گنبد نمکی رمقان، شیراز

نام انگلیسی:  Ramaghan Salt Dome    نام فارسی :  گنبد نمکی رمقان

 گنبد نمکی رمقان در موقعیت جغرافیایی N292144  E520834 در استان فارس واقع است. گنبد نمکی رمقان بین دو کوه سلامتی و مروک در دره گسلی کره بس که رودخانه خروشان جره در آن جریان دارد، سر از خاک بر آورده است. این کوه نمکی در منطقه کوهمره سرخی در کنار روستای رمقان واقع شده است و در بین اهالی محلی به تل نمکدان معروف می باشد. این پدیده رمین شناسی زیبا از نظر تکتونیکی و همچنین دارا بودن اشکال رسوبی یکی از جمله آثار جذاب، دیدنی و تماشایی ژئوتوریستی حوضه زاگرس در شهرستان شیراز  می باشد که در این مقاله به معرفی آن پرداخته می شود.

سابقه تاریخی گنبد نمکی رمقان

گنبد نمکی رمقان (رونغون، رونقون یا رومقون) در بین اهالی منطقه کوهمره سرخی به تل نمکدان معروف می باشد. در سال های نه چندان دور مردم روستاهای همجوار با راه اندازی قافله های به این تل می رفتند و بلورهای ریز و درشت نمک را برای مصرف سالانه خود حمل می کردند. بلور نمک این نمکدان در بین مردم از قداستی ویژه برخوردار بود، به طوری که هرکس با دیدن تکه ای بلور نمک که در جایی افتاده بود، آن را می بوسد و در جایی امن می گذاشت. معمولا گهواره تمامی کودکان منطقه برای جلوگیری از چشم زخم آراسته به بلور های نمک بود. اگر مزرعه ای خوب محصول می داد، بوستانی پر ثمر می شد و کشتزاری سر سبز می شد، مالکش دور تا دور آن نمک می گذاشت. اگر گاو یا گوسفندی دو قلو می زائید، صاحبش بر گردن آن بلورهای نمک می آویخت. امروزه باورهای مردم رنگ باخته، با ورود نمک صنعتی قافله های نمکی بی رونق شده و تل نمکدان میزبان سود جویانی شده است، که بلورهای مکعبی شکل زیبای نمک را به بهای ناچیز می فروشند.

زمین شناسی گنبد نمکی رمقان

در تقسیم بندی زمین شناسی ساختمانی، کوهمره سرخی در کمربند چین-گسل خورده زاگرس، زیر واحد زاگرس چین خورده ساده واقع گردیده است. مهمترین قضیه ساختاری در ارتباط با این منطقه وجود گسل امتداد لغز باراستای شمالی- جنوبی به نام گسل کره بس در میان منطقه می باشد. این گسل باعث ایجاد دره ای عریض با راستای شمالی- جنوبی در میانه منطقه گردیده که اغلب روستاهای کوهمره سرخی در آن ساخته شده اند. گسل کره بس امتداد لغز و راستگرد است و سبب جابجایی تاقدیس های منطقه شده است. این گسل از نظر لرزه ای فعال و مولد زلزله است (از جمله زلزله کره بس در 17 اردیبهشت سال 1378). چندین دیاپیر نمکی هرمز نیز از محصولات این گسل عمیق می باشد که یکی از آنها گنبد نمکی رمقان می باشد.

از دیدگاه سنگ شناسی این گنبد در بر دارنده مجموعه ی درهمی از مارن الیژیست دار صورتی، نمک و سنگ آهک های سیاه رنگ با لایه بندی ظریف و دولومیت های سیاه تکتونیزه می باشد.

ژئوتوریسم گنبد نمکی رمقان

گنبد نمکی رمقان در منطقه با چشم انداز مارن های سرخ رنگ دیده می شود. این گنبد در بخش های توسط رسوبات و پوشش جنگلی پوشیده شده و در برخی قسمت ها به هم ریخته و تنوع رنگی و سنگی زیادی از خود نشان می دهد. در محل عبور رودخانه جره، مارن های قرمز رنگ به خوبی رخنمون دارند و مناظر زیبایی را خلق کرده اند. شکل گنبدی این توده نمکی از روستاهای سبوک، فتح آباد و شکفت که در دامنه کوه قرار گرفته اند، قابل مشاهده می باشد. در سه محل که به تل نمکدان معروف می باشد توده های نمکی از دل زمین بیرون زده اند. این نمکدان ها دنیایی از عجایب و شگفتی های انحلال و رسوبگذاری دارند که برای ژئوتوریست ها و حتی گردشگران عادی نیز جالب و دیدنی می باشند.

موقعیت جغرافیایی و راه دسترسی

گنبد نمکی رمقان در قسمت غربی روستای رمقان در منطقه کوهمره سرخی رخنمون  یافته است. این جاذبه زمین شناسی در فاصله 60 کیلومتری جنوب غرب شهر شیراز در کنار جاده آسفالته شیراز – روستای بیگدانه واقع شده است.