منطقه حفاظت شده کوه کشار

نام انگلیسی :  Kouh Keshar protected area     نام فارسی :  منطقه حفاظت شده کوه کشار

 منطقه حفاظت شده کوه کشار در موقعیت جغرافیایی N2720 E5545 در استان هرمزگان واقع است. این منطقه واقع درشمال جاده بندرعباس – بندرلنگه ازطریق جاده شمالی می‌باشد و با فاصله‌ای درحدود ۵۰ کیلومتر بزرگترین کانون زیستی اطراف منطقه به شمار می‌آید . وسعت منطقه ۶۸۷۵۰ هکتارمی باشد. منطقه جنوبی کشارکه بیشتر به صورت دشت هموارمی باشد با ارتفاع ۷۰ مترازسطح دریا دارای کمترین ارتفاع بوده و کوه گیشو با ارتفاع ۱۶۷۸ متربلندترین نقطه ارتفاعی منطقه می‌باشد. وه کشار طاقدیس بزرگی است که درادامه چین خوردگیهای زاگرس قرارداشته وبین این منطقه وکوه گنو رودخانه کل حایل شده‌است . درضلع جنوبی دارای دشتهای هموار ودر قسمتهای غربی بیشتر تپه ماهوری می‌باشد ولی درمجموع این منطقه تغییرات کمربندهای ارتفاعی دشت تا کوهستان رادربرمی گیرد ولی سیمای اغلب آن کوهستانی است . میزان بارندگی سالیانه دراین منطقه کم واغلب به کمتراز۱۲۰ میلی متر درسال می‌رسد . نام کشار keshar اقتباس از واژه کشاورزی به دلیل کشاورزی پر رونق آن در قدیم الایام گرفته شده است. واز کشتزارگرفته شده است.

منطقه کشار دارای کوه ها و دره های مهمی می باشد که در ذیل به آنها اشاره شده است :
کوه های مهم عبارتند از: کوه تهرو و کوه کشار در شرق منطقه ، کوه نمک و کوه انگوران در جنوب ، کوه آب شرینو و کوه گیشو  در غرب.
دره های مهم منطقه : دره گود هشو در شرق و دره های اشکن و پرکن در شمال.

وسعت منطقه:29129 هکتار
 

ویژ گی و سیمای عمومی منطقه(شامل وضعیت توپوگرافی،چشم انداز، پوشش گیاهی و گونه های شاخص گیاهی، وضعیت عمومی حیات وحش و گونه های شاخص و کریدور ها)

وضعیت توپوگرافی
کوههای منطقه کشار در بخش انتهایی رشته کوههای زاگرس قرار گرفته است . قدیمی ترین رسوبات آن شامل رسوبات کامبرین ، ژوراسیک ، کرتاسه ، دوران سوم و عهد حاضر می باشد . رسوبات کامبرین اغلب در میان لایه های رسوبی جدید و یا رسوبات آبرفتی تیره رنگ قارچی شکل دیده می شود  که در اطراف خود رسوبات سفید رنگی بجای گذاشته اند . رسوبات ژوراسیک اغلب شامل توده های ضخیم آهک خاکستری رنگ است .  رسوبات کرتاسه در سه قسمت تحتانی ، میانی و فوقانی دیده می شوند .

رسوبات دوران سوم خودشامل رسوبات ائوسن ، میوسن و پلیوسن است . رسوبات ائوسن از آهک های قهوه ای روشن  با لایه بندی های کم عرض تشکیل شده ولی در برخی مواقع دارای ضخامت و تراکم زیاد است . میوسن نیز دارای ضخامت و گسترش زیادی است و شامل میوسن تحتانی بنام تشکیلات گچساران ، میوسن میانی موسوم به تشکیلات میشان و میوسن فوقانی متشکل از ماسه سنگ سست و لایه های سیلیسی و مارنی خاکستری رنگ بنام تشکیلات اغاجاری است . رسوبات پلیوسن تحتانی تشکیل شده از سیلیت و ماسه سنگ و کنگلومرا بصورت متناوب ، پلیوسن فوقانی متشکل از کنگلومرا آهکی همراه با عناصر ریز و درشت سیلیسی است . رسوبات عهد حاضر از تخریب و فرسایش ارتفاعات و ته نشت مواد حاصله به وجود آمده و منابع اصلی ذخیره آبهای زیرزمینی به شمار می آید .
 

خاک
بخش های جلگه ای منطقه شامل قسمت اعظم بخش جنوبی، نوار شرقی و بخش شمالی از خاکهای شور و قلیایی تشکیل شده و دارای مقادیر زیادی املاح محلول از قبیل کلرور، سولفات وکربنات های کلسیم، منیزیم، سدیم و پتاسیم است. در فصول خشک و گرم تجمع لایه ای از املاح روی این خاک ها دیده می شود. خاک های قسمت عمده ای از منطقه کوهستانی گنو در بخش های مرکزی و جنوب غربی را لیتوسل آهکی متشکل از مارنهای نمکی و گچی تشکیل داده که در آنها قطعات درشت سنگ های آذرین وجود دارد . مارن های گچی در تمام طول پروفیل خاک دیده می شود. فقدان افق های خاک مبین جوان بودن خاک می باشد . شیب های شمال شرقی، قسمتی از شمال غربی و نیز دامنه های غربی رشته کوه گنو از خاک های رسوبی درشت بافت و خاک های کانوویان و ریگوسل تشکیل یافته است .
 

اقلیم
از نظر اقلیمی منطقه کشار در اقلیم بیابانی شدید تقسیم بندی می شود . میزان بارندگی سالیانه آن از کمتر از 10 ملیمتر 150 میلیمتر  متغیر است . اغلب بارندگی ها در فصل زمستان می باشد و معمولا بیشتر از مجموع بارندگی دو فصل پاییز و بهار است .   دمای سالیانه منطقه بطور متوسط 8/26 درجه سانتی گراد است . دی ماه ،  سردترین ماه سال  و تیر ماه ، گرمترین ماه  می باشد . بطور کلی منطقه کشار دارای فصل خشکی طولانی همانند دیگر نقاط استان  است . به علت فقدان ایستگاه هواشناسی در ارتفاعات امار و اطلاعات اقلیمی دقیق موجود نمی باشد .
 

منابع آبی
در منطقه کشار و اطراف آن چند رودخانه مهم وجود دارد  که به همراه چشمه های موجود در کل منطقه منابع طبیعی آب می باشند . از رودخانه های مهم منطقه  می توان به رودخانه شیردون در شمال  ، رودخانه تنخواه ، رودخانه تهلو و رودخانه آبگرم سیاه کش که همگی در ضلع حنوبی واقع شده اند  ، اشاره نمود . از بین رودخانه های موجود تنها رودخانه تنخواه در کل سال دارای آب می باشد که به واسطه مجاورت با کوه نمکی ، شور و دارای گوگرد است . در سرچشمه آن چمشه آبگرم  وجود دارد . رودخانه شیردون که در بخش شمالی منطقه وجود دارد  دارای دو سرشاخه می باشد که از ارتفاعات روستاهای چوری و پی پر سرچشمه گرفته و بعد از تلاقی  به رودخانه کل  می رسد .
نام برخی از چشمه های منطقه عبارت است از : حوص سوزی – پاروک محمد ابراهیم – پاروغ – گوجی

وضعیت طبیعی منطقه
کوه کشار طاقدیس بزرگی است که درادامه چین خوردگیهای زاگرس قرارداشته وبین این منطقه وکوه گنو رودخانه کل حایل شده است . درضلع جنوبی دارای دشتهای هموار ودر قسمتهای غربی بیشتر تپه ماهوری می باشد ولی درمجموع این منطقه تغییرات کمربندهای ارتفاعی دشت تا کوهستان رادربرمی گیرد ولی سیمای اغلب آن کوهستانی است. میزان بارندگی سالیانه دراین منطقه کم واغلب به کمتراز120 میلی متر درسال می رسد . اما با این وجود به دلیل شرایط خاص ژئولوژیک منطقه چشمه های آب شیرین فراوانی در آن وجود دارند.
 

پوشش گیاهی
پوشش گیاهی منطقه کشار بسیار متنوع می باشد ومجموعه ای ازعناصر نوبوسندی ، ایرانی ، تورانی رادرخودجای داده است. پوشش گیاهی آن از دشت تا کوهستان، درکمربندهای ارتفاعی تغییر می کند. دشتها تا ارتفاعات میانی آن گونه های نوبوسندی نظیر انواع آکاسیاAcacia sp، پرخ Euphorbia larica، گیشدرPeriplocaaphylla، استبرقCalitropisprocera، قیچZygophyllym. sp،  تجAcacia oerpota،  مهرخوش Zhumeriamajdae، کنارZiziphusspinachirsti، کهورProsopis .sp، ژیمنوکارپوس وگزTamarix.spرادر خود جای داده اند .  دوگونه کنار وتج از گونه های غالب این ناحیه می باشند.ارتفاعات میانی تا قلل کوه ها جایگاه عناصر ایران – تورانی نظیر کیکمmonspessulanumAcer، بنهPistaciaatlantica، بادام کوهیAmygdalusscoparia، قیچ Zygophyllum.sp، گون گاویEbenusstellatus، درمنهArtemisia .sp، آویشنZataria .sp و….. می باشد که ازتنوع وتراکم بسیار بالایی برخورداراست .
 

حیات وحش
این منطقـه به دلیل تنوع اقلیمی وزیستگاهی ازنظر حفظ گونه های جانوری بسیار قابل توجه بوده و گونه های دشت زی تا گونه های کوه زی رادربرمی گیرد.جبیرGazelladorcas، قوچ ومیشOvissp، کل وبز Capra aegagrus، پلنگPanderapardus، گربه وحشیFelissilvestris، کفتارHyaena h.، شغالcanisaureus، روباه معمولیVulpes v.، تشیHystrixindica، خرگوشLepuscapensis وگراز Susscoroaازمهمترین پستانداران منطقه می باشد . منطقه کشار یکی از مهمترین زیستگاه های کل و بز و قوچ ومیش در استان است .
ازبین پرندگان تیهو AmmoperdixGriseogularisوکبکAlectorischukarازفراوان ترین ومهمترین گونه های قابل شکار منطقه بوده ومی توان از پرندگانی نظیر هماGypaetusbarbatus، دالAegypiusmonachus، دلیجهFalco tinnunculus، سارگپه ها(Buzzard )، سسک ها( Warbler)، زنبورخورها(Bee-eater)، سنگ چشم ها (Shrike)، دارکوب ها (Woodpecker)، چک چک ها ( Wheatear)  وغیره …… نیز نام برد. ازخزندگان می توان افعی ها (Viper )، مارجعفریEchiscarinatus، وانواع مارمولک ( Lizard )اشاره کرد .

جاذبه های اکوتوریستی
منطقه کشار به دلیل برخورداری از تنوع زیست گاهی، زیستی و حضور شمار زیادی از گونه های بومی و اندمیک کاملاً ارزش حفاظتی داشته به علاوه به خاطر موقعیت ویژه و گذر گاهی خود از لحاظ تحقیقاتی دارای ارزش فراوانی است این منطقه به عنوان یکی از مناطق پشتوانه جهت منطقه حفاظت شده گنو محسوب شده و به دلیل نزدیکی به شهر، منابع طبیعی کافی، چشم انداز های زیبا، وجود چشمه سار های فراوان و پوشش گیاهی مطلوب می تواند به عنوان یک تفرجگاه مطلوب مورد استفاده قرار گیرد واز بار سنگین طبیعت گردی در منطقه حفاظت شده گنو بکاهد.
 

وضعیت عمومی اقتصادی اجتماعی
شهر بندرعباس و شهر خمیر به عنوان دو  مرکز جمعیتی بزرگ در دو سوی  شرق و غرب منطقه قرار دارند . فاصله نزدیک این دو کانون بزرگ جمعیتی به منطقه ، تاثیرات سوئی را ایجاد نموده است که مهمترین آنها تخریب زیستگاه و شکار وحوش منطقه  می باشد .
در پیرامون منطقه خصوصا در سمت شمالی و جنوبی آن  روستاهای متعددی  وجود  دارد که روستاهای ضلع شمالی عبارتند از : دونو –  آب مصلی – پرگان – گیشو – تنگ شکن – پی پر – چوری – مارو – تورکان – دریخواه – تهلو
روستاهای ضلع جنوبی : شهرک جدید علوی – کشار بالا – کشار دوستانی – کشار سرگپ-  کشار پایین – انگوران – نیمه کار – لاور بلا- نره
 

تعارضات مهم منطقه
– شکار بی رویه به دلیل نزدیکی به شهرهای  بندر عباس و خمیر ،   بخش ها و روستا های اطراف.
– وجود معادن فعال سنگ آهن در جنوب منطقه و شن وماسه در جنوب غربی.
– استفاده از چشمه ها توسط ساکنان منطقه که اکثراً دامدار و کشاورز هستند، که این امر  مانع از شرب آب توسط حیات وحش منطقه می گردد .
– چرا ی بیش از حددام در مراتع .
– تخریب زیستگاه به واسطه عملیات معدنکاری.

تجهیزات و امکانات
تجهیزات و امکاناتی در منطقه موجود نمی باشد و این منطقه توسط اداراه کل و سر محیط بانی گنو و بندر خمیر  تحت حفاظت قرار دارد.
3. سایر ملاحظات:
با توجه به اینکه این منطقه به تازگی تحت حفاظت قرار گرفته است، نیاز به تجهیز و تامین نیرو وامکانات دارد.