تیغه ای به طول 5 تا 5/6 اینچ داشته و ضخامت تیغه شان بسیار کم است.در شکار بزرگ به کاردی با تیغه نسبتاً محکم و سخت و برعکس در شکار پرندگان خشک زی و خصوصاً بوقلمون به کاردی با تیغه انعطاف پذیر از این نوع (مخصوصاً استخوان)نیاز خواهید داشت.
2.کاردهای نواری کردن(فیله کردن):شبیه به کاردهای جدا کردن استخوان،تیغه ای به طول 5/6 تا 9 اینچ یا ضخامت کم داشته و باید بسیار انعطاف پذیر باشند.این کاردها برای جدا کردن گوشت های ماهی از استخوان به صورت یک تکه ایده آل هستند و به علاوه برای جداکردن پر از گوشت پرندگان نیز مورد مناسبی هستند.
3.کاردهای پوست کنی:این کاردها اختصاصاً برای (کار پر ظرافت) جدا کردن پوست حیوانات شکار شده از گوشت،بدون آسیب دیدن و خش برداشتن پوست،ساخته شده اند.تیغه های این کاردها عموماً کوتاه هستند و برای کم کردن سطح تماس تیغه با پوست و کار کردن در سطوح سفت تر،انحنای عمیقی در تیغه آنها طراحی شده است.دسته برخی از این کاردها برای راحتی کار و جلوگیری از سرخوردن دست به صورت (I) ساخته شده اند.
4.کاردهای عمومی:این کاردها همه کاره هستند و معمولاً طول تیغه آنها حدود 6 اینچ است اما می تواند در حدود 9 اینچ هم باشد.همان طور که از اسم این کاردها استنباط می شود،می توان آن ها را در خیلی جاها استفاده کرد و احتمالاً در برخی موارد کارکرد خیلی بهتری دارند.
5کاردهای دندانه دار:تیغه های دندانه دار که تحت عنوان نیم اره تلقی می شود،سطوح برندگی خیلی قوی تری دارند.اگرچه سطوح برش حاصله از آنها کامل و تمیز نیست اما در جاهایی که تیغه های بلند غیردندانه دار نتواند کار برش را پیش ببرد،تیغه های نیم اره کمک بیشتری خواهند کرد.
6.کاردهای برشی:تیغه های طراحی شده برای این کاردها معمولاً خیلی کم ضخامت بوده و پهنای اندکی دارند و طول کلی تیغه آنها 8 تا 12 اینچ است.این کاردها برای بردین و قاچ دادن منظم گوشت به قطعات خیلی نازک مفید هستند.هرقدر که این کاردها نرم تر و انعطاف پذیرتر باشند، بریدن و به دست آوردن لایه های نازک تر با آنها نیز آسان تر می شود.
7.کاردهای Caping:این کاردها به سبک خاصی طراحی شده اند که اولاً سبک بوده و کار کردن با آنها راحت تر باشد و ثانیاً بتوان از آنها در کارهای دقیق و ظریف به مدت طولانی استفاده کرد. بریدن دور گوش ها،چشم ها و بینی یک تروفه از کارهای حساس و دقیقی است که به دقت زیاد، کنترل و یک لبه خیلی تیز و حساس نیازمند است و این مراحل به کمک این کاردها بهتر انجام می گیرد.
8.ساتور:این کاردها مشخصاً دارای تیغه ای پهن و ضخیم هستند.وزن زیاد آنها سبب می شود که کار بریدن و شکستن استخوان ها،غضروف های سخت و دنده ها بهتر و سریع تر انجام بگیرد.لبه تیغ ساتور ضخیم است و به سادگی خورده نمی شود.
هر قدر وزن ساتور سنگین تر باشد کار با آن آسان تر و کنترل آن بهتر است.
اجزای یک کارد شکاری:
1.Bolster:به قسمتی از کارد اطلاق می شود که جداکننده دسته از تیغه بوده و در اکثر کاردهای شکاری مرغوب وجود دارد.این بخش که گاهی «ساق» نامیده می شود،با اضافه شدن وزنش به مجموعه کارد،تعادل بهتری را فراهم آورده و باعث می شود که محل قرار گرفتن انگشتان روی دسته کارد با راحتی بیشتری انجام گیرد.
2.زبانه(Tang):بخشی از تیغه کارد است که از امتداد ساقه به داخل دسته کارد حرکت می کند.در بهترین کاردها این قسمت به طور کامل تا انتهای دسته امتداد پیدا کرده و در اکثر کاردها در قسمت بالای دسته به وضوح دیده می شود.اتصال زبانه با دسته با چند پرچ محکم انجام می گیرد.ممکن است که زبانه یک تکه و کامل نباشد و تا نیمه دسته امتداد پیدا کند.
3.دسته(قبضه کارد):معمولاً از مواد اولیه مثل چوب،الیاف گرافیتی(کربن)،پلاستیک،استخوان،فلز یا ترکیبی از این ها ساخته می شود و یا با یک قالب پلاستیکی یا فلزی روکش داده می شود.دسته های چوبی برای گرفتن و اطمینان از سرنخوردن در کف دست بسیار عالی هستند اما نگه داری از آنها آسان نیست.باید آن را از رطوبت دور نگه داریم و هر از گاهی روغن های معدنی نگه دارنده روی آن بمالیم.دسته های پلاستیکی در طول زمان ممکن است دچار سستی و شکستگی شوند و احتمال سرخوردن کف دست روی آنها وجود دارد.دسته های چوبی تلفیق شده با مواد پلاستیکی، خواصی شبیه چوب داشته و نیاز کمتری به مراقبت دارند و دوام آنها نیز طولانی تر است.برخی از مواد اولیه مصنوعی از قبیل پلی آمیدها علاوه بر کنترل بسیار خوب و راحتی کار در دسته های کارد دوام چشمگیری داشته و می توان آنها را مادالعمر دانست.مواد فلزی که در دسته کاردها به کار می رود،غالباً فناپذیر و همیشگی هستند.هر یک از سازنده های کاردهای شکاری از طرح های آرگونومیکی و سایزهای مختلف ورزشی برای تولید دسته های کارد بهره می گیرند.دسته هایی که به طور عمودی در امتداد تیغه قرار می گیرند،در بسیاری از کارهای فیزیکی به شکل موثرتری عمل می کنند.
4.پشت تیغ(Spine):قسمت مقابل لبه تیغ را می گویند که در اعلب کاردهای خوب(به جز چاقوهای برشی)ضخامت آن زیاد است و این ضخامت بیشتر،سبب تقویت استحکام تیغه می شود. بعد از بریدن یک سطح،سایش و صاف کردن سطح مورد نظر می تواند با این قسمت انجام گیرد.
5.سطح تیغ(Flat):بخش مسطح و عریض تیغه است که در غالب کاردهای با کیفیت از قسمت پشته به فرم مخروطی به سمت لبه حرکت می کند.برعکس در کاردهای کم کیفیت این قسمت به فرم منحنی توخالی به سمت لبه کارد طراحی می شود در نتیجه،کیفیت و دوام تیغه تا حدی کمتر می شود.
6.(Tip):به یک سوم از انتهای مخروطی بالای تیغه tip می گویند.
7.(Point):قسمت نوک کاردها باید تیز و تا حدی نازک باشند.از نوک کارد برای ایجاد شکاف، برش اجزای ظریف و حکاکی استفاده می شود.
8.لبه کارد(Edge ):بخشی است که کار بریدن را انجام می دهد که از نوک چاقو به سمت انتهای تیغه امتداد می یابد.این قسمت برنده می تواند سطحی صاف،دندانه دار یا گودی شکل باشد.اکثر لبه های مرغوب بدون دندانه از نوع سطوح صاف هستند و دوام تیزی آنها خیلی بیشتر از لبه های گودی(منحنی وار)است.یک لبه خوب در سه مرحله مجزا و در سه زاویه متمایز ساییده و سوهان زده می شود تا تیزی و دوام بیشتری پیدا کند.
9.(Gut Hook):جزیی از تیغه کارد که مخصوصاً برای پوست کنی شکار بزرگ مناسب است. برای تیز نگه داشتن این قسمت از سنگ سنباده خاصی استفاده می شود.
10.(Pommel ):بخش انتهایی دسته کاردهای با تیغه ثابت که عموماً با محفظه ای از جنس پلاستیک،شاخ گوزن یا فلز تکمیل می شود.
جنس تیغه:
تیغه می تواند از مواد اولیه متنوعی ساخته شده باشد که هر یک از آنها خواص ذاتی خود را داشته و در موارد گوناگون می تواند مطلوب واقع شود.هر کدام از این مواد،مثل هر چیز دیگری نقاط ضعف و قوت خود را دارد.آلیاژ فولاد با مواد دیگری مثل کروم،ملیبدن،وانادیم یا نیکل ترکیب شده و خواص بهتری پیدا می کند.وانادیم برای افزودن درجه سختی به فولاد اضافه شده و باعث می شود که مقاومت در برابر خوردگی خیلی بیشتر شود.ملیبدن سبب افزایش سختی در فولاد شده و استحکام کششی و مقاومت خوردگی را نیز بالا می برد.نیکل دوام و استحکام فولاد را بالاتر برده و مانع از خوردگی آن می شود.برای کاردهایی که در آب های شور استفاده می شود این جنس مناسب تر است.کروم ماده بسیار مهمی در فولاد stainless است،این تیغه ها زنگ نمی زنند و در برابر رطوبت بسیار مقاوم هستند و تیزی لبه آنها دوام نسبتاً زیادی دارد.تیغه های سرامیکی با این که از نظر تیزی لبه عالی و شگفت انگیز هستند اما عیب بزرگی دارند.اگر آنها را روی یک تکه سنگ یا سطح سخت پرتاب کنید،احتمالاً به دلیل سستی شکسته می شوند.
بحث مربوط به موارد اولیه ای که به طور معمول در تیغه کاردها به کار می رود گسترده و در برخی جاها تخصصی است لذا تنها اشاره کوتاه به برخی از آن ها داریم:
– فولاد با کربن بالا:فولاد اساساً از ترکیب آهن و کربن تولید می شود و افزایش مقدار کربن در ترکیب فولاد سبب بیشتر شدن درجه سختی می شود.عیب تیغه های آن این است که تا حدی سست تر از فولادهای دیگر بوده و در برابر رطوبت،اسیدها و بازها مقاومت کمتری دارد،با این حال لبه بسیار تیز و سختی دارد.
– فولادv30s که در صنعت کاردسازی جایگاه ویژه ای داشته و خصوصیات فیزیکی بسیار خوبی در مقایسه با بقیه فولادها دارد.مراحل چکش خواری،حرارت و سرد کردن در آماده سازی این ماده اولیه،خصوصیات آن را تا حدی بالا برده که مطابق با تست های استاندارد CATRA(انجمن کاردهای تجراتی آمریکا).
– درجه سختی آن تا حد بسیار بالا: (61-59 راکول)تعیین شده و در عین حال معلوم شده که قابلیت ارتجاعی و دوام تیزی لبه آن خیلی بیشتر از فولادهای ضدزنگ مثل نوع (420Hc ) است.
(توضیح:راکول معیاری برای تعیین درجه سختی در فلزات است)
– فولاد ضدزنگ:این اصطلاح هرچند رایج شده اما چندان هم علمی و صحیح نیست.به یاد داشته باشید که تنها فولادهایی که واقعاً زنگ نمی زنند در سینک های (با کیفیت) آشپزخانه و برخی از لوازم بیمارستانی یا رستوران ها به کار برده می شوند.تیغه حاصل از این آلیاژ به قدری سخت است که تیز کردن مجدد آن به راستی کاری طاقت فرساست.البته در حالت اولیه لبه تیغه آنها بسیار تیز است و دوام تیز آن هم طولانی است اما به محض اینکه لبه آن ها کند شود باید یا آن ها را در گوشه ای از کشور رها کرد یا از سنگ های تیزکنی خاصی برای تیز کردن لبه استفاده کرد.امروزه فولادهایی که در اکثر کاردها استفاده می شود در مقابل سنگ های تیزکن متعارف مقاوم هستند. بنابراین برای تیغه هایی که درجه سختی بیش از 45 راکول داشته باشند،بهتز است از سنگهایی استفاده شود که قطعات الماس و نیکل در بدنه فلزی آنها به کار رفته است.این ابزار می تواند لبه کاردهای سرامیکی را نیز دوباره تیز کند.در صنعت این فولادها با ارقام و حروفی خاص نام گذاری می شوند که معمولاً اعداد مزبور 154 یا 420 و حروف مشخصه آنها cm یا hm است.اعداد مذکور مقدار موادی است که در فولاد مورد نظر به کار رفته است و حروف هم نوع آلیاژ به کار رفته را نشان می دهد.مثلاً فولاد ضد زنگ 154cm،فولادی است که حاوی 1 درصد کربن،5 درصد منگنز و 4 درصد میلیبدن بوده و از آلیاژ کروم در ساختار آن استفاده شده است.این فولاد یکی از بهترین ماتریال هایی است که توسط سازندگان رده بالا در ساخت تیغه کاردهای شکاری به کار برده می شود.خواص تیغه حاصل از این فولاد از نظر تیزی،دوام و ثبات برندگی لبه،استحکام و سختی در مقایسه با بقیه فولادها نسبتاً بهتر است.
– تیتانیوم:تیغه های تیتانیومی بسیار سبک،بادوام و مقاوم در برابر سایش هستند و تداوم تیزی لبه آنها بسیار طولانی خواهد بود.اگر لبه این کاردها کند شود،تیز کردن مجدد آسان خواهد بود.به یاد داشته باشید که کاردهای تکمیل شده با لایه تیتانیوم یا کاردهای با لبه تیتانیوم از لحاظ کیفیت در مقایسه با کاردهایی که منحصراً از تیتانیوم و آلیاژ آن هستند،در رده ای پایین تر قرار دارند.چرا که کاردهای مذکور در اثر تیز کردن مجدد لایه پوششی خود را از دست می دهند و دوام لبه آن ها به مراتب کمتر خواهد بود.
– سرامیک:اکسید زیرکنیوم و اکسید آلومینیوم و دیگر سرامیک ها مواد اولیه بسیار سختی هستند که در مقایسه با فولاد بسیار محکم تر اما تردترند.لبه تیغ حاصل از آن منحصر به فرد است و تیزی آن در صورت استفاده درست،مدت ها دوام خواهد داشت.این کاردها برای قاچ دادن و برش ایده آل هستند ولی برای خرد کردن مناسب نخواهند بود.به دلیل درجه سختی بالا،تیغه این کاردها در برابر اسیدها و بازها بسیار مقاوم تر از فولاد بوده و نفوذناپذیرتر خواهند بود.مزیت دیگر آنها در سبک بودن آنهاست.این کاردها آنقدرها هم که به نظر می رسد شکننده نیستند.با این حال باید مراقب حمل و نقل آنها باشیم و از پرت شدن ان روی سطوح سخت جلوگیری کنیم.برای تیزکردن مجدد آنها و ترمیم خوردگی لبه،باید از سنگ های مجهز به دانه های الماس استفاده کنیم.
– سمباده زنی لبه:این پروسه،شکل لبه کارد و میزان کارآیی را مشخص می کند.امروزه این کار غالباً به وسیله ابزار دقیقی رباتیک صورت می گیرد که در مقایسه با روش های سنتی و دستی، دقیق تر و یکنواخت تر است.نوع عمل سمباده زنی تعیین کننده درجه تیزی لبه و میزان انحنا و یا زاویه ای است که هنگام تیز کردن مجدد باید حتماً حفظ شود.
چندین روش برای تولید تیغه از قطعه فلز خام(ماتریال)وجود دارد که مهم ترین آنها عبارتند از:
– Forging :در این روش فلز در چندین مرحله متوالی کوبیده و حرارت داده می شود تا به فرم مطلوب برسد.بنابراین سختی و انعطاف پذیری حاصله از این روش عموماً در حدی مطلوب است. کاردهای ساقه دار که غالباً با همین روش تولید می شوند،استحکام و تعادل خوبی داشته و نگه داری از آنها نیز آسان تر است.
– Stamping:برخلاف روش قبلی،از عمل چکش خواری استفاده نشده و در عوض قطعه فلز اولیه به فرم دلخواه بریده می شود که تیغه حاصله سبک تر بوده و تعادل و استحکام خوبی ندارد.
روش های دیگر نیز وجود دارد که مشتمل بر ذوب کردن و ترکیب با آلیاژهای مقاوم تر یا استفاده از پودر متالیک است که در تولید کاردهای سرامیکی،کاردهای تکمیلی و یا از جنس تیغه تیتانیوم کارآیی دارند که بحثی بسیار فنی و خارج از حوصله است!مثلی قدیمی می گوید که هر چه کاردی تیزتر باشد،کم خطر است!چرا که حفظ اثر مطلوب تیزی اش به تلاش کمتری نیزا دارد.هنگامی که کارد کند می شود،احتمال وقوع اتفاقات ناخواسته بیشتر خواهد شد چرا که برای بریدن پوست و تار و پود ماهیچه های شکار به انرژی و تقلای بیشتری نیاز داریم و اینجاست که در اثر اشتباه و عدم کنترل،احتمالاً هر حادثه ای می تواند رخ دهد!
یاد بگیرید که چگونه لبه کارد خود را تیز کنید و این کار را در اولویت برنامه هایتان قرار دهید.به طور منظم لبه کارد را کنترل کرده و به کمک چاقو تیزکن مناسب آن را برنده نگه دارید.به هوش باشید که هر چیزی که تیز شود یک روز بالاخره کند خواهد شد.