|
نام علمی : Rattus norvegicus نام انگلیسی: Brown rat نام فارسی: موش قهوه ای
|
 |
(رت قهوه‌ای، موش انباری، موش نروژی)
مشخصات: جثه بزرگ (از تمام موش‌های ایران بزرگ‌تر است)، پوزه نسبتاً پهن، و گوش‌های ضخیمی دارد. طول گوش‌ها متوسط‌اند و در صورت خم شدن به سختی به چشمها می‌رسند. در بین پنجه‌های پا آثاری از پرده شنا دیده می‌شود. دم بدون مو و کمی کوتاه‌تر از طول سر و تنه است و بین 160 تا 190 حلقه دارد. رنگ موهای پشت بسیار متفاوت و معمولاً قهوه‌ای متمایل به خاکستری و زیر بدن سفید چرک است (جوان‌ها رنگ تیره‌تری دارند). در بعضی از این موش‌ها رنگ بدن کاملاً سیاه و در بعضی دیگر که در آزمایشگاه‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند سفید زال است.
اندازه‌ها: طول سر و تنه 200 تا 270 میلی‌متر، دم 170 تا 230 میلی‌متر، پا 40 تا 45 میلی‌متر، گوش 19 تا 22 میلی‌متر، وزن بین 200 تا 500 گرم.
زیستگاه: وابسته به انسان است، اماکن نزدیک به آب را ترجیح می‌دهد. معمولاً در طبقات پایین ساختمان‌ها زیرزمین‌ها، کپه‌های اشغال، فاضلاب‌ها و جوی‌های آب زندگی می‌کند. در تابستان، کانال‌های آب، فاضلاب‌ها و مزارع را ترجیح می‌دهد. این موش در اکثر جوی‌های تهران که در آنها زباله ریخته می‌شود وجود دارد. در سال‌های اخیر با صرف هزینه زیاد مبارزه وسیعی با این موش با استفاده از طعمه مسموم انجام می‌گیرد، در حالی که جلوگیری از پخش زباله مؤثرترین راه مبارزه با این موش است.
پراکندگی: محل اصلی زندگی این حیوان مناطق استپی آسیا (شمال چین و مغولستان) است، ولی در حال حاضر در اکثر نقاط دنیا پراکندگی دارد. به احتمال زیاد به وسیله کشتی وارد ایران شده و در اکثر مناطق ساحلی شمال و جنوب کشور و شهرهایی مثل تهران انتشار یافته است.
عادات: اغلب شبگرد هستند ولی روزها نیز مشاهده می‌شوند. به صورت اجتماعی زندگی می‌کند. معمولاً جهت ایجاد لانه و انبار ذخیره مواد غذایی سوراخ‌هایی حفر می‌کند. بسیار فعال و کنجکاو است. به خوبی شیرجه می‌رود و شنا می‌کند. بر خلاف موش سیاه، قادر به بالا رفتن از ساختمان‌ها نیست و به همین علت اغلب در طبقات پایین و زیرزمین‌ها ساکن است. حیوان جسوری است و اگر در تنگنا قرار گیرد انسان را گاز می‌گیرد.
غذا: همه‌چیز خوار است، اغلب از بقایای غذای انسان، غلات، میوه‌ها، کاغذ، چرم، صابون، موم، حبوبات، لوازم خانگی و حیواناتی نظیر جوجه‌های غاز، مرغابی و مرغ، تخم‌مرغ، ماهی، قورباغه، موش خانگی، نوزادان پستانداران بزرگ نظیر گوسفند تغذیه می‌کند و حتی گاهی به انسان نیز حمله می‌کند. در مواردی این موش با خوردن تخم و جوجه پرندگان، کاهش شدیدی در جمعیت پرندگان وحشی یک منطقه به وجود آورده است. موش قهوه‌ای علاوه بر خوردن و ضایع کردن مواد مختلف، ناقل بیماری‌های مهمی چون طاعون، تیفوس و سالمونلا است، گاهی اوقات نیز با جویدن بدن دام‌های اهلی و ایجاد عفونت موجب مرگ آنها می‌شود.
تولید مثل: در تمام طول سال قادر به تولید مثل هستند. معمولاً چند موش نر، ماده را تعقیب کرده و همگی با آن جفت‌گیری می‌کنند. تعداد دفعات زایمان حدود پنج بار در سال است. آبستنی 21 تا 26 روز است، بین شش تا 12 بچه می‌زایند (در موارد نادر تعداد 22 بچه نیز زائیده‌اند،. نوزادان در موقع تولد کور و بی‌مو هستند و شش تا هفت گرم وزن دارند در 15 روزگی موها کامل شده و چشمها باز می‌شوند تا 22 روزگی شیر می‌خورند و در دو تا سه ماهگی قادر به تولید مثل می‌باشند. طول عمر حدود شش سال است.
