کاروانسرای فتحعلی شاهی رباط کریم در مسیر جاده تهران – ساوه قرار گرفته و به سبک دو ایوانی است. ورودی کاروانسرا از ایوان غربی است. ایوان شرقی به عنوان شاه نشین کاربرد داشت. این کاروانسرا دارای یک حیاط مرکزی با اتاق هایی ایوان دار است که دور تا دور این حیاط احداث شده اند. در پشت اتاق ها سالن های طولانی به عنوان بارانداز تعبیه شده که دسترسی به آنها از طریق ورودی هایی که چهار کنج حیاط قرار دارد، میّسر است. مصالح به کار رفته در این بنا سنگ ، آجر ، ملات گل و گچ است و تنها تزئینات کاروانسرا آجرکاری است.
کاروانسرای رباط کریم دارای دو کتیبه است که روی یکی از آنها تاریخ 1240 هـ . ق و نام بانی «آقا کمال» حک شده است.
رباط کریم،یکی از شهرهای حاشیهء جنوب غربی تهران است. این ناحیه در گذشته،روستایی آباد بر کنار جادهء معروف ابریشم بود و مسیر ری به ساوه نیز از نزدیکی آن میگذشت.
رباط کریم تا حدود پنجاه سال پیش از اطراق گاههای مهم کاروانیان در غرب و جنوب دشت تهران محسوب میشد.با احداث جادهء ترانزیت تهران-ساوه که از شمال شهر قدیم رباط کریم عبور میکند،بافت کهن این شهر بتدریج متروک شد و شهر جدید در امتداد جادهء ساوه گسترش یافت.
در دو دههء اخیر با رشد جمعیت رشد،وسعت آن نیز افزایش یافته است و امروز شاهد پدیدههای نوین شهرنشینی در آن هستیم. ساختمان کاروانسرای رباط کریم در میان بافت مسکونی این شهر قرار دارد.تاریخ ساخت این بنا طبق کتیبهء سر در آن به دورهء فتحعلیشاه قاجار بازمیگردد.گویا یکی از رجال قاجار به نام آقا کمال این ساختمان را در مسیر عتبات ساخته و به دولت آن زمان وقف کرده است و کاروانیان برای استفاده از این مکان،هیچگونه وجهی پرداخت نمیکردند.
ساختمان کاروانسرا حدود 3400 مترمربع است که 2400 متر مربع از آن زیربنا و 1000 مترمربع بقیه را صحن کاروانسرا تشکیل میدهد.در هر ضلع رو به صحن کاروانسرا،غرفههایی با یک ایوان و یک حجره وجود دارد که شمار آنها در مجموع به 18 غرفه میرسد.هریک از ایوانها و اتاقها اجاق مخصوص به خود دارند که از آنها برای پخت و پز غذا نیز استفاده میشد.این اتاقها طوری طراحی شدهاند که زمستانها نیاز به بخاری و تابستانها احتیاج به وسایل خنککننده وجود ندارد.این اتاق بیشتر به کاروانهایی اختصاص داشت که با خانواده عازم این عتبات و عالیات میشدند.بخشهای مختلف بنای کاروانسرا عبارتند از:جلو خان ورودی،راهرو،صحن مرکزی،حجرههای اطراف،شاهنشین جنوبی،ایوان شمالی و تعداد پنج اصطبل،ویژگیهای خاصی از جمله بارانداز،محل بستن و مهار کردن چهارپایان،اتاق سکونت چهار وادار و نگهبان،اجاق و نورگیرهایی مشاهده میشود.
از قسمتی از این کاروانسرا که به سالن اجتماعات معروف است، برای نقالی و داستانسرایی استفاده میشد.پشت این سالنها، جایگاه خاصی به نام شاهنشین وجود داشت که مخصوص صاحب منصبان بود.شاهنشین ایوانی رفیع داشت و دهلیزهایی در کنار آنها به چشم میخورد.دهلیزها محل استراحت و بیتوتهء خدمه و اهل اندرونی بود.
در قسمت پشتبام این کاروانسرا،دو برج دیدبانی هست که افرادی برای نگهبانی در این مکان قرار میگیرند تا بتوانند تمام نواحی رباط کریم را بخوبی ببینند.مواد ساختمانی مورد استفاده عبارتند از:آجر با ملاط گل و آهک و گچ.پایههای قطور کاروانسرا عامل حفظ این بنا طی سالهای متمادی بوده است.متأسفانه مقدار زیادی از سقف این کاروانسرا به عللی،سیاه و از حالت اولیه خود خارج شده است که میراث فرهنگی در بازسازی آن،نهایت سعی و تلاش خود را میکند.