برای رسیدن به جایی از خیال تا واقعیت حتما بایستی مسیر طولانی و سختی را پیمود، مسیری که دور از دسترس و رسیدن به آن دشوار باشد. مکان های ناشناخته زیادی را در هر کدام از استان های ایران میتوان نام برد که خیلی از آنها به دلیل عدم شناخت و آشنایی لازم توسط مردم عادی و همین طور در خیلی موارد به دلیل عدم شناخت و تحقیقاتی میدانی توسط کارشناسان مربوطه سبب این ناشناختگی و داستان سازی ها شده است.
استان گلستان علاوه بر تمامی جاذبه های توریستی و تفریحی خود و بنا به اقتضای محل این استان در همجواری با جنگل های هیرکانی و همین طور ساحل دریای خزر در خلیج گرگان از یک سمت و همین طور صحرای ترکمنستان از سمت دیگر دارای مکان های طبیعی و چشم اندازهای بی نظیر می باشد که این استان را به یکی از کم نظیر ترین قطب های گردش گری در ایران تبدیل کرده است. یکی از این مکان های ناشناخته که خود افسانه های بی شماری را به دنبال خود دارد و همین باعث اسرار آمیز شدن آن شده منطقه ای کم نظیر از بابت زمین شناسی بوده که در نزدیکی شهرستان گنبد کاووس قرار گرفته است، منطقه خالد نبی در یک منطقه کوهستانی و در فاصله ۹۰ کیلومتری شمال شرق شهرستان گنبد کاووس قرار دارد که برای رسیدن به آن باید پس از رسیدن به شهرستان کلاله به روستای گچی سو رفت و از آنجا نیز به این مکان اسرار آمیز رسید.
منطقه خالد نبی حدود ۷۰۰ متر از سطح دریا ارتفاع دارد و مناظر کم نظیری را میتوانید از کوهستان های اطراف آن تا دره های بی شمارش که به نام هزار دره نیز معروف است مشاهده کنید، مناظری که با دیدن آنها به راز نهفته در آن و نام هزار دره پی خواهید برد. هزاران دره تو در تو که به خاطر کم بودن وسایل نقلیه عبوری و همین طور امکانات بسیار کم رفاهی در منطقه که در فصل های گرم و سرد سال این دشواری ها را بیشتر هم خواهد کرد، دلیلی شده تا برای دیدن این منطقه صرفا ماه های اول سال در فصل بهار را به گردش گران پیشنهاد کرد، اگر چه این منطقه در تمامی فصل های سال نیز زیبایی های خاص خود را دارد.
مسیر دسترسی اصلی به این منطقه که معرفی شده در طول یک جاده آسفالت بوده ولی به دلیل باریک بودن این جاده آسفالته و پیچ های زیاد آن دقت فراوانی را در رانندگی میخواهد که شما را از دیدن مناظر دشت و کوهستان غافل خواهد کرد.
خالد نبی به دلیل قرار گرفتن زیارتگاه خالد نبی (ع) به همین نام شهرت گرفته است و سه زیارتگاه اصلی که در این منطقه واقع شده برای ترکمن های منطقه قابل احترام است. زیارتگاه خالد نبی، بقعه چوپان آتا و بقعه عالم بابا و قبرستانی اسرار آمیز و خلاف آن چه در مقبره ها و گورستان های دیگر در ایران میبینیم خود دلیلی برای بازدید از این جا و حفظ آن ها برای توسعه توریسم و گردش گری است. قبرستان خالد نبی به دلیل دشواری مسیر دسترسی در سال های قبل و دوری راه و دور بودن از جاده اصلی کمتر مورد بررسی و تحقیقی کارشناسانه و میدانی قرار گرفته و با وجود آنکه در کتاب های قدیمی و سفرنامه های افراد خارجی و داخلی نیز ذکر شده اما تا سال ۱۳۸۰ که توسط کارشناسان اداره میراث فرهنگی و گردش گری استان گیلان گزارش و به ثبت ملی رسیده از دید همگان مخفی بوده است، اما در سال های اخیر توریست ها و گردش گران زیادی را در ماه های اول سال به سمت خود جذب کرده است و همین بازدید ها خود دلیلی برای شناخته شدن این منطقه می باشد.
هر سه این زیارتگاه ها که در این منطقه قرار دارد، برای قوم ترکمن مورد احترام بوده و مورد زیارت و بازدید همه روزه از طرف آنان قرار میگیرد. مقبره خالد نبی با شکلی بسیار ساده و چهار ضلعی و تعدادی درب و پنجره و بدون هیچ تزیینی تنها با گنبدی سبز رنگ و مدور از دور مشخص است که بر روی قله ای مشرف به منطقه هزاران دره واقع شده است. چوپان آتا نیز طبق افسانه های ترکمنی و روایات رایج بین اهالی ترکمن، چوپان و شبان خالد نبی بوده و عالم بابا هم پدر همسر خالد نبی است. به نقل از کتاب ناسخ التواریخ خالد بن سنان (ع) شش هزار و یکصد و بیست و سه سال پس از به دنیا آمدن حضرت آدم (ع) و در سال ۵۳۰ میلادی به نبوت رسیده و در سرزمین عدن زندگی میکرده و از آنجا که به عنوان مبلغ دینی و از پیامبران بدون کتاب بوده، این وظیفه برایش ایجاب میکرده تا با همین عنوان به همه جا سفر کند و مردم را به پذیرش دین مسیحیت دعوت نماید که در زمان خسرو انوشیروان که دین اکثریت مردم ایران زرتشتی بوده است به ایران میرسد. چیزی حدود ۴۰ سال قبل از تولد حضرت محمد (ص) به صورتی که پس از مرگش دختر خالد نبی در زمان پیامبری حضرت محمد (ص) به دین اسلام ایمان می آورد، که این مورد در کتاب های تاریخی و اسلامی ذکر شده است. (پیامبری خالد نبی (ع) علاوه بر کتاب ذکر شده در کتاب تفسیر روح البیان قسمت اول صفحه ۵۵۱ طبق روایتی ذکر شده و یا در کتاب تفسیر روح المعانی در قسمت ششم و صفحه ۱۰۴ نیز از نظر تاریخی در این مورد نوشته شده است.)
در قست شرقی بقعه عالم بابا و بر روی تپه ماهورهای خاکی که ارتفاع آن کمی از محل زیارتگاه خالد نبی کمتر است گورستانی بزرگ و غیر معمول با سنگ افراشته هایی نامعمول وجود دارد. در سالیان قبل تعداد این سنگ افراشته ها چیزی در حدود ۶۰۰ عدد بوده که اشکال نامتعارفی دارند که خود دلیلی برای اسرار آمیز شدن این گورستان بوده است. گورستانی که با تخریب های عمدی ناآگاهان و همین طور به غارت رفتن سنگ افراشته هایش و کاوش های دزدان اشیا باستانی در حال نابودی بوده و تعداد سنگ افراشته هایش به کمتر از ۳۰۰ عدد رسیده است. سنگ افراشته های سنگی به صورت یکپارچه تراشیده شده و به سه شکل در این گورستان پراکنده است. نوع اول که که از نظر تعداد بر دو نمونه دیگر غلبه می کند به صورت استوانه ای بلند و با وزن بسیار است که با توجه به شکل نامنوس خود داستان های زیادی را درباره این گورستان و توسط مردم عامی شایعه کرده است و نوع دوم که به صورت صلیبی شکل یا دو نیم کره و کوتاه تر از نوع اول بوده و نوع سوم نیز به صورت شاخ قوچ بوده که که از فراوانی بسیار کم در گورستان دیده می شود. در فرهنگ قدیمی ترکمن ها قوچ مظهر قدرت و فرمانروایی بوده و نقش شاخ قوچ از متداول ترین نماد ترکمن ها می باشد که این نقش را میتوان در سر ستون های خانه ها و یا در بافته های گلیمی یا نقش نمد های آنان، هم اکنون نیز به اشکال مختلف دید.
این گورستان بی شک یکی از قدیمی ترین گورستان های ایران بوده و خود به تنهایی میتواند میدان کارهای پژوهشی بزرگی را برای پژوهش گران و تاریخ شناسان و همین طور باستان شناسان فراهم سازد که متاسفانه به دلایل ذکر شده در حال از بین رفتن است.
تعیین قدمت این گورستان اسرارآمیز و زیارتگاه های اطراف آن بسیار دشوار است و تاکنون فقط گمانه زنی هایی در مورد آنها انجام شده و تحقیقی علمی و با روش های علمی بر روی آنها صورت نگرفته است که بتوان از دوره برپایی قبرستان و اهدافی که در پشت برافراشته کردن این سنگ افراشته های عظیم و بی نام و نشان وجود داشته پرده بردارد و همین دلیل برای گمانه زنی ها و شایعات و خرافه هایی که در میان عوام رایج شده کافی بوده و خود بر داستان ها و اسرار آمیز بودن این منطقه و به خصوص این گورستان اضافه کرده است. از این دست میتوان از افسانه های ترکمن ها نیز یاد کرد که خالد نبی به درخواست خود از خداوند خواست تا پیروانش را برای فرار از دست کفار به سنگ تبدیل کند و یا بر اساس افسانه ای دیگر خالد نبی سنگ شدن دشمنانش را از خداوند خواستار شد و این سنگ افراشته ها لشکر دشمنان او بوده اند.
به هر حال متاسفانه این حرف ها و داستان ها بدون داشتن پایه ای علمی و یا تاریخی در جریان است و متاسفانه با وجود برپایی حصاری به دور این محوطه باستانی هنوز شاهد تخریب و به غارت رفتن این سنگ افراشته ها هستیم که اگر تنها به این گمانه زنی ها نیز توجه کنیم و در بهترین حالت به عددی چون ۱۴۰۰ سال قدمت برای این گورستان برسیم خود دلیل کافی برای حفظ این مکان و این سنگ ها میباشد تا به عنوان میراثی تاریخی برای دیگر نسل های این سرزمین باقی بماند.
مسیر دسترسی به مجموعه خالد نبی از چهار جهت که بطور یقین مسیر شماره یک برای دسترسی آسانتر و با وسیله نقلیه سواری پیشنهاد میشود.
مسیر شماره یک : شهرستان کلاله – روستاهای تمر قره قوزی – یلی بدراق – اقچی – گچی سو – خالد نبی
مسیر شماره دو : شهرستان گنبد – روستاهای آق آباد – حاجی قوشان – تمر قره قوزی – یلی بدراق – اقچی – گچی سو – خالد نبی
مسیر شماره سه : شهرستان گنبد – جاده شمالی به طرف مراوه تپه – روستای داده الوم – جاده فرعی شن ریزی عشایری امین دالق معروف به چوپانچق به طرف سوملی – خالد نبی
مسیر شماره چهار : مراوه تپه – جاده غربی به طرف شهرستان گنبد – روستای کرند – جاده فرعی خاکی – خالد نبی