منطقه حفاظت شده دنا ، سی سخت

نام انگلیسی :  Dena protected area     نام فارسی :  منطقه حفاظت شده دنا

منطقه حفاظت شده دنا در استان کهکیلویه و بویر احمد  E5121 عرض جغرافیایی و N3057 طول جغرافیایی واقع شده است. مساحت آن 92967 هکتار می باشد.

پوشش گیاهی: گز, نی, لویی و جگن .

پستانداران: گربه وحشی و گرگ.

پرندگان : پلیکان پا خاکستری و سفید ,‌انواع اردکها,‌فلامینگو, درنا و انواع آبچلیکها ,‌ گیلانشاه بال سفید,‌ عقاب , سارگپه و شاهین .

خزندگان : مارمولکها,‌سوسمارها و مارها.

این منطقه یک منطقه کاملا کوهستانی است. اختلاف ارتفاع بلندترین و پست ترین نقاط منطقه بالغ بر 3000 متر است. دنا دارای قله های بلند، دیواره های عظیم و دره های عمیق است. در شرق دنا گردنه تاریخی بیژن قرار دارد و مرزهای شمالی ، غربی و جنوبی آن را رودخانه های  ماربر  و  بشار  احاطه کرده اند. رودخانه ماربر که در شمال دنا از شرق به غرب جاری است ، با گذشتن از چند روستا و تنگ خرسان ، به رودخانه خرسان تغییر نام میدهد و پس از عبور از تنگه های باریک به رودخانه بشار میپیوندد. محل پیوند رودخانه های خرسان و بشار، ناحیه ای جنگلی است که زیبایی خیره کننده ای دارد.

 

ارتفاع این محل از سطح دریا 1300 متر است که پایین ترین نقطه منطقه حفاظت شده دنا به شمار میرود.کوههای دنا به عنوان ذخایر منابع آب دره های متعدد و دامنه های آن نیز  پر از چشمه های کوچک و بزرگ است. کوه های دنا  سر چشمه بسیاری از رودخانه های جنوب ایران است و به عنوان ذخیره گاه منابع آب ، نقش تعیین کننده ای در زندگی مردم جنوب کشور دارد .منطقه حفاظت شده دنا از نظر تنوع گونه های گیاهی بسیار غنی است و با توجه به مجموعه درختان و گیاهان جنگلی ، مرتعی ، دارویی ، خوراکی و تزئینی ، سرمایه ژنتیکی با ارزشی به حساب می آید. در ارتفاع 2500 متری ، جنگلهای بلوط دامنه های جنوبی دنا را پوشانده است. در میان درختان بلوط، گونه های مختلف جنگلی نظیر : بن ، کیکم ، ارژن ، زالزالک ، شن و ارژن دیده میشود. از ارتفاع 3500 متر به بالا ، انواع گونه ها و گیاهان علفی و بوته ای , هرجا خاک باشد, سطح  زمین  را فراگرفته است .

 

از ارتفاع 4000  متر به بالا  نیز گیاهان کوچک و زیبایی، در پناه سنگها و شکاف صخره ها ، از وزش بادهای تند مصون مانده اند و خودنمایی میکنند. همچنین بعضی گلهای لاله که در دنا میروید، ویژه این منطقه است و در جای دیگر دیده نم یشود . گل بسیار زیبای لاله بیشه زار یکی از این گلهاست.حیات وحش دنا معرف سیمای تنوع جانوری زاگرس است. خرسهای قهوه ای بزرگ، کبک دری با جثه 5 کیلویی ، انواع عقاب ، پلنگ ، گرگ و انواع گربه های وحشی در دنا زندگی میکنند.در منطقه حفاظت شده دنا امکان تماشای پرنده بسیار زیبا و نادر هما ، که پروازی آرام و باشکوه دارد ، بیش از هر جای دیگر ایران است. همچنین پرندگانی نظیر: شاهین، کبک، سنگ چشم، کمرکلی و انواع چکاوکها و سهره ها در دامنه های دنا زندگی میکنند. جانورانی مثل: سمور، راسو، سنجاب ایرانی که از زیباترین سنجابهای جهان است و در احیاء جنگل بلوط نقش اکولوژیک بسیار موثری دارد، به وفور در دنا دیده میشوند.

 

حفاظت از دنا باعث افزایش انواع گونه های جانوری این منطقه شده است، به طوری که هم اکنون در کوهستان دنا برای دیدن خرس، بز و پازن، نیازی به دوربین چشمی نیست. منطقه حفاظت شده دنا صرف نظر از تنوع گونه های گیاهی و جانوری ، بنا به دلایل اقلیمی و پدیده های بارز زمین شناختی ، از نظر آموزشی و پژوهشی نیز بسیار مورد توجه پژوهشگران زیست شناسی و زمین شناسی است. این منطقه همچنین از نظر ورزش ها و تفریح های کوهستانی میتواند مورد استفاده قرار گیرد .

 

منطقه حفاظت‌شده دنا به استناد مصوبه شماره 126 مورخ 7/11/1369 شورایعالی حفاظت‌ محیط‌زیست، با حدود مشخصات ذیل حفاظت شده اعلام می‌گردد:

شمالاً:
از محل تلاقی رودخانه ماربر و رودخانه سمیرم در جوار روستای رودآباد در امتداد رودخانه ماربر بسمت غرب تا روستای خرسان (از این محل به بعد نام رودخانه ماربر به رودخانه خرسان تغییر پیدا می‌کند) و در امتداد رودخانه خرسان تا محل تلاقی رودخانه خرسان با رودخانه بشار.
جنوباً:
از شمال به حد نهایی ده بزرگ سی‌سخت بطرف غرب در امتداد جاده سی‌‌سخت بطرف دشتک بطرف روستای پاتاوه و از پاتاوه با راه مالرو تا رودخانه بشار.
شرقاً:
از شمال بحد نهایی باغات ده بزرگ سی‌سخت بطرف شمال شرقی در امتداد جاده سی‌سخت بطرف گردنه بیژن و از گردنه بیژن در امتداد جاده تا رودخانه ماربر و در امتداد رودخانه ماربر تا روستای رودآباد و در محل تلاقی رودخانه سمیرم و ماربر
غرباً:
از جنوب روستای پاتاوه و در امتداد رودخانه بشار تا محل تلاقی رودخانه خرسان و بشار.

ویژگیهای جمعیتی
طبق سرشماری نفوس و مسکن سال 1375 جمعیت ساکن در منطقه دنا برابر 29493 نفر بوده است که نسبت به سال 1345 بیش از 2 برابر شده است .
جمعیت حوزه شمالی دنا در سال 1375 برابر با 5585 نفر و جمعیت حوزه جنوبی دنا در سال 1375 به میزان 23908 نفر بوده است .
طبق سرشماری نفوس و مسکن سال 1385 جمعیت ساکن در منطقه دنا برابر با 27197 نفر که ازاین میزان با جمعیت شمالی 4070 و حوزه جنوبی آن 23127 نفر بوده است .
مهمترین مراکزجمعیتی مستقر در حاشیه منطقه حفاظت شده دنا شامل شهر سی سخت،شهرپاتاوه،مجموعه روستاهای کره،روستای میمند،روستای سیور و مجموعه روستاهای پادنا می باشد.

اقلیم
اقلیم دنا در زمره مناطق مرطوب سرد و نیمه مرطوب سرد قرار دارند . به طور کلی حداقل دمای مطلق 18- و حداکثر دمای مطلق 39 درجه سانتیگراد به ترتیب در ایستگاههای یاسوج و پاتاوه می باشد .
با بررسی خطوط هم باران محدوده ، متوسط بارندگی در منطقه 694 میلی متر بوده است. اغلب بارندگیها درارتفاعات برف و در نواحی پست تر بصورت باران است.
زمین شناسی ، ژئومورفولوژی ، خاک
از دیدگاه کلی این گستره ناحیه ای کوهستانی است که منطقه دشتی واقع در پای آن ، با شیب ملایم در شمال به رودخانه ماربر و در جنوب و جنوب غرب به رودخانه های بشار و خرسان متصل می گردد . در این حوزه زهکش های متعددی تقریبا موازی با هم و در امتداد عمود بر زاگرس وجود دارند که مجموعه رواناب های سطحی و آب پایه را به داخل رودخانه های مزبور تخلیه می کنند .
منطقه شامل فیزیوگرافیک شامل کوه ، تپه ، دشت های شیبدارکه عموما تحت گروه های calcaric cambiosols , lithicle ptosols , calcaric regosols می باشند .
با فراوانی بیش از80 درصد محدوده مطالعاتی در اراضی با شیب بالاتر از 30 درصد کوهستانی بدون این منطقه ، پنانسیل این اراضی به فرسایش آبی و سیل گیری حوزه ها بالا می باشد . در منطقه دنا ، فرسایش به شکل طبیعی در اثر عواملی چون سرما ، انجماد و ذوب برف و به صورت کلی کوهستانی بودن منطقه دیده می شود . مهمترین عامل ایجاد فرسایش طبیعی در منطقه دنا ، شدت بالای ریزش های جوی در آن می باشد که موجب ایجاد فرسایش قطره بارانی در سطوح خاکدار منطقه شده و شرایط را برای انواع دیگر فرسایش سطحی مهیا می کند . پس از فرسایش سطحی ، فرسایش خندقی و شیاری اصلی ترین انواع فرسایش می باشند .

توپوگرافی منطقه حفاظت شده دنا
دنا با 80 کیلومتر طول طولانی ترین رشته کوه زاگرس است وکوهنوردان بنام جهان این رشته کوه را آلپ ایران نام نهاده اند.
دنا منطقه ای کوهستانی با شیب تند و رژیم بارش برفی و تبخیر و تعرق کم و پتانسیل سیل گیری بالا می باشد . دنا دنباله رشته کوه های زاگرس می باشد .
دنا دارای 49 قله با ارتفاع بالاتر از 4000  متر است.
تیپ کوه ها با شیب عمومی بالاتر از 60 درصد و اختلاف ارتفاع بیش از 500 متر از ارتفاع 3100 متر تا 4287 متر حدود 89 درصد اراضی محدوده منطقه حفاظت شده دنا را به خود اختصاص می دهد .
مرتفع ترین نقطه این منطقه قله قاش مستان (بیژن 3) با ارتفاع 4435 متر است .
پست ترین نقطه در شمال غربی با ارتفاع 2/1359 متر است .
این منطقه ناحیه ای است کاملا کوهستانی ، صخره ای با پرتگاه ها و ارتفاعات صعب العبور و در دامنه ها با وجود یکسری تپه ماهور ، دارای بلندترین نقطه ارتفاعی 4425 متر با اختلاف ارتفاع بلندترین و پست ترین نقطه منطقه حداقل 3000 متر می باشد .
چنین اختلاف ارتفاعی با وجود قله های بلند ، دیواره های عظیم و دره های عمیق ممکن گردیده است این منطقه برخوردار از منابع آبی در شیب های شمالی و جنوبی بن  رود ، خفر و حوزه آبریز رودخانه های مهمی چون ماربر و بشار دارای چشم اندازهای متنوع و زیبایی چون: سه قپ بیژن – مورگل – آسمانی – تنگ پوتک – تنگ کره – تنگ آبزار – تنگ شمبلیله دان و …  می باشد .
ویژگیهای بارز توپوگرافی دنا :
– کوه های بسیار مرتفع با قلل تیز با پوشش گیاهی و سنتی
– کوه های مرتفع با قلل مدور و با پوشش پسته وحشی
– کوه های مرتفع واجد پوشش های جنگلی بلوط و بنه
– تراس ها و اراضی حاشیه رودخانه ها با پوشش نباتات مرتعی و زراعی
– واریزه های بادبزنی شکل سنگ ریزه دار و دارای شیب ملایم با پوشش گیاهی درختی خصوصا بلوط
– واریزه های بادبزنی شکل سنگ ریزه دار و ناهموار علفی همراه با دیم زار

 

تنوع زیستی منطقه
فلورگیاهی
در دامنه های جنوبی تا ارتفاع 2500 متر جنگل بلوط همه جا را پوشانده است . در میان این درختان و نواحی و ارتفاعات مختلف به گونه های جنگلی دیگری نظیر بنه ، کیکم ، ارژن .، شن و انواع بادام کوهی مشاهده می شود . اما تسلط کامل با گونه های بلوط Quercus Branti می باشد .
از ارتفاع 2500 متر به بالا جنگل بلوط تمام شده و درختچه های ارژن ، شن ، انواع گون ها و درختان سرو کوهی دیده می شود . از ارتفاع 3500 متر به بالا اثری از درخت و درختچه در این منطقه مشاهده نمی شود و تنها شاهد پوششی ازگون ها و گیاهان علفی و بوته ای درسطح زمین می باشیم .
از ارتفاع 4000 متر به بالا دیگر خبری از بوته های سطحی منطقه نیست و تنها شاهد گیاهان کوچک و زیبایی درپناه سنگ ها و شکافت صخره ها هستیم و برخی از این گیاهان در اوایل تابستان گل های ریز ، رنگین و بسیار زیبایی به بار می آورند.
حداقل 1200 گونه گیاهی درمنطقه شناسایی که از این تعداد 50 گونه آندمیک مختص این منطقه می باشد .
تعداد تیره های شناسایی شده حدود 90 تیره از 150 تیره گیاهی ایران (60%)
تعداد 430 جنس از 1215 جنس گیاهی ایران (35%)
تعداد 1201 گونه گیاهی از 7502 گونه گیاهی ایران (16%)
تعداد 50 گونه آندمیک برابر 17% کل گونه های اندمیک ایران
100 گونه از 500 گونه درخت و درختچه ایران (20 درصد)
. وجود تعداد 128 گونه دارویی ، 110 گونه زیستی وحشی ، 84 گونه رنگده ، 61 گونه خوراکی وحشی ، بیانگر ارزش دارویی ، خوراکی ، مرتعی و حفاظتی گیاهان دنا است .

 

فون جانوری
حیات وحش دنا با تعداد 169 گونه سیمای جانوری زاگرس است . خوشبختانه با حفاظتی که در 17 سال گذشته که از این زیست بوم حیاتی به عمل آمده ، شاهد رشد و تکثیر گونه های حائز اهمیت چون کل و بز ، خرس قهوه ای ، خوک وحشی ، پلنگ و … می باشیم . وجود حیواناتی چون هما ، عقاب طلایی و پلنگ که در راس هرم غذایی قرار دارند ، نشان از کیفیت آن زیستگاه دارند . این گونه های تخصص یافته از این نظر قابل توجه اند که قبل از انسان قادر هستند متوجه ظهور تغییرات زیستگاه شوند . و نسبت به تغییرات محیطی واکنش نشان دهند .

 

پستانداران منطقه
تعداد گونه های منطقه 26 گونه می باشد که عبارتند از : کل و بز – گراز – خرس قهوه ای – پلنگ – گرگ – روباه – کفتار – شغال – گورکن – موش کور – موش خرما – سنجاب جنگلی – خرگوش – سمور – راسو – خفاش – نعل اسبی – گربه – کاراکال – گربه شنی – گربه پالاس – خفاش گوش بلند – سگ آبی – تشی – جوجه تیغی – سیاه گوش-گوزن زرد ایرانی

 

پرندگان منطقه
شامل 84 گونه است که شاخص ترین آنها عبارتند از :
خانواده قرقاول – کبک دری – کبک معمولی – تیهو – بلدرچین – شاه بوف – جغدهای ماهی خوار –  جغد گوش دراز – جغد جنگلی – عقاب پر پا – عقاب جنگلی – عقاب طلایی – کبوتر چاهی – خانواده سبز قبا – خانواده ماهی خورک – خانواده هدهد – خانواده دارکوب – خانواده چکاوک – خانواده سار – خانواده کلاغ – خانواده گنجشک – خانواده سهره و خانواده باز .

 

آبزیان منطقه
تعداد 20 گونه آبزی در منطقه شناسایی شده اند که برخی از آنها عبارتند از :
عروس ماهی ، خرچنگ ، ماهی قزل آلا ، ماهی شیربت  (سرخه ) ، ماهی لوتک ، سیاه ماهی (زردک) ، سس ماهی ( سردراز) ، مارماهی ، سگ ماهی ، ماهی گل خورک ، رفتگر ماهی و انواع حشرات آبزی .

 

دوزیستان و خزندگان منطقه
تعداد 39 گونه شناسایی شده اند که شاخص ترین آنها عبارتند از : لاک پشت ، قورباغه ، وزغ ، افعی ، مار جعفری ، تیرمار ، پله مار ، کور مار ، مار آبی ، مار پلنگی ، مار قیطانی ، مار دشتی ، شترمار ، لاکپشت ، آگاما ، مارمولک .

گونه های گیاهی و جانوری در معرض خطر انقراض (EN) یا تهدیده شده و آسیب پذیر (VU)
دلیجه کوچک   (VU)faico maumonni
اردک مرمری (خوتکا)   Mavmoronetta angus tirostris (VU)
خفاش مدیترانه ای  Rhinolophos euryale(VU)
کل و بز Corpa aegagrus (VU)
موسیر Allium hirtifolium (EN)
اندمیک ( اندمیک دنا)     Acanthe crucifero(VU)
گون   Astragalus ischredensis (VU)
گون    Melanodo  Astragalus (VU)
گون Astragalus Staprii (VU)
بالابان Falco cherrug (VU)
کرکس کوچک  Neophorn Percnottery (EN)
عقاب تالابی   aguila clanga(VU)
عقاب شاهی  Aguila heliaca (VU)
فاخته خاوری  Columloa eversmanni (VU)
پلنگ ایرانی    panthera pardus saxicolor
گربه وحشی اروپایی Felis silvestris
گربه جنگلی felis chaus
سیاه گوش lynx lynx
دال معمولی   cyps fulvus
پیغو Accipitor bravipes

 

زیستگاههای مهم حیات وحش دنا
تنگ شاه قاسم، چهارتنگ کل نقره ای،تنگ پوتک،تنگ قدویس،شنبلیه دون،تنگ شهسوار، تنگ حیدری،خاریدون،تل سیاه،آلج،گورویل،آب ملخ،تنگ پونه ای،گردنه بیژن،تنگ حرا،تنگ طوفال،آبشار دره ناری،بن شاهی،گردنه اتابکی،تل سبز،گردنه مورک،جنگلهای بلوط حاشیه دنا ،تنگ بن رود،تنگ کره،نهمون،مورطویله،خاکی،قبله،آسمونی و…
مضافا اینکه دراین زیستگاهها گردشگران،پژوهشگران وعلاقه مندان به طبیعت سیمای حیات وحش زاگرس را باچشم مسلح و غیر مسلح میتوانند براحتی رویت کنند واکولوژی جامع حیات وحش را میتوان در این منطقه مورد مطالعه و بررسی قرار داد.
آمار گونه های شاخص حیات وحش منطقه حفاظت شده  دنا   (1387)
ردیف نام گونه جمع کل
1 کل و بز 2924
2 کبک معمولی 5291
3 خرس 46
4 کبک دری 79
5 پلنگ 6
6 عقاب دو برادر 31

 

عوامل تهدید گونه های جانوری و گیاهی:
وجود فرهنگ شکار و صید بین مردم محلی منطقه ، چرای بیش ازحددام، افزایش جمعیت روستایی و شهری ، تخریب مراتع ، قطع جنگل ، تبدیل اراضی جنگلی به کشاورزی ، جاده سازی ، فراهم نبودن زمینه های اشتغال برای جذب نیروی کار ، گرایش آنان به کشاورزی سنتی دراراضی نامناسب ، جمع آوری گیاهان دارویی و خوراکی ، عدم مدیریت جامع دربهره برداری از منابع طبیعی استان ،وجود پروانه چرای دام مازاد برظرفیت مراتع،بخشی از عوامل تهدید تنوع زیستی منطقه است.

 

جاذبه های گردشگری،ورزشی،تفریحی منطقه حفاظت شده دنا :
منطقه دنا با دارا بودن پتانسیلهای بیشمار ورزشی،تفریحی و گردشگری می تواند سهم بسزایی دررونق اقتصادی منطقه،استان ونهایتا کشور داشته باشدوزمینه مساعدی برای اشتغالزایی وبهره برداری پایدار از اکوسیستم را ایجاد نماید.
خود دنا اولین جاذبه زیبایی گردشگری است و می توان با کمی اهمیت ارائه یک طرح جذب توریست این منطقه را بعنوان یکی از جاذبه های بزرگ کشور تقسیم بندی کرد .
ورزش کوهنوردی – اسکی روی برف –اسکی روی چمن – پیاده روی از ورزش های دوست داشتنی مردم است که تمامی امکانات را در این منطقه می توان برای جذب مردم به کار برد . کوهستان های سنگی امکانات را در این منطقه یکی از نقاط مناسب سنگ نوردی است ضمن آنکه می تواند یکی از مناطق مناسب برای فعالیت های علمی دانشجویی و دانشگاهی برای شناخت گیاهان و وحوش مورد مطالعات گیاه شناسی قرار گیرد . هم اکنون فدراسیون کوهنوردی این ارتفاعات را جزء مناطق مناسب کوهنوردی قلمداد کرده و سالانه عده زیادی کوهنورد به منطقه عزیمت می نمایند .
وجود وحوش می تواند این ناحیه را برای مطالعه و زیست حیوانات برای دوست داران مورد استفاده قرار دهد .
 

برخی ازفعالیتهای اقتصادی جوامع محلی در عرصه هاو جنگلهای منطقه:
امروزه کلیه فعالیت های اقتصادی ساکنین منطقه در جنگل و عرصه آن خلاص می گردد . و ارتباط تنگاتنگی بین جنگل و جنگل نشینان و کثرت دام آنها مستقیما بر دوش جنگل می باشد . مهمترین فعالیت ها و بهره برداری ها از جنگل و عرصه آن در محدوده مورد نظر به شرح زیر می باشد :
1) زراعت زیر اشکوب جنگل
2) بهره برداری از چوب جنگل به منظور تامین سوخت و مصارف روستایی
3) بهره برداری از جنگل و عرصه آن به منظور چرای دام
4) بهره برداری از محصولات فرعی مثل بلوط،گیاهان دارویی و خوراکی(بنه،زالزالک)
5) زراعت دیم(غلات)
سایر فعالیتهای اقتصادی در منطقه و حاشیه:
مزارع ماهی سردابی،گارگاههای تولید تیرچه بلوک،گلخانه ها،احداث باغات و درختکاری و پمپاژآب از رودخانه،معادن شن و ماسه ،پرورش کبک، مرغداری،گاوداری ،دامداری و..

 

مشخصه های فرهنگی
در محدوده دنا و منطقه حفاظت شده هنوز کوچ عشایر  هر چند با جمعیتی بسیار اندک  همچنان ادامه دارد و تداوم کوچ به معنای تداوم تاریخ ، فرهنگ و شیوه زیستی چندین هزار ساله است ؛ پدیده ای که فضای منطقه را حاوی ارزش و بار تاریخی – فرهنگی می نماید .
شیوه شبانی و عشیره ای با خلق و خوی خاص خود مثلا تمایل بالا برای شکار حیوانات از مختصات اصلی ساختار اجتماعی ساکنان این محدوده است.

توسعه – رشد اقتصادی و توسعه انسانی بر اساس پایداری و ویژگی های اجتماعی – فرهنگی جوامع محلی و اکولوژی :
تنوع زیستی ارزشمند منطقه جهت فعالیت های علمی، پژوهشی و تحقیقاتی و طبیعت گردی  حائز اهمیت می باشد که می تواند بعنوان منبع اشتغال و درامد برای مردم محلی به شمارآید .
دنا یکی از مهمترین مناطق جهت حضور قبایل معرفی شده است  که این قبایل به نوعی وابسته به منابع طبیعی موجود در منطقه می باشد . در همین حین توسعه اکوتوریسم و مشارکت جوامع محلی نیز به خوبی مشهود است . در این خلال باید به محدودیت های اکولوژیکی منطقه و مسئله عدم تجاوز به هسته مرکزی توجه کامل شود .
از مهمترین اثرات فعالیت های انسانی موثر بر سیستم عبارتند از :
1-تخریب پوشش گیاهی از طریق چرای دام
2- تملک غیر قانونی اراضی ملی
3- تخریب اراضی ملی منطقه و تبدیل مخفیانه آن به اراضی  زراعی توسط کشاورزان
4- قطع درختان به منظور تامین سوخت ، مصالح ساختمانی ، تهیه ابزار کار و رفع سایر نیاز ها      
5- فرسایش خاک بواسطه شخم و زراعت در اراضی شیب دار
6- آلودگی آب تعدادی از چشمه های منطقه.
7- ناامنی زیستگاههای حیات وحش
8- ریشه کنی گیاهان مرتعی و دارویی منطقه
9-تغییر چهره بکر طبیعت به وضعیت نامناسب و پر از زباله
پتانسیل رشد و توسعه پایدار اقتصادی و انسانی از جهات اجتماعی – فرهنگی و اکولوژیکی
در این منطقه حفاظت از گونه های ارزشمند اکولوژیکی و چشم اندازهای زیبا با همکاری جوامع محلی امکان پذیر می باشد . وجود جاذبه های گردشگری و مشارکت مردمی در مدیریت منطقه از اهداف مهم سازمان محیط زیست می باشد که قسمتی از آن تهیه شده و در حال اجرا می باشد .
تاثیرات مثبت گردشگری عبارتند از :
1) زیباشناختی و تاثیر مثبت بر روح و روان
2) بالارفتن سطح و توان علمی ، آموزشی و تفریحی
3) افزایش درآمد حاصل از بازدید توریست و خارج شدن ساکنین محلی از محرومیت
4) ایجاد اشتغال و جلوگیری از مهاجرت روستائیان به شهر ها
5) افزایش توان فرهنگی و … ساکنین محلی
از جمله تاثیر منفی احتمالی بوته کنی و ریختن زباله می باشد . که با توجه به برنامه ریزی و مدیریت صحیح محیط زیست تاثیرات منفی در حال کاهش و کاستن پیش خواهد رفت .

 

مزایای فعالیت های اقتصادی برای افراد محلی
کلیه فعالیتهای اقتصادی ساکنین منطقه در جنگل و عرصه آن خلاصه می گردد و ارتباط تنگاتنگی بین جنگل و جنگل نشین برقرار است و بار اصلی افزایش جمعیت روستاییان و جنگل نشینان و کثرت دام آنها مستقیما بر دوش جنگل می باشد . از طرفی به منظور ورود طبیعت گردان به منطقه تجهیزاتی لازم است که همین تجهیزات و عایداتی که در نتیجه ورود آنها به منطقه حاصل می شود می تواند منبعی جهت درآمد ساکنین باشد .
وضعیت فعلی حفاظت از منطقه:
این ناحیه از جهت اجرای قوانین مربوط به مناطق حفاظت شده با توجه به چشم اندازهای مهم ، ارزش بالا جهت فعالیت های جهانگردی و حضور گونه های گیاهی و جانوری نادر از بعد حفاظتی مورد توجه قرار می گیرد .
در وضعیت موجود فضای طبیعی تحت حفاظت دنا تعداد ده پاسگاه محیط بانی وجود دارد : ( سی سخت ، میمند ، سیور ، نورآباد ، آب سپاه و خاریدان،پشت کره،آلج،خفر،سایت گوزن )
با وجود تلاش بیوقفه محیطبانان و کارشناسان این اداره کل، عظمت دنا به گونه ای است که چندین برابر وضعیت موجود نیرو و امکانات لازم است تا بتوان از دنا محافظت نمود.

 

چگونگی مشارکت جوامع محلی در حفاظت
اهداف هیچ دستگاهی محقق نخواهد شد مگر با مشارکت مردم و بویژه جوامع محلی منطقه حفاظت شده که در این راستا بایستی مشکلات و معضلات آنها شناسایی و حل و فصل گردد تا زمینه دخالت آنها در امر حفاظت فراهم گردد.

 

مشکلات،کمبودها
شکار غیر قانونی و بیرویه ،کمبود نیروی انسانی بویژه محیطبان ،تبدیل اراضی ملی به کشاورزی،چرای مفرط دام اهلی مازاد بر پروانه و بدون پروانه،عدم رفع مشکل عشایری که در منطقه ذیحق هستند،وجود مستثنیات که بایستی خریداری شوند،نا اگاهی مردم جهت مشارکت در امر حفاظت،کمبود امکانات حفاظتی. عدم توجه کافی دستگاهها به مقوله محیط زیست و اهمیت مناطق حفاظت شده و پارک ملی، وجود فرهنگ شکار و صید در مردم منطقه، نزدیک بودن اراضی کشاورزی و روستاها به منطقه امن و وجود برخی از انها در درون منطقه امن دنا،پراکندگی روستاهای درون و حاشیه منطقه و مصرف گرایی بخشی از معضلات فعلی منطقه است.
قابل ذکر است اغلب مشکلات منطقه حفاظت شده دنا قابل تعمیم به سایر مناطق تحت مدیریت این اداره کل می باشد.

 

امکانات و تجهیزات
پاسگاه محیطبانی :   10 دستگاه ساختمان
نیروی انسانی و کادر محیطبانی: 35 نفر
خودرو: 5 دستگاه
موتورسیکلت: 6 دستگاه
تراکتور:  4 دستگاه
 

 

برای مشاهده نقشه هوایی منطقه کلیک کنید.