منطقه شکار ممنوع تخت ایران (بهکده رضوی)

نام انگلیسی:  Takht-e Iran hunting prohibited region     نام فارسی :  منطقه شکار ممنوع تخت ایران

منطقه شکار ممنوع بهکده رضوی واقع در مجاورت منطقه حفاظت شده قرخود و پارک ملی گلستان، یکی از زیستگاه های پلنگ در شمال شرقی کشور به شمار می رود که در فاصله کمتر از 50 کیلومتری مرز ایران و ترکمنستان در استان خراسان شمالی واقع شده است. این منطقه یکی از ناشناخته ترین زیستگاه های پلنگ نیز در ایران به شمار می رود که تاکنون مورد مطالعه قرار نگرفته است. براساس بررسی های صورت گرفته از تابستان 1386 در این منطقه، اکثر پلنگ های موجود در این منطقه از جثه چندان بزرگی برخوردار نبوده و ردپاهای مشاهده شده حاکی از نسبت بالای پلنگ های جوان و کم سن و سال در این منطقه دارد. دلیل این امر را احتمالا باید در موقعیت این منطقه نسبت به پارک ملی گلستان جستجو نمود.

پارک ملی گلستان دارای جمعیت بالایی از پلنگ بوده و منطقه بهکده رضوی به سبب قرار گرفتن در حاشیه شمالی این منطقه، احتمالا میزبان پلنگ های جوانی است که به دنبال یافتن قلمرو از پارک به این منطقه رفت و آمد می نمایند. به علاوه، به ندرت مشاهده شدن پلنگ همراه با توله هایش نیز خود نشان از حاشیه ای بودن این منطقه و عدم مناسب بودن آن برای زیست پلنگ های بزرگ جثه تر و زادآوری آنها دارد. این نتیجه مؤید نقش انکارناپذیر مناطق پیرامونی پارک های ملی و مناطق حفاظت شده و لزوم حفاظت از این مناطق می باشد، زیرا این مناطق حاشیه ای به عنوان سپر ضربه گیر عمل نموده و بقای جمعیت اصلی حیات وحش در داخل پارکهای ملی و مناطق حفاظت شده را تضمین می نمایند.

حیات وحش

براساس آمارهای اداره کل محیط زیست استان خراسان شمالی، منطقه بهکده رضوی در کنار منطقه حفاظت شده قرخود زیستگاه بیش از 500 رأس قوچ و میش و حدود 150 رأس آهو می باشد. مهمترین طعمه های پلنگ در این منطقه را قوچ و میش، گراز و دامهای اهلی تشکیل می دهد.

منطقه بهکده رضوی از دیرباز یکی از زیستگاه های یوزپلنگ ایرانی نیز در کشور به شمار می رفته ولی کمتر تلاشی برای ثبت یوز در آن صورت گرفته است. مستندترین گزارش مربوط به مشاهده یوز به زمستان 1381 مربوط است که 3 قلاده یوز بالغ در میان برف سنگین به مدت یک ساعت مشاهده شدند. همچنین، در آذرماه سال جاری نیز یک یوز توسط یکی از اهالی بهکده رضوی از فاصله 10 متری مشاهده گردید. از تابستان سال جاری، انجمن یوزپلنگ ایرانی با همکاری اداره کل محیط زیست استان خراسان شمالی مطالعه ای را برای بررسی وضعیت این گونه در این منطقه آغاز نمود. در ابتدا، پس از جمع آوری مشاهدات گذشته و کسب اطمینان از صحت آنها، محدوده بالقوه زیست این جانور تعیین گردیده و سپس اقدام به نصب دوربینهای تله ای گردید. همزمان، مطالعاتی درباره وضعیت خرگوش به عنوان یک غذای مهم یوز در این منطقه درحال انجام است. قوچ و میش مهمترین طعمه های پلنگ و یوز را در بهکده تشکیل می دهند.