سمندر کوهستانی آذربایجان

نام فارسی : سمندر کوهستانی آذربایجان نام علمی:  Neurergus Crocatus Cope نام انگلیسی:  Azerbayjan Mountain Newt

خصوصیات : لبه های زیان آزاد، دندان های کامی در دو خط مسقیم قرار دارند که در قسمت قدامی همگرایی و در قسمت خلفی واگرایی دارند . غدد پاراتوئید دارای رشد کم یا به طور مشخص رشد یافته اند . دارای 5 انگشت در اندامهای حرکتی عقبی . دم از طرفین فشرده شده. استخوان فک بالا با استخوان رجلی در تماس می باشد . بیشتر صفات جنس Neurergus حد واسط بین Salamandera و Triturus است . این حالت حد واسط مخصوصا" به وسیله این صفت مشخص می شود کهرنگ بدن این جانور مثل رنگ بدن سمندر است و همچنین لاروهای آن شبیه به لارهای سمندرها می باشندف در حالی که ترتیب قرار گیری دندان های کامی، دم فشردهشده از طرفین و غدد پاروتوئید رشد نکردهآن شبیه به تریبون است . چهار گونه از این جنس در ایران ، عراق و ترکیه وجود دارند . در ایران از آذربایجان ، کردستان و لرستان گزارش شده است .

محل پیدایش تیپ : رشته کوههای غرب دریاچه ارومیه ، ایران
 
 توصیف مختصر : سر تحت و طول آن بیش از عرض ، پوزه پهن گرد ، چشمها کوچک و طرفی . دارای لبهای لبی ، غدد پاروتوئید مشخص ولی دارای برجستگی کم و شکل آن به صورت بیضی طویل و کشیده . دندان های کامی به شکل دوردیف طولی که در قسمت خلفی واگرایی بسیاری نسبت به یکدیگر یافتهاند ور درحدخطی فرضی که لبههای خلفی سوراخهای داخلی بینی رابه هم وصل می کنند، شروع می شوند . دارای یک چین گلوئی مشخص . فاصله چین کلویی تا نوک پوزه یک سوم یا بیشتر از یک سوم طول بدن . بدن تقریبا" استوانه ای و فاقد تاج اما دارای یک شیار در پشت بدن . اندام جلویی قوی تر از اندام عقبی ، در هر دو جنس چهار انگشت در دست و 5 انگشت در پا وجود دارد . اندامهای جلویی وقتی به طرف جلو قرار داده شوند به نوک پوزه یا جلوتر از آن می رسند . اندامهای عقبی به طرف جلو قرار داده شوند ، بزرگترین انگشت اندام عقبی با ببزرگترین انگشت اندام جلوئی تماس پیدا می کند . در نمونه های بزرگتر تمام انگشتان اندامهای جلویی و عقبی می توانند یکدیگر را بپوشانند . چهارمین انگشت اندام عقبی تا اندازه ای کوتاهتر از سومی ، سومین انگشت اندام جلویی خیلی بزرگتر ازدومی و دومی کمی بزرگتر از چهارمی.
 
 انگشتان کمی بزرگ و کف پا پهن .طول دم بزرگتر از طول سر و بدن پایه دم استوانه ای و از ان به بعد به طرف انتهای دم از طرفین فشرده شده ، انتهای دم مدور ، تیغه بالایی دم و یک تیغه فوقانی بیشتر از تیغه تحتانی . در پهلوهای نیمه  قدامی دم شیارهای عمودی وجود دارند . شیارهای مشابهی که کمتر مشخص هستند در پهلوهای شکم نیز دیده می شوند . این شیارها بوسیله قسمتهای باریک از یکدیگر جدا شده و بهطرف شکم ادامه پیدا کرده اند . پوست پشت بدن دارای برامدگیهای زیادی است که این برامدگیها در قسمت شکمی کمتر مشخص می باشند . چین خوردگیهای پوست پشت بدن ، سطح فوقانی را به قطهات مربعی تقسیم می نماید . برجستگی کلواک نر نیمدایره و در فصل تولید مثل بزرگتر ، دارای یک شکاف کلواکی طولی . برجستگی کلواک ماده مخروطی شکل بایک منفذ کلواکی گرد که در نوک مخروط قرار کرفته و به سمت عقب و پائین قرار دارد .
 
 رنگ آمیزی : سطح پشتی قهوه ای تیره یا سیاه همراه با لکههای زرد گوگردی مدور یابیضوی کم و بیش بزرگ که به طور نامظم قرار دارند . اندازه لکه ها نیز مختلف است . لکه های مشابه و طویلی در طول کناری دم وجود دارند . بخش زیرین و همچنین کناره پائینی دم و سطح زیر اندامها در جنس نر قرمز نارنجی و در جنس ماده مایل به زد می باشد . سطح شکمی فاقد لکه است . گلو لبه شکمی دم گاهی اوقات روشن تر از شکم می باشد .
 
 اندازه به میلی متر : نمونه تیپ توصیف شده به وسیله حداکثر اندازه 190 .
 

 لاروها : طول مدتی که لاروها از تخم خارج می شوند هنوز ناشناخته است . طول لارو به 60 تا 73 میلی متر می رسد . به همین دلیل در زمان دگر دیسی ، نسبتا" بزرگ می باشد . فاصله بین سوراخهای خارجی بینی بیش از فاصله بین سوراخهای خارجی بینی و لبه قدامی چشمهاست . آبشش ها نستا" کوتاه هستند . نوک آبشش فوقانی بسختی به قاعده اندامهای حرکتی جلوئی می رسد . در ابتدای قسمت میانی پشت بدن یک باله پشتی وجود دارد که در طول دم نیز ادامه می یابد . باله مشابهی در لبه شکمی دم نیز مشاهده میشود . انتهای دم به صورت لب گرد می باشد . در طول پهلوهای بدن ، از قسمتی که آبشش فوقانی شروع میگردد تا انتهای یک سوم قدامی دم یک شیار طولی وجود دارد . 13-12 شیار عمودی کوچک در پهلوهای بدن و شیارهایی نیز در طرفین قسمت قدامی دم وجود دارند . قطر چشم تقریبا" برابر با فاصله سوراخ بینی تا چشمهاست . پشت بدن مایل به قرمز – قهوه ای همراه بالکه های زرد چرک است . سطح شکمی بدن صورتی ولی فاقد لکه است . حداکثر اندازه 73 میلی متر است . قطر تخمک 5/1 میلی متر و قطر کپسول |ژلاتینی 4 تا5 میلی متر ، رنگ تخم ها مایل بهزردد و دارای یک لکه متمایل به تیره می باشد .
 

زیستگاه : جویبارهای کوهستانی و بیشتر گودال هایی که به طور منظم در حال جریان آب بوجود می آیند ، زیستگاه این گونه راتشکیل می دهند . زیستگاه این گونه دارای پوشش گیاهی تمشک ، پده یا پیچوب گرد و بلوط می باشد . سمندرها در آبگیرهای کوچک سایه دار که جریان آب در آن ملایم باشد زندگی می کنند ، به عنوان مثال در زیر سنگهای تخت یا در دیواره های صخره ای جویها و جویبارهایی که تقریباخالی از پوشش گیاهی است بسیار دیده شده ، روزها در زیر سنگها و فاصله بین آنها مخفی می شوند.دمای آ 10 تا 13 درجه سانتیگراد است . ارتفاع محل زیست 500 تا 1700 متر می باشد.