تالاب پریشان (فامور)

نام انگلیسی :  parishan (famour) lake    

نام فارسی :  دریاچه  پریشان (فامور) 

این دریاچه بین ۵۱ درجه و ۴۴ دقیقه و ۵۱ درجه و ۵۱ دقیقه طول شرقی و ۲۹ درجه و ۳۲ دقیقه و ۳۰ ثانیه عرض شمالی واقع شده‌است. ارتفاع آن از سطح آب‌های آزاد ۸۲۰ متر است. حوزه آبریز آن ۵/۲۶۶ کیلومتر مربع است و بیشترین مساحت را در اردیبهشت ماه دارد. این دریاچه در کنوانسیون رامسر به عنوان تالاب بین المللی ثبت گردیده‌است و در تقسیم بندی مناطق جزء منطقه حفاظت شده محسوب می‌گردد.

دور تا دور این دریاچه را کوهها احاطه کرده اند. فاصله دریاچه نسبت به کوه از طرف شمال حدودا 4 الی 5 کیلومتر می باشد و از طرف جنوب حدودا 500 متر می باشد. فاصله دریا تا کوه (از طرف شمال ) روستای مالکی(قلات نیلو دهپاگاه،هلک،پریشان)،روستای عرب فامور،روستای سیسخت و در قسمت شرق قلعه نارنجی ، جروق و در جنوب قلعه نرگس زار و در غرب دریاچه روستای پل آبگینه قرار دارند.فاصله شهرستان کازرون تا این دریاچه حدودا 12 کیلومتر میباشد.

دریاچه پریشان یا فامور، در 15 کیلومترى جنوب خاورى شهرستان کازرون قرار داد و نام دریاچه از کوه فامور، در شمال خاورى آن گرفته شده است. آب دریاچه شیرین است و بخش بیشتر آن، از آبراهه‎هایى است که از کوه فامور سرچشمه می‎گیرند و بخشى نیز از منابع زیرزمینى تأمین می‎شود. ژرفاى کم دریاچه سبب می‎شود که در فصول خشک بخشى از آن زیر پوشش نهشته‎هاى تبخیرى قرار گیرد. دریاچه پریشان با حدود 43 کیلومترمربع وسعت، در فرونشست کم ژرفایى تشکیل شده که از سطح دریا حدود 820 متر بلندتر است و در پیرامون آن رخنمون‎هاى مرتفع از واحدهاى سنگ‎چینه‎اى زاگرس دیده می‎شود که به سن کرتاسه پسین تا کواترنر است. از دیدگاه ساختارى و زمین‎شناسى، دریاچه فامور در پهنه زاگرس چین خورده قرار گرفته. شهرابى (1373) بر این باور است که حرکت‎هاى جوان گسل فعال کازرون و گسل‎هاى وابسته که در فاصله کمى از دریاچه قرار دارند، در شکل‎گیرى فرونشست کازرون و لغزش سازند نامقاوم گچساران نقش داشته‎اند. نامبرده وجود چندین زمین‎لغز از سازند گچساران را تأییدى بر نظر خود می‎داند.

گونه‌های جانوری منطقه عبارتند از روباه معمولی، شغال، گراز، خرگوش، پلیکان پا خاکستری، اردک مرمری، عقاب شاهی، مار چلیبر، قورباغه مردابی معمولی که با حضور خود باعث بالا رفتن ارزش این زیستگاه به لحاظ تنوع گونه ها می‌شوند.

این گزارش بااشاره به ارزش‌های اقتصادی-اجتماعی دریاچه‌پریشان می‌افزاید، تالاب‌های طبیعی از جمله پرمحصول‌ترین اکوسیستم‌های موجود بوده و گاهی برتر از نظام‌های پیچیده کشاورزی نیز محسوب می‌شوند. ارزش اقتصادی تالاب‌ها حدود ‪ ۱۰برابر جنگل‌ها و ‪ ۲۰۰برابر زمین‌های زراعی است. تالاب پریشان نیز از این قاعده‌مستثنی نیست.ماهیگیری، کشاورزی و آبزی‌پروری ازجمله ارزش‌های اقتصادی- اجتماعی منطقه به شمار می‌روند. در اطراف دریاچه پریشان ‪ ۱۸روستای مختلف وجود دارد که سه‌معیشت عمده آنها کشاورزی، دامداری و ماهیگیری است

از میان پرندگان مهاجر دریاچه پریشان، تاکنون 150 گونه پرنده شناسایی شده است که چند گونه آن از جمله اردک مرمری، اردک سر سفید و پلیکان پاخاکستری بسیار کماب و نادر هستند. از دیگر گونه‌های مهم مهاجر می‌توان به چنگر، آبچیلیک، درنا، غاز، انواع اردک، اگرت، حواصیل، بوتیمار و گاوچرانک اشاره نمود که از نیمه دوم آبان تا اسفند در منطقه پریشان زمستان گذرانی می‌کنند و در بهار به منطقه سیبری در روسیه باز می‌گردند.

پوشش گیاهى تالاب پریشان شامل: پوشش حاشیه اى و آبزى نظیر نى، لوئى، جگن و غیره مى باشد تنها گیاه آبزى که به صورت گسترده در بستر تالاب ها دیده مى شود وى جیس مرینا مى باشد که اسم محلى آن خار ماهى است و غذاى اصلى ماهى زردک (گونه بومى) مى باشد. دیگر گونه هاى گیاهى دریاچه پیرز، سریش، پشم لاخى، گوشاب و… است.با توجه به اینکه تالاب پریشان از جمله اکوسیستم هاى پایدار مى باشد که در اثر عوامل تکتونیک به وجود آمده میلیون ها سال است که شرایط خود را حفظ نموده است و داراى ۴ گونه ماهى بومى شامل: ماهى زردک، ماهى سرخه، ماهى پرک و مار ماهى آب شیرین و همچنین چند گونه ماهى وارداتى نظیر ماهى کپور، ماهى فیتوفالک و آمورمى باشد که در سال ۱۳۶۸ به دریاچه وارده شده است.

تنها کپور معمولى با شرایط تالاب سازش پیدا کرده و دوگونه دیگر مشکلات عدیده اى را در تالاب به وجود آورده اند. به گزارش ایسنا، دریاچه پریشان به لحاظ شرایط خاص خود همه ساله در طول فصل زمستان پذیراى جمعیت زیادى از پرندگان مى باشد. از ۵۰۲گونه پرنده اى که در ایران شناسایى شده است چیزى بیش از ۱۰۰ گونه آن در منطقه ارژن و پریشان مشاهده و شناسایى گردیده است که شامل ۱۸ گونه مختلف اردک، پلیکان، غاز، درنا، آنقوت، انواع پرندگان حاشیه آبچر مانند: انواع حواصیلها، اگرتها، غاز، چنگر و طاووسک مى باشد که در بین پرندگان یادشده حدوداً ۴۰ گونه مختلف از آنها در سطح تالاب هاى جوجه آورى مى کنند گونه هاى بسیار نادر و کمیاب نیز گاهى در سطح دریاچه دیده شده که شامل عروس غاز، اردک مرمرى، اردک سرسفید، مى باشد و پلیکان پا خاکسترى در دریاچه پریشان زادآورى مى نماید.