|
تقسیم بندی هایی که تاکنون به روشهای مختلف از جمله کوپن ، دومارتن ، آمبرژه ، گوسن و غیره در مورد وضعیت اقلیمی ایران صورت گرفته ، منطقه سیستان را در قلمروی اقلیم گرم و خشک با تابستان های گرم و طولانی قرار داده است. جهت بررسی وضعیت هوا و اقلیم منطقه از آنالیز داده های ایستگاه های هواشناسی منطقه طی یک دوره 36 ساله (83-1347) استفاده شده است که نتایج به تفکیک پارامترهای اقلیمی بیان خواهد شده.
الف ـ بارندگی
منشأ اصلی بارش در سیستان، سیستم های مدیترانه ای و کم فشار سوران می باشد که ریزش های حاصل از آن اغلب به صورت رگبار است و از نظر بارندگی یکی از کم باران ترین مناطق دارای سکنه کشور محسوب می شود .
میزان بارندگی سالانه 59 میلیمتر است؛ بیشترین میزان بارندگی های ماهانه در ماه های فصل زمستان اتفاق می افتد بطوری که از نظر توزیع ماهانه، دی ماه با 8/26 % (17 میلیمتر) بالاترین میزان و تیرماه با 3/0 % (2/0 میلیمتر ) کمترین مقدار را به خود اختصاص داده است.
توزیع فصلی بارندگی سالانه در ایستگاه سینوپتیک زابل
فصل درصد بارندگی
بهار 1/9
تابستان 1/3
پاییز 8/21
زمستان 66
ب ـ دما
مطالعات آب و هواشناسی منطقه نشان داده است که افت دمای ماهانه در سال به ازای یک کیلومتر افزایش ارتفاع از 9/1 درجه سانتیگراد در آذرماه تا 6 درجه سانتیگراد در مرداد ماه متغیر است. متوسط دمای سالانه 29/29 و حداقل و حداکثر دما به ترتیب 4/8 و 4/34 درجه سانتیگراد می باشد.
پ ـ رطوبت
رطوبت نسبی اندازه گیری شده در ایستگاه زابل بطور متوسط حدود 40 درصد ، در ایستگاه نهبندان 2/43 درصد و در ایستگاه حرمک 7/63 درصد در سال است یعنی هر چه از زابل بطرف شمال و جنوب غرب حرکتی کنیم رطوبت نسبی تا حاشیه کویر مرکزی بیشتر می شود. حداقل و حداکثر رطوبت نسبی ماهانه طی دوره مورد بررسی به ترتیب 24 و 55 درصد بوده است.
ت ـ روزهای یخبندان و روزهای بسیار گرم
روز یخبندان به روزی اطلاق می گردد که در فاصله 24 ساعت حداقل درجه حرارت هوا به صفر یا پایین تر برسد. براساس آمار و اطلاعات ایستگاه زابل ، روزهای یخبندان بیشتر در ماههای آذر، دی و بهمن اتفاق افتاده و بیشترین روزهای یخبندان مربوط به دی ماه است . روزهای بسیار گرم روزی است که در فاصله 24 ساعت حداقل حرارت هوا مساوی یا بزرگتر از 21 و حداکثر آن مساوی یا بزرگتر از 40 درجه سانتیگراد باشد. آمار نشان می دهد که در سال های مورد بررسی تعداد روزهای بسیار گرم بین 100 تا 140 روز بوده است.
ث ـ ساعات آفتابی
متوسط ساعات آفتابی روزانه شهرستان زابل با توجه به آمار ایستگاه سینوپتیک زابل 7/8 ساعت روز می باشد که حداقل آن در دی ماه برابر 2/6 و حداکثر آن در خرداد و تیرماه برابر 8/10 ساعت در روز محاسبه شده ؛ ضمن اینکه بطور متوسط تعداد کل روزهای آفتابی سالانه 315 روز ذکر شده است ( بطور متوسط 3200 ساعت در سال ).
ج ـ تبخیر و تعرق پتانسیل سالانه
پایین بودن میزان بارندگی سالانه، وزش بادهای تند، بالا بودن درجه حرارت و ساعات آفتابی باعث شده منطقه سیستان نسبت به سایر نقاط کشور بیشترین مقدار تبخیر پتانسیل سالانه را داشته باشد. براساس اندازه گیری های انجام شده از سطح تشتک، جمع کل سالیانه حدود 4747 میلیمتر و تبخیر از سطح آزاد آب 3584 میلیمتر بوده است که یکی از بیشترین مقادیر تبخیر در جهان محسوب می شود.
باد
یکی از مهمترین عوامل مؤثر در آب و هوای سیستان بادهای تندی است که در فصول مختلف می وزد.
انواع بادهای منطقه سیستان
باد 120 روزه (باد لوار): این باد دنباله بادهای موسمی اقیانوس هند است . در فصل گرما ( خرداد ماه الی شهریورماه ) بادهای 120 روزه معروف سیستان را تشکیل می دهد که در زابل به باد لوار معروف بوده و به معنی گرم و خشک است. این باد به علت اختلاف فشار هوا بین کوهستان هیا افغانستان و دشت سیستان تشکیل می شود ؛ به علت قرار گرفتن ارتفاعات پلنگان در غرب و ارتفاعات بابائی در شمال شرق دشت زابل ، کانالی طبیعی ایجاد شده و باعث تشدید سرعت باد می شود. این باد عامل فرسایش خاک ، پر کردن نهرها و کانال های آبرسانی و در عین حال تعدیل درجه حرارت در تابستان است.
باد قوس : در آذرماه می وزد و سبب بارندگی مختصر می شود.
باد هفتم (گاوکش) : از بادهای سرد زمستانی است و گاه خسارات مالی و جانی به همراه دارد.
سرعت و جهت باد : سرعت باد را در منطقه سیستان 100 تا 120 کیلومتر در ساعات ذکر کرده اند. جهات غالب وزش ، شمال غربی و شمالی است .
جداول نتایج متوسط سرعت باد در یک دوره چهار ساله (1379 -1376) را برای جهات مذکور ارائه می دهد .
|
مطالب علمی مفیدی بود ، استفاده کردم
پیشنهاد یک طرح ملی کلان داشتم که البته احتیاج به مطالعه دارد
در نواحی مرزی و یا مرکزی نقاط لم یزرع وسیعی وجود دارد که می توان آن را با سنگریزه سیاه پوشاند در حد کلان کیلومتر مربع، رنگ سیاه در برابر آفتاب شدید داغ شده و این پدیده باعث ایجاد یک ناحیه گرم و کم فشار می شود و جهت وزش باد را منحرف می کند، اگر این محاسبات دقیق باشد می تواند رطوبت اقیانوس هند را به داخل فلات ایران کشیده و منطقه جنوب شرقی ایران را مشابه شرق پاکستان پرباران نماید
رویای بلندی است ولی امکان پذیر می باشد