دره اخلمد

نام فارسی:  دره اخلمد نام انگلیسی: Akhlamad canyon

دره اخلمد در موقعیت جغرافیایی N3635 E5854 در استان خراسان رضوی واقع است. نزدیکی روستای اخلمد (Akhlamad) و به فاصله 17 کیلومتری جنوب غربی شهر چناران، دره و آبشاری وجود دارد که منظره‌ای بی‌نظیر از درختان و دیوارهای سنگی به همراه آبشاری بلند را پیش روی شما می‌آورد. دره آخلمد، زیاد پهن و گسترده نیست و همین باعث شده تا تراکم گیاهان در آن بیشتر باشد و سرسبزی و طراوت خاصی به آن ببخشد. در کنار درختان و گیاهان طبیعی، تعداد زیادی از باغ‌های منطقه در این دره دیده می‌شود که در فصل‌های بهار و تابستان خانواده‌ها، گردشگران و مسافران را به سوی خود فرامی‌خواند. در روستای آخلمد، پس از طی مسیر دره و باغ‌ها در انتهای دره، آبشاری وجود دارد که بلند و زیباست و باشکوهی رویایی در بلندای کوه در جریان است.

آهکی بودن جنس کوه‌های اخلمد باعث پیدایش حفره‌های عمیق مدور در زیر این آبشار شده‌است. دیواره دره ارتفاعی بین 200 تا 300 متر دارد و یکی از مناطق مناسب برای سنگنوردی به حساب می آید. از دیواره‌های معروف آن می‌توان (دیواره سفید – الله اکبر -عقاب و…) را نام برد. دره دارای آبشارهای متعددی است که 4 آبشار آن دایمی و مابقی فصلی است. بلندترین آبشار این منطقه آبشار اخلمد با 40 متر ارتفاع است. در بین این آبشارها محلی باز و گسترده دیده می‌شود که به تخت شاه‌ عباس شهرت دارد. پس از آبشار خلمد، رودخانه‌ای جریان دارد که مسیر بسیار تنگ کوه‌های بلند اطراف را طی کرده و پس از گذر از دره‌ای زیبا به رودخانه اخلمد می‌پیوندد. اهالی روستای اخلمد به این بخش، خانه‌های گلی می‌گویند.در پای آبشارها حوضچه‌هایی آبی ایجاد شده است. نزدیکنرین آبشار به روستای اخلمد آبشاری دایمی است که در 2 کیلومتری روستا واقع است. ارتفاع این آبشار 23 متر است. آب و هوای این منطقه معتدل کوهستانی است و در تمام فصول سال میزبان گردشگران است. در 3 کیلومتری ورودی دره به سوی روستای اخلمد، سدی وجود دارد که در تنگاتنگ دره اخلمد بنا شده و به نام سد بایسنقرمیرزا شناخته می‌شود.

این سد در زمان شاهزاده غیاث‌الدین بایسنقر تیموری، فرزند شاهرخ و حاکم توس در نیمه اول سده نهم هجری، ساخته شده که مصالح آن سنگ و ملات آهک بوده است. طول سد آخلمد  252 متر است و پهنای دیوارهایش در بخش‌های باریک دره به 14 متر و در بخش میانی 24 متر است. گونه‌ای گل زیبا در نزدیکی آبشار و در مسیر پیاده‌روی بین آبشارها دیده می‌شود که به آن گل چشماری یا گل گچ‌ دوست گفته می‌شود. از دیگر گیاهان زیبا و قابل توجه این منطقه وجود گونه‌ای هپاتیک (جگرواش) از نوع گیاهان خزه‌ای است که بر روی صخره‌ها و سنگ‌های نزدیک به آبشار‌ها دیده می‌شود.