منطقه حفاظت شده البرز مرکزی ، تهران

نام انگلیسی :  Central Alborz protected area     نام فارسی :  منطقه حفاظت شده البرز مرکزی

این منطقه درمجاورت و شمال تهران بزرگ بین استانهای مازندران و تهران و در محدوده شهرستانهای تهران ,شمیرانات کرج ,چالوس ,نوشهر ونور و بین E5100 تا E5136 طول شرقی و N3544 تا N3635 عرض شمالی واقع شده است. مساحت آن 410790 هکتار می باشد.

تاریخچه

منطقه البرز مرکزی بدلیل وضیعت طبیعی خود و نزدیکی به مراکز حکومتی همواره مورد توجه حاکمان وقت بوده که بنا شدن قصرها ، تفرجگاهها ، مکانهای استراحتی و شکارگاههای غنی در این ناحیه از مشخصه های آن است . این منطقه در سال 1346 هجری ، برابر مصوبه قانونی شورایعالی شکاربانی و نظارت بر صید در حدود 398853 هکتارآن بعنوان منطقه حفاظت شده درآمده است. درحال حاضر نیز قسمت جنوبی منطقه در حدود  یک سوم ازکل مساحت آنرا شامل ، که معادل 110000 هکتار بوده و تحت مدیریت اداره کل حفاظت محیط زیست استان تهران است.
ازنظر تقسیم بندی رویشگاهی ، قسمت جنوبی البرز مرکزی دراستان تهران جزء ناحیه ایرانی- تورانی محسوب شده که یکی ازذخیرهگاههای ژنتیکی ایران نیز می باشد . تنوع اقلیمی و شرایط خاص اکولوژیک و توپوگرافی منطقه البرز جنوبی شرایط زیست مساعدی را برای زندگی انواع وحوش در این گستره فراهم آورده است .

پوشش گیاهی و حیات وحش جانوری

شناسایی بیش از 950 گونه گیاهی متعلق به حدود 57 خانواده از گیاهان اصلی این منطقه اکولوژیکی که تعداد کثیری از آنها اختصاصاً در البرز یافت می شوند، نمایانگر پوشش گیاهی بسیار غنی و متنوع منطقه و بالاترین گستره پراکندگی در این عرصه می  باشد که از قوی ترین فلورهای گیاهی در بین مناطق تحت حفاظت به شمار می آید و یکی از ذخیره گاههای ژنتیکی ایران بوده و ارزش بالایی برای حفاظت دارد، البته غنای گیاهی موجود زاییده وضعیت خاص توپوگرافی و اقلیمی منطقه است و پوشش در ارتفاعات بالای 3200 متر از سطح دریا مناسبتر و از تنوع ژنتیکی خاص برخوردار است.

از لحاظ حیات وحش جانوری به علت تنوع اقلیمی و شرایط خاص اکولوژیک و توپوگرافی منطقه البرز جنوبی شرایط زیست  مساعدی برای زندگی انواع وحوش در این گستره فراهم گردیده است. برای معرفی تنوع جانوری این منطقه می توان از 155 گونه پرنده از 40 خانواده و 25 گونه پستاندار نام برد. خزندگان و دوزیستان نیز در این منطقه از تنوع بالایی برخوردارند و وجود خزندگان و دوزیستان به علت رابطه اکولوژیکی که با جوندگان کوچک دارند، از عوامل اصلی کنترل جمعیت جوندگان در این منطقه محسوب می گردند.

امکانات آموزشی، پژوهشی

منطقه البرز مرکزی که یکی از بهترین الگوهای زیست محیطی است، بخش قابل توجهی از فون و فلور کشور را در خود جای داده است. بخشهایی از این منطقه حفاظت شده تاکنون مورد بررسی کارشناسان و محققان قرار نگرفته است و از دیدگاه تحقیقاتی مکانی بکر به نظر می رسد که می تواند بستر مطالعاتی مناسب برای بررسی جامع علاقه مندان محیط زیست باشد. مطالعات اکولوژیک و عملیات اجرایی در خصوص بررسی ماهیهای منطقه و تجزیه شیمیایی آب و پلانکتون ها و باکتریهای دریاچه از جمله موضوعات مورد علاقه دانش پژوهان می باشد که با احداث ایستگاه تحقیقاتی و آزمایشگاهی محیط زیست تسهیلات لازم برای انجام امور پژوهشی فراهم شده که با یک برنامه ریزی صحیح و منسجم دستیابی به اهداف مورد نظر در زمینه های مختلف آموزشی و تحقیقاتی در منطقه آسانتر تحقق می یابد.

مشکلات منطقه حفاظت شده البرز

مناطق حفاظت شده به عنوان یک منبع ژنتیک و اندوختگاه علمی، آموزشی و پژوهشی برای نسل  حاضر و آینده محسوب می شوند بررسیهای انجام شده با فاصله بیست سال در منطقه البرز جنوبی، گویای روند تخریبی منطقه بوده و در یک ارزیابی کلی تفاوت فاحشی را بین جمعیت های حیات وحش و پوشش گیاهی نشان می دهد. رودخانه های کرج و ولایت رود در محدوده حفاظت شده قرار دارند و به دلیل موقعیت خاص تفرجگاهی خود بیش از سایر نواحی مورد تجاوز و تخریب قرار گرفته اند و علیرغم تلاشهای انجام شده این روند تخریبی همچنان ادامه دارد، به طوری  که تقریباً تمامی واحدهای مسکونی، خدماتی و پذیرایی اطراف آنها فاقد سیستم تصفیه بوده، تمام مواد اضافی و غیر مصرفی و حتی فاضلاب به طور مستقیم و غیرمستقیم به رودخانه های مجاور سرریز و یا در آن تخلیه می شود. ساخت و سازهای بی رویه و افزایش اماکن و فعالیتهای واحدهای نظامی و ارگانهای مختلف موجبات تشدید آلودگی و تخریب منطقه را فراهم نموده است.