اصل کنترل خونریزى عبارت است از محدود کردن جریان خون به زخم به‌منظور تسهیل لخته شدن خون. این عمل را به دو صورت مى‌توان انجام داد. به‌وسیله فشار و بالا نگهداشتن. دو نوع فشار داریم:
”فشار مستقیم روى زخم؛ و فشار نامستقیم روى شریانى که خون ناحیه جراحت را تأمین مى‌کند. فشار مستقیم همیشه باید اول انجام شود؛ از فشار نامستقیم تنها زمانى استفاده کنید که یا فشار مستقیم تأثیرى نداشته یا انجام آن خیلى مشکل باشد.“
– روش کار:
۱. با شست و یا انگشتان مستقیماً روى جراحت فشار دهید.
۲. مصدوم را در یک حالت راحت و مناسب بخوابانید. ناحیهٔ جراحت را تا آنجا که امکان دارد بالا ببرید و در حالى‌که به فشار دادن ادامه مى‌دهید در همان وضعیت نگهدارید.
۳. یک باند پانسمان استریل غیر آغشته به دارو روى زخم بگذارید، مطمئن شوید که کاملاً فراتر از لبه‌هاى زخم را پوشانده است. محکم آن را به پائین فشار دهید و یک باند دور آن سفت بپیچید تا جلوى خونریزى را بگیرد، اما نه آنقدر محکم که باعث قطع گردش خون شود. (به مبحث باند مثلثى مراجعه شود)
اگر زخم بزرگ است دو لبهٔ زخم را به سمت هم با ملایمت ولى قاطعانه بفشارید و آنها را در همان حالت فشردگى نگهدارید.
– فشار مستقیم:
به‌منظور جلوگیرى از خونریزی، بدون ایجاد اختلال در گردش خون سایر نقاط بدن، شما بایستى بلافاصله اقدام به وارد آوردن فشار مستقیم روى جراحت بنمائید. این فشار مستقیم باعث مسطح شدن رگ‌هاى خونى در آن ناحیه شده و سرعت جریان خون را کاهش مى‌دهد به‌طورى که خون محل جراحت فرصت لخته شدن پیدا مى‌کند.
بایستى این فشار به مدت ۵ تا ۱۵ دقیقه ادامه پیدا کند، چرا که متوقف شدن جریان خون (در ناحیهٔ جراحت) به زمان احتیاج دارد. اگر یک شى خارجى در زخم فرو رفته است فشار بایستى در کنار آن شى وارد شود.
اگر امکان داشته باشد باید عضو زخمى را بالا ببرید و در همان حال نگهدارید. این کار باعث کاهش جریان خون به‌وسیلهٔ پائین آوردن فشار خون در آن ناحیه مى‌شود.
– فشار نامستقیم:
اگر نمى‌توان خونریزى را با فشار مستقیم کنترل نمود یا به‌هر دلیلى کاربرد فشار مستقیم موفقیت‌آمیز نبود (مثلاً به دلیل گستردگى جراحت). در این حال مى‌توانید براى جلوگیرى از خونریزى از وارد آوردن فشار نامستقیم روى نقطه مناسب استفاده کنید. از این روش فقط براى کنترل خونریزى شریانى مى‌توان استفاده نمود. نقطهٔ فشار جائى است که یک شریان روى استخوان قرار دارد و شما با فشردن شریان روى استخوان آن را مسدود مى‌کنید و از جریان یافتن خون به نواحى فراتر از نقطهٔ فشار جلوگیرى مى‌کنید. از آنجا که این کار خون بافت‌ها و کل عضو را قطع مى‌کند، بنابراین فقط به‌عنوان آخرین حاره به‌کار مى‌رود و نباید بیش از ۱۵ دقیقه ادامه یابد.
دو نقطه فشار وجود دارد که براى کنترل خونریزى‌هاى شدید مورد استفاده قرار مى‌گیرد، یکى در شریان بازو و دیگرى در شریان ران.
شریان بازوئى از داخل ناحیهٔ بالاى بازو بین ماهیچه‌ها مى‌گذرد و تقریباً مسیر آن به موازات درز آستین است. براى وارد آوردن فشار، انگشتان خود را زیر بازوى بیمار قرار دهید و بین ماهیچه‌ها به سمت بالا و داخل فشار دهید به‌طورى که شریان بین استخوان بازو و دست شما فشرده شود. شریان رانى از قسمت پائین پا در ناحیه کشالهٔ ران جائى که دو ران پا به‌هم سائیده مى‌شوند از داخل ران‌ها عبور مى‌کند و به قسمت‌هاى پائین پا مى‌رود. براى وارد آوردن فشار، بیمار را بخوابانید یکى از زانوهاى او را خم نمائید. شریان را در ناحیه کشالهٔ ران پیدا کنید و آن را روى استخوان لگن خاصره با دست مشت کرده یا با استفاده از برجستگى کف دست فشار دهید.
اگر باند مناسب در اختیار نداشتید، یک تکه گاز روى زخم قرار دهید روى گاز یک بالشتک پنبه‌اى بگذارید و محکم باندپیچى کنید (پنبه را مستقیم روى زخم نگذارید). شما مى‌توانید از هر چیز تمیز و مناسبى نیز که در اطراف شما هست براى پانسمان زخم استفاده کنید (به مبحث پانسمان مراجعه شود). عضو جراحت برداشته را بى‌حرکت نگهدارید (به مبحث شکستگى‌ها مراجعه نمائید).
اگر خونریزى ادامه پیدا کرد، باند یا بالشتک بیشترى به‌کار ببرید. اما پانسمان اولیه‌اى را که روى زخم گذاشته‌اید از جراحت جدا نکنید این کار منجر به پاک‌شدن لخته و شروع دوبارهٔ خونریزى مى‌شود.
نظرات بسته شده است.