رصدگران برگزیده ایرانى در این رقابت سعى مى کنند در طول یک شب ۱۱۰ جرم غیرستاره اى معروف به فهرست اجرام غیرستاره اى مسیه را با کمک ابزارهاى رصدى خود شکار کنند تا بامدادروز بعد، برگزیدگان این رقابت نجومى معرفى شوند.اما آنچه بیش از پیروزى در این رقابت مورد تاکید قرار دارد، حضور برترین هاى نجوم آماتورى ایران در کنار یکدیگر است ، تا فرصتى براى شناخت بیشتر و ارتقاى سطح نجوم ایران فراهم آید.
قریب ۷۰کیلومتر از یزد باید دور شوى تا جاده اى فرعى تو را به یکى از نقاط دیدنى ایران برساند. خرانق ، روستایى باستانى است که در سالهاى اخیر چهره متفاوتى به خود گرفته است.بقایاى یک شهر باستانى که قدمت آن به دوره ساسانى بازمى گردد، هنوز در مرکز بافت این روستا به چشم مى خورد و اتفاقا بیش از بسیارى از شهرهاى تاریخى ایران سالم مانده است.درکنار این بافت باستانى روستایى جدید شکل گرفته و دقیقا در کنار ورودى بقایاى شهر باستانى کاروانسرایى صفوى و زیبا خودنمایى مى کند.کاروانسرا از الگوى ساختى مشابه
اکثر کاروانسراهاى صفوى پیروى مى کند.حجره هایى در اطراف حیاط اصلى که حوض بزرگى در میان آن قرار دارد و ۴حیاط کوچک در ۴ جهت بنا که تعداد بیشترى غرفه را در خود جاى داده است.
این مکان بى نظیر که زیر آسمان پرستاره کویر یزد قامت برافراشته و از چشم انداز بى نظیرى از کوهستان هاى سنگى نزدیک بهره مند است ، پنج شنبه شب و بامداد جمعه هفته گذشته میزبان بیش از ۱۰۰ منجم برگزیده ایرانى بود، تا پنجمین رقابت ملى ماراتن مسیه ایران در آن برگزار شود.طى ۴سال گذشته کاروانسراى دیگرى از عهد صفوى میزبان اخترشناسان ایرانى بود. کاروانسراى قصر بهرام ، در نزدیکى تهران و در دل پارک ملى کویر ایران در ۴دوره گذشته پایگاه ماراتن مسیه ایران به شمار مى رفت.
اما امسال به دلایل زیادى این مکان به جاى دیگرى منتقل شد.یکى از مهمترین دلایل این جابه جایى این بود که در مسابقه اى ملى ، رصدگران از نقاط مختلف ایران حضور پیدا مى کنند و چهارگوشه ایران نمایندگانى در این رقابت علمى دارند و شاید عادلانه نباشد اگر تنها یک نقطه به عنوان محل برگزارى این مسابقه در هر سال مشخص شود.
از سوى دیگر، با توجه به زمانى که امکان برگزارى این رقابت عملى است (از میانه اسفند تا نیمه فروردین هر سال) و با توجه به این که در این بازه زمانى فصل بارندگى هاى موسمى ایران فرا مى رسد نقاط خشک تر کشور شانس آسمان صاف بیشترى را دارند. (اگرچه امسال این پیش بینى واقعیت پیدا نکرد.)به همین دلیل ، حرکت به سوى آسمانى صاف و پرستاره چون آسمان کویر یزد مى تواند شبى خاطره انگیز ر ا براى همه شرکت کنندگان رقم بزند.
ماراتن پنجم
زمانى که ماراتن نفسگیر چهارم مسیه ایران در بام کاروانسراى قصر بهرام ، در فروردین ماه سال ۱۳۸۳و پس از آن که ۲سال قبل به دلیل شرایط نامساعد جوى این ماراتن برگزار نشده بود، به پایان رسید، همه مى دانستند ظرفیت منجمان رصدگیر ایرانى به گونه اى غافلگیرکننده ارتقا پیدا کرده است.به همین دلیل ، برنامه ریزى ها براى برگزارى ماراتن پنجم از همان زمان آغاز شد و رایزنى ها درباره زمان و محل و شرایط شرکت کنندگان شروع شد. سرانجام فراخوان بزرگترین گردهمایى رصدى ایران – که اتفاقا به واسطه برگزارى ملى آن ، یکى از بى نظیرترین ماراتن هایى است که در سراسر جهان برگزار مى شود – صادر شد.بیش از ۶۰۰نفر از اخترشناسان آماتورى که توان شرکت در این رقابت را داشتند، به این فراخوان پاسخ دادند، اما نبود امکانات کافى برگزارکنندگان را ناچار کرد تا برخلاف میل خود دست به انتخاب بزنند و با مراجعه به سابقه افراد از این بین ، بیش از ۱۰۰ نفر را در قالب بیش از ۸۰گروه رصدى از سراسر ایران گزینش کنند.
رصدگرانى که بازه سنى ۱۳تا ۵۰سال را پوشش مى دادند و با ابزارهایى از دوربین دوچشمى ۶۰*۲۰ گرفته تا تلسکوپ هاى بزرگى در رده ۱۴ اینچ در این رقابت شرکت مى کردند.
به واسطه طولانى بودن مراحل ادارى لازم براى انجام هماهنگى هاى مربوط به حضور افراد در این محل و تدارکات لازم و همه کارهایى که انرژى و زمان بسیارى را از برگزارکنندگان مى گرفت ، بینندگان این مسابقه ناچار شدند همه هماهنگى ها را تا یک ماه قبل از برگزارى قطعى کنند و حتى شرکت کنندگان نسبت به تهیه بلیت خود اقدام کنند و این در شرایطى است که در بهترین حالت بهترین پیش بینى هاى نسبتا دقیق از وضع هواى مناطق گوناگون تنها از ۱۰ روز قبل از روز موردنظر در اختیار عموم قرار مى گیرد.
بنابراین مراجعه به آمار سالهاى قبلى تنها راه پیش بینى وضع هوا بود، که باید این پیش بینى با وضعیت ماه در آسمان و پارامترهاى دیگر تطبیق داده مى شد. این بررسى نشان از آن داشت که در این هنگام از سال ، در منطقه انتخاب شده امکان ابرى بودن هوا بسیار پایین است و در محلى که بارش سالانه آن بسیار ناچیز است ، امکان بارش باران یا آسمان تمام ابرى عملا منتفى به نظر مى رسید.۱۰روز قبل ، زمانى که نخستین پیش بینى ها در سایتهاى اطلاع رسانى منتشر شد، آب سردى به روى برگزارکنندگان مسابقه ریخته شد، چراکه همه مراجعان نه تنها احتمال ابرى شدن هوا را مطرح مى کردند، بلکه از ریزش باران در این ناحیه صحبت مى کردند.به گفته بابک امین تفرشى ، دبیر برگزارى این ماراتن چاره اى براى تغییر زمان یا مکان وجود نداشت و بدین ترتیب شرکت کنندگان با امید به تغییرات ناگهانى و غیرقابل پیش بینى هوا در مناطق کویرى و در حالى که آرزو مى کردند این بار همه سازمان هاى هواشناسى اشتباه کرده باشند، عازم این منطقه شدند.شرکت کنندگان و داوران و برگزارکنندگان سعى کردند با وسایل گوناگون خود را به یزد برسانند، اما بیشترین تعداد شرکت کنندگان و داوران از تهران عازم یزد بودند. شامگاه چهارشنبه سرسراى راه آهن تهران ، شاید براى اولین بار در تاریخ خود شاهد رویدادى کم نظیر بود، جمعى زیاد از رصدگران در حالى که هر یک از آنها جعبه اى بزرگ شامل ابزارهاى رصدى خود به همراه داشتند، گردهم آمدند، تا یکى از کاروان هاى بزرگ نجومى در طول تاریخ ایران شکل بگیرد.
اگرچه عدم توجه مسوولان حمل و نقل کشورى با چنین رویدادى باعث به وجود آمدن بى نظمى هایى در مسیر رفت وآمد شد.در یزد شرکت کنندگان در مجتمع فرهنگى صفاییه گردهم آمدند تا با برگزارى جلسه آشنایى و جلسه توجیهى ، خود را براى عزیمت به محل رصد آماده کنند و سرانجام عصر روز پنج شنبه در حالى که ابرهاى یکپارچه کم کم تمام آسمان را مى پوشاند، رصدگران وارد کاروانسراى خرانق شدند.اولین کار چک کردن آخرین نقشه هاى هواشناسى بود
که به ناامیدى کامل منجر شد. بلافاصله داوران این مسابقه که قرار بود رصد این اجرام را توسط شرکت کنندگان تایید کنند، جلسه اى تشکیل دادند تا در باره وضعیت موجود بحث کنند.
اسدالله قمرى نژاد (عضو شاخه آماتورى انجم نجوم ایران)، بابک امین تفرشى (ویراستار ارشد ماهنامه نجوم و دبیر برنامه)، احمد کریمى (رصدگر باتجربه)، مصطفى امام (گروه نجوم صدرا)، على متین فر (برنده ماراتن هاى قبلی)، خسرو جعفرى زاده (رصدگر باتجربه)، مهدى مطیعى (موسس گروه نجوم آسمان توس و عضو موسس شاخه آماتورى انجمن نجوم ایران)، محسن ایرجى (مدرس نجوم)، علیرضا وفا (رصدگر و عکاس و شکارچى اجرام اعماق آسمان) و پوریا ناظمى (روزنامه نگار علمى روزنامه جام جم) در نهایت تصمیم گرفتند در طول شب ضمن برگزارى کارگاه هاى تخصصى نجوم از فرصت موجود بهترین استفاده را ببرند.
کارگاه هایى با موضوع تاریخچه و چشم انداز نجوم آماتورى ایران ، تصویربردارى اجرام نجومى و… تا نیمه شب رصدگران را کنار هم جمع کرد، تا این که پیش از نیمه شب گوشه اى از آسمان باز شد.درکمتر از چند دقیقه تمام ابزارهاى رصدى در محوطه از پیش تعیین شده گرد هم آمدند و مسابقه براى تنها مدت ۱۵دقیقه آغاز شد و دوباره آسمان چهره در هم کشید، اما همین مدت کوتاه شور و هیجان بزرگى را میان شرکت کنندگان ایجاد کرد.
با ابرى شدن مجدد آسمان رصدگران بار دیگر به درون کاروانسرا بازگشتند تا آسمان کویر در یکى از رخدادهاى معدود سال در این منطقه بارندگى خود را آغاز کند.با بازگشت رصدگران به درون کاروانسرا این بار مسابقه اى نجومى آغاز شد. داوران این بار براى افزایش توان علمى شرکت کنندگان از گروه هاى شرکت کننده خواستند در ماراتنى نظرى به رقابت بپردازند.این مسابقه که در ۲مرحله برگزار شد، تا نیمروز جمعه ادامه یافت و سرانجام ۳ گروه ۲ نفره ، سارا فیض بخش و هیوا پذیرا، سحر رحمانى و آیرین شیوایى ، بنفشه مقامى و زهرا کریمى به عنوان برندگان این مسابقه دوستانه نجومى معرفى شدند و جوایزى از برگزارکنندگان دریافت داشتند.
مهمترین گردهمایى رصدى ایران اگرچه به دلیل ابرى شدن هوا نتوانست مطابق برنامه از پیش تعیین شده برگزار شود، اما درسهاى بزرگى براى همه شرکت کنندگان و برگزارکنندگان به همراه داشت که مى توان امیدوار بود نتیجه آن برگزارى
موفق ماراتن ششم ایران باشد.
نظرات بسته شده است.