تالاب قوریگل

نام انگلیسی :  Ghourygul wetland    

نام فارسی :  تالاب قوریگل 

تالاب قوریگل در موقعیت جغرافیایی N3754 E4642 در استان آذربایجان شرقی واقع است. این تالاب در 18 کیلومترى شمال باخترى بستان‎آباد تبریز قرار دارد و ارتفاع آن از سطح دریا 1890 متر است. آب این دریاچه بیشتر از رودها و آبراهه‎هاى فصلى و سیلابى و به مقدار کمتر از طریق چشمه‎هاى زیردریاچه تأمین می‎شود و شیرین است.دریاچه و آب راکد قوری گل، در کنار جاده ترانزیتی تبریز- بستان آباد در فاصله 45 کیلومتری شرق تبریز و 15 کیلومتری غرب بستان آباد، در میان کوهها و ارتفاعات شرقی گردنه شبلی در یک گودی واقع شده است. این دریاچه در میان مردم محل به نام قوری گل (استخر خشک) معروف است اما بعضی آن را دوری گول (استخر آب زلال) و برخی قویل گول (استخر و گودال ژرف و عمیق) می نامند. شاید این نام مصداق بیشتری داشته باشد. درازا و پهنای قوری گل، 4 کیلومتر و مساحت آن 16 کیلومتر مربع است و ژرفای این دریاچه – که تمام سال آب دارد- در عمیق ترین نقطه به 13 متر می رسد. آب این دریاچه شیرین و در صورت تصفیه قابل شرب می باشد. در حال حاضر این آب دارای آبیاری کشتزارهای روستاهای پیرامون دریاچه یعنی روستاهای ارشتناب، رامناب و یوسف آباد، به مصرف می رسد.

اطراف دریاچه را مرتع، چمنزارها، مزارع و کشتزارهای متعددی فراگرفته و به علت وجود هوای مطبوع در تابستانها، یکی از مراکز استراحت و تفریح مردم تبریز می باشد. قوریری گل که امروز در ردیف آبهای راکد آذربایجان است، دارای قدمتی تاریخی می باشد
 

تالاب قوری گل یکی از منابع زیست محیطی بسیار مهم استان می باشد که به عنوان یکی از تالابهای بین المللی حفاظت شده کشور به ثبت رسیده است . این تالاب برای بسیاری از پرندگان مهاجر از نظر زیستگاهی حائزاهمیت بین المللی است . لذا حفاظت از آن به عنوان یک هدف اصلی امری اجتناب ناپذیر مدنظر قرار گرفته است . دریاچه قوری گل باتوجه به دارابودن قابلیتهای مختلف می تواند دربرگیرنده اهدافی چون حفاظت از تنوع زیستی ، آموزش ، تحقیقات واکوتوریسم باشد. البته برای استفاده بهینه از شرایط طبیعی ونیز گردشگری ، تفرجگاهی در جنب این تالاب احداث شده ودر خدمت مسافران است . بااین حال باید گفت بهره وری پایدار از این تالاب متضمن استفاده بهینه از آن برای جلوگیری از هرگونه تعارض وتضمین موجودیت ارزشهای دریاچه است .

تالاب قوری گلجزوتالاب های بین المللی ثبت شده درکنوانسیون رامسرمی باشد که برای شماری ازپرندگان مهاجرآبزی وحمایت شده ازنظرزیستگاهی حایزاهمیت ملی وبین المللی است. تالاب قوری گل سه دهه قبل به عنوان تالاب بین المللی درکنوانسیون رامسربه ثبت رسیده ودرسال 73به عنوان منطقه شکارممنوع تصویب شده است. تالاب بین المللی قوری گل دردهه های قبل محل عبوروزیستگاه قوچ ومیش ارمنی به عنوان یکی ازگونه های نادربوده ولی به دلیل توسعه شهری وایجاد صنایع، این ویژگی ازدست رفته است. ازحیات وحش تالاب قوری گل درزمان حاضرمی توان به پستاندارانی چون “جربیل ایرانی” ، موش کشتزار، موش مغان، گرگ، روباه وسمورسنگی اشاره کرد. حدود 92گونه پرنده نیزدرتالاب بین المللی قوری گل شناسایی شده که می توان ازاردک سرسفید، اردک مرمری، اردک بلوطی به عنوان برخی ازآنها یاد کرد که درردیف گونه های جانوری درحال تهدید به انقراض تلقی می شوند. همچنین بیش از280گونه گیاهی درتالاب بین المللی قوری گل تشخیص داده شده که 89درصد آن درحوزه تالاب روییده وبقیه را گیاهان آبزی ونیمه آبزی تالاب وحوزه بلافصل آن تشکیل می دهند.
 

گیاهان غوطه وردرآب تالاب به عنوان یکی ازجذاب ترین بخش ها نیزشامل گونه هایی چون بارهنگ آبی، آلاله آبی، قوشاب شانه ای، انواع جلبک وفیتوپلانکتون می باشند. اهمیت تالاب بین المللی قوری گل ازمنظرگردشگری طبیعت به اندازه ای واضح است که دراوایل سال1384طرح اولیه “ تعیین مناطق گردشگری” آن تدوین شد. دراین طرح تصریح شده است: با توجه به چشم انداززیبای طبیعت تالاب درصورت فراهم ساختن زیرساخت های مناسب تقاضا برای تفرج درمنطقه به طورفزاینده ای افزایش خواهد یافت. شناسایی 280گونه آبزی درحوزه آبریز، 111گونه جانورشامل 92نوع پرنده و19نوع خزنده ویک گونه ماهی کپور، امکان پذیرنبودن اسکی روی یخ وشنا وقایقرانی برروی تالاب به دلیل شرایط خاص اقلیمی ازجمله مواردی است که درطرح اولیه گردشگری قوریگل مورد اشاره قرارگرفته است. براساس مطالعات علمی انجام شده درسطح جهان، نزدیک به 20فایده وکارکرد مثبت برای تالاب ها درتداوم حیات بشری، شناسایی شده است. تغذیه وتخلیه آب های زیرزمینی، حفاظت دربرابرنیروهای طبیعی، حفظ خط ساحلی وکنترل فرسایش ،بهره برداری تجاری، حفاظت از حیات وحش به عنوان برخی ازفواید تالاب ها به عنوان ثروت طبیعی خدادادی است. علاوه براین تالاب ها درتنظیم جریان آب وکنترل سیلاب، جلوگیری ازنفوذ آب شوربه سفره های آب زیرزمینی، پاکسازی مواد سمی، عمل به عنوان بادشکن ، جذب وکاهش کربن وحفظ تنوع زیستی، نقش حیاتی دارند.