باغ گلشن، طبس
باغ گلشن در انتهای شرقی خیابان گلشن طبس و بوسیله میرحسن خان، سومین حاکم طبس، از سلسله خوانینی که به وسیله نادرشاه به حکومت طبس منصوب شدند، احداث گردید.
در وقفنامه ای که در سال ۱۲۱۸ هـ ق تهیه شده است، میرحسن خان، این باغ و املاک زیادی را وقف اولاد و امور خیریه نموده است. میرزاخانلرخان اعتصام الملک که در تاریخ ۱۲۹۴ هـ ق از طبس بازدید کرده موضوع ساختن باغ به وسیله میرحسن خان را ذ کر نموده است.
این باغ با عمارتی در دو طبقه و زیرزمین کوچک، در یک نخلستان(2000 نفر خرما) با ابعادی در حدود 266 متر در 260 متر بنا شده و به شماره 1310 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
سایر جهانگردانی هم که از طبس دیدن کرده اند مانند: سون هدین (سوئدی در سال ۱۹۰۶) و خانم آندره گدار (فرانسوی) باغ گلشن را توصیف و از «درختان خرما و مرکبات»، «سایه خنک نخلها»، «نغمه زیبای آب روان جویها»، «چمنهای میان دو جوی»، «زمزمه باد در میان درختان» و «فواره های متعدد که آب را مانند تحفه ای به آسمان می فرستند»، در آن باغ سخن رانده اند.خانم گدار همسر آندرهگدار معمار معروف فرانسوی، باغ گلشن را چنین توصیف کرده است: «در این باغ حوضی بزرگ با فوارههای متعدد وجود دارد که آب یعنی این ماده با ارزش را مانند تحفه ای به آسمان می فرستد…»
باغ گلشن در منطقه ای واقع شده است که در میان دو کویر نمک زار ایران قرار دارد ، اما کیفیت معجزه آسای آب این منطقه ، آبشارها و استخرهای طبیعی زیبایی را تشکیل داده اند که " مادر طبیعت " آنها را با چمنزارهای زیبا تزیین نموده است . احساس واحه گونه این منطقه با وجود درختان قدیمی نخل ، انارو مرکبات به همراه رایحه گلهای رز و ختمی تکمیل میشود.
سردر ورودی باغ با نمایی از اندود گچ سفید، رو به میدان و سوی دیگر رو به باغ، با ایوانی دو ستونه و تزیینات آجری نقشدار ساخته شده است. این باغ دارای دو خیابان اصلی متقاطع بوده و در مرکز آن حوضی است با ابعاد 85/25*5/7 متر و سه فواره، که محوطه باغ را به چهار مربع بزرگ تقسیم میکند. که هر کدام از این مربعها با گذرگاههای کوچکی به چهار کرت تقسیم شده، که در داخل آنها 2500 اصله مرکبات (درختان نارنج و…) و انار (500 اصله) کاشته شده است. این باغ بر روی امتداد جریان آب چشمههای سرد و گرم که به جانب طبس میآید شکل گرفته، آب از انتهای مجموعه وارد باغ شده و پس از آبیاری کرتها و حرکت در جویها و فوارهها از زیر هشتی ساختمان سردر میگذرد و به شهر میرود. باغ گلشن طبس یکی از باغ های نادر ایرانی است که آب جاری دایمی در آن جریان دارد .
ساختمان سر در باغ گلشن طبس در زلزله ویرانگر شهریور 57 در این دیار به کلی از بین رفت اما هم اکنون ، در همان محل ساختمانی با همان نقشه بنا شده که مراحل انتهایی آماده سازی آن طی و بزودی به عنوان بنایی با جلوه معماری سنتی و کاربری فرهنگی به بهره برداری خواهد رسید.