جربیل بزرگ

نام علمی : Rhombomys opimus نام انگلیسی:  Great Gerbil   نام فارسی: جربیل بزرگ

مشخصات: از نظر اندازه جثه از سایر جردها و جربیل‌های ایران بزرگ‌تر است. گوش‌ها کوچکند و سطح داخلی آنها از دور سیاه رنگ به نظر می‌رسد. دم کلفت و تقریباً به اندازه طول سر و تنه است، موهای سیاه یا قهوه‌ای بلند در قسمت انتهائی پشت دم دیده می‌شود. رنگ موهای بدن در مناطق مختلف متفاوت است. رنگ پشت اغلب نخودی متمایل به خاکستری تا قهوه‌ای روشن متمایل به قرمز است که به تدریج در پهلوها روشن‌تر می‌شود و در پایین بدن به رنگ خاکستری روشن درمی‌آید. در این جرد سطح جلویی هر یک از دندان‌های پیشین بالا دو شیار طولی دارد. در صورتی که این دندان‌ها در سایر جردها و جربیل‌ها دارای یک شیار است.

اندازه‌ها: طول سر و تنه 125 تا 200 میلی‌متر، دم 125 تا 162 میلی‌متر، پا 37 تا 41 میلی‌متر (تعداد نمونه محدود).

زیستگاه: دامنه تپه‌های کوتاه، دشت‌های ناهموار، اراضی کشاورزی واقع در مناطق خشک بیابانی و استپی. در منطقه ترکمن صحرا کلنی‌های بزرگ این حیوان بر روی تپه‌های کوچک واقع در مراتع و اراضی کشاورزی مشاهده می‌شود.

پراکندگی: در ایران از ترکمن صحرا، خراسان، جنوب شرقی بلوچستان تا اصفهان گزارش شده است.

پراکنش جهانی: از شرق دریای خزر تا مغولستان و شمال چین.

عادات: روزها فعال است. اغلب در کلنی‌های بزرگ زندگی می‌کند. لانه در عمق یک و نیم تا دو و نیم متری از سطح زمین قرار داشته (جائی که میکروکلیما حالت ثابت دارد) لانه دارای راهروهای بسیار طولانی و خروجی‌های متعددی است، معمولاً لانه‌ها در مجاورت یکدیگر قرار دارند و ممکن است سطح یک تپه را کاملاً بپوشانند. خواب زمستانی ندارد ولی فعالیتش در فصل زمستان کاهش می‌یابد اما گاهی اوقات حتی بر روی برف مشاهده می‌شود. معمولاً در جلوی لانه روی دو پا می‌ایستد و به مجرد احساس خطر صدای سوت مانندی که شباهت به صدای سلیم طوقی دارد ایجاد می‌کند، به این وسیله یکدیگر را از خطر آگاه می‌سازند.

غذا: از مواد گیاهی مانند برگ، جوانه، دانه، و محصولات کشاورزی تغذیه می‌کند. معمولاً مقدار زیادی مواد غذایی را که ممکن است وزن آنها از 60 کیلوگرم بیشتر باشد در انبار غذایی را که ممکن است وزن آنها از 60 کیلوگرم بیشتر باشد در انبار غذایی لانه خود ذخیره می‌سازد. گاهی اوقات چند حیوان بالغ در ساختن لانه مشارکت می‌کنند. جربیل بزرگ به محصولات کشاورزی و نیز به نهرهای آبیاری خسارت زیادی وارد می‌کند.

تولید مثل: این حیوان ممکن است چندین بار در سال تولید مثل کند. مدت آبستنی حدود 25 روز است. یک تا 14 و معمولاً چهار تا هفت بچه می‌زاید. بچه‌ها در دو تا چهار ماهگی بالغ می‌شوند طول عمر نرها حدود سه سال و ماده‌ها چهار سال است.