مسجد جامع ندوشن

این بنا در آبادی ندوشن، از توابع خضرآباد یزد، واقع گردیده و بنای اولیه آن بر طبق کتیبه های موجود، مربوط به قرن هشتم هجری است . بنای مسجد نسبتا بزرگ و دارای ایوان تابستانی، شبستان زمستانی با چهار ستون سنگی به بلندی 2 متر و قطر60 سانتی متر است که پوشش تیرپوش شبستان را نگهداری می کند . در ورودی مسجد، کنده کاری و قدیمی است . بر بالای قاب قسمت فوقانی هر یک از دو لنگه این در، تسمه ای از آهن کوبیده اند که بر آن، عباراتی به نسخ حک شده است : " فقد وقف نا خوانا من له القضا و حکومه الشرعیات و الاوقاف فی قریه ندوشن و یحبله بلده یزد علی دو کلمه ناخوانا الواقعه داخل قریه المذکوره فی سادس عشر شهر شعبان سنه ثلاث و ثلاثین و سبعمائه 783 ه- . ق عمل ناخوانا حداد". مسجد، در چوبی کنده کاری دیگری دارد که بر تسمه آهنی آن، عباراتی را کنده اند : " مقدا ری از بین رفته المراعین الا وقاف و حکومه الشرعیات علی المسجد الجامع بقریه ندوشن عاشافتادگی عمل محمد ابن علی " . از دیگر آثار نفیس و تاریخی مسجد می توان به سرستون های کنده کاری شده چوبی آن که آنها را هنگام تعمیر شبستان زمستانی جمع کرده اند، کتیبه های گچبری شبستان زمستانی و ایوان تابستانی مورخ 1276ه-.ق ، وقف نامه هایی از قرن سیزدهم هجری، رحل های چوبی قدیمی و بقایای منبر چوبی بسیارنفیسی که بر آن آیات قرآنی را به خط کوفی کنده اند، اشاره کرد . این مسجد در دوره های گذشته و دوره متأخر تعمیر و بازسازی شده است . منبع : افشار. 1348،ج1،صص158-156