گربه وحشی

نام علمی : felis silvestris نام انگلیسی:  Wild Cat   نام فارسی: گربه وحشی

 (بلوچی: بگور، گُربک) (ترکمنی: گولیک) (ترکی: چول پیشیکی) (کردی: پَشیک) (مازندرانی: بامشی)

مشخصات: شباهت زیادی به گربه اهلی دارد تا چندی پیش آن را از اجداد گربه اهلی می‌دانستند ولی با توجه به مطالعات انجام شده اخیر، بسیاری از محققان گربه اهلی را از گونه دیگری به نام (Felis catus) می‌دانند که حدود هفت هزار سال پیش در فلسطین و چهار هزار سال پیش در مصر اهلی شده است. گربه‌هایی که در زیستگاه‌های مختلف ایران به صورت وحشی زندگی می‌کنند تفاوت‌های زیادی با هم دارند که ممکن است گونه‌ها و یا زیرگونه‌های جدیدی باشند. به منظور تعیین جایگاه رده‌بندی گربه های ایران انجام مطالعات موروفولوژیکی و ژنتیکی ضروری است. برای مثال گربه‌هایی که در نزدیک شوشتر، اهواز و دهلران مشاهده می‌گردند شباهت زیادی به زیر گونه آفریقایی (F.s.lybica) دارند، در این گربه‌ها موها کرم رنگ، خال ها و نوارها بسیار کمرنگ و در برخی نامشخص است. گربه‌هایی که به تازگی عکس آنها در مناطق بجستان و سبزوار در استان خراسان گرفته شده است شباهت زیادی به زیر گونه استپی (F.s.ornata) دارند. در این گربه‌ها زمینه بدن زرد با نوارهای طلائی بر روی بدن است. این گربه نیز شباهت زیادی به گربه اهلی دارد. اکثر گربه های مناطق شمالی و نمونه‌هایی که به تازگی در منطقه دره انجیر یزد، بندر لنگه، جاسک و پارک ملی سرخه حصار مشاهده گردیده‌اند شباهت زیادی به زیر گونه اروپایی (F.s.sylvestris) دارند. در این گربه‌ها حدود ۱۲ نوار و یا خال‌های تیره و یا کمرنگ در دو طرف بدن وجود دارد، پنج تا شش نوار طولی نیز اغلب در جلو صورت مشاهده می‌شود که تا پشت گردن ادامه می‌یابد. تفاوت آنها با گربه اهلی داشتن دم کوتاه‌تر، کلفت‌تر، پشمالوتر با حلقه‌های مشابه و قسمت انتهایی سیاه رنگ است. علاوه بر گربه‌های فوق انواع گربه‌های دیگری نیز مشاهده می‌شود که به نظر می‌رسد بعضی از آنها هیبرید با گربه اهلی و برخی دیگر گربه‌های اهلی بازگشته در طبیعت (Feral) هستند. در جزیره اشک واقع در پارک ملی دریاچه ارومیه تعدادی از این گربه‌ها مشاهده گردید.

اندازه‌ها: طول سر وتنه ۴۵ تا ۸۰ سانتی‌متر، دم ۲۵ تا ۳۸ سانتی‌متر، ارتفاع ۳۰ تا ۴۰ سانتی‌متر، وزن ۳ تا ۸ کیلوگرم.

زیستگاه: اکثر زیستگاه‌های ایران اعم از جنگلی، کوهستانی، استپی، بیابانی، بلوچی نزدیک اماکن مسکونی.

پراکندگی: در اکثر مناطق ایران پراکندگی دارد.

پراکنش جهانی: آفریقا، اروپا و آسیا.

عادات: شبگرد است. اوایل غروب و صبح زود فعالیت بیشتری دارد. در هوای ابری و سرد و در فصل جفت‌گیری، گاهی روزها نیز مشاهده می‌شود. به صورت انفرادی زندگی می‌کند. اغلب در حفره‌های طبیعی، زیر بوته‌ها و سوراخ درختان لانه می‌سازد. به سرعت از درختان بالا می‌رود. ممکن است در یک شب تا ۱۰ کیلومتر مسافت را طی کند. اکثر خصوصیاتش شبیه گربه اهلی است (مانند گربه میومیو می‌کند، در موقع دعوا پشت خود را قوز و موها را سیخ می‌کند.)

غذا: از پستاندارن کوچک، پرندگان و تخم و جوجه آنها، خزندگان، ماهی، قورباغه، حشرات و حیوانات اهلی از قبیل مرغ و خروس، بزغاله و گاهی مواد گیاهی تغذیه می‌کند. برای شکار طعمه ابتدا دزدانه به آن نزدیک می‌شود، سپس با چند پرش طعمه خود را می‌گیرد. این حیوان مانند گربه اهلی با طعمه گرفتار بازی نمی‌کند. همچنین مانند گربه اهلی معمولاً روی مدفوع خود را نمی‌پوشاند.

تولیدمثل: جفت‌گیری معمولاً‌در فصل زمستان انجام می‌شود. در این فصل بین نرها نزاع‌هایی در می‌گیرد. پس از ۶۰ روز سه تا پنج بچه کور می‌زاید. پس از ۱۰ روز چشم بچه‌ها باز می‌شود، تا سه ماهگی شیر می‌خورند، چهار تا شش ماه وابسته به مادر هستند و در ۱۰ ماهگی بالغ می‌شوند. طول عمر در اسارت حدود ۱۵ سال است.

وضعیت فعلی: گربه وحشی دشمنان متعددی از قبیل کاراکال، پلنگ و جغدهای بزرگ دارد. گاهی اوقات نیز راسو و سمور بچه‌هایش را در لانه می‌خورند. به علت کم شدن طعمه، تخریب زیستگاه، و شکار بی‌رویه، جمعیت آن در اکثر مناطق رو به کاهش گذارده است.