میل قاسم آباد، زابل

این اثر در تاریخ ۱۵ دی ۱۳۱۰ با شمارهٔ ثبت ۱۲۰ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. مناره یا میل قاسم آباد در روستای قاسم آباد واقع است. این روستا از شمال خاوری به اسکل، ‌از خاور به زابل، از باختر به رود نیاتک و از جنوب به بی بی دوست محدود است . بلندی آن در اصل حدود 48/30 متر بوده است اما به علت فرسایش هم اکنون 24 متر بیش تر ارتفاع ندارد. این مناره استوانه‌ای بر سکو یا پایه‌ای به اندازه 67/1 مترمربع استوار است .

 

این بنا روی یک تراس که زاهدان کهنه نیز بر روی آن بنا شده ساخته شده است. وی ادامه داد: منار میل قاسم آباد به شکل استوانه‌ای است و با مصالح آجر به ارتفاع 22.5 متر و قطر 17 متر در پایه احداث شده است که هرچه به طرف بالا ارتفاع پیدا می‌کند از قطر آن کاسته می‌شود.آجرهای سکو به شکل عمودی و در یک ردیف تزئینی در چهار طرف آن موجود است و بدین ترتیب تاثیر مشابه معماری ساده را محو می‌سازد. دروازه ورودی در سمت شمال آن قرار گرفته و در سمت راست آن راه پله‌های مدور و باریک در داخل مناره بنا شده است. سطح خارج مناره، عاری از هر نوع تزئینی است به جز یک نوار عریض که در وسط دو ردیف حاشیه اجرای دور تا دور مناره موجود است و بر روی آن کتیبه‌ای عربی دیده می‌شود.حروف کتیبه از آجرهای پخته شده است و آنها را به طرزی خاص قالب کرده‌اند؛ همچنین در قسمت فوقانی مناره کتیبه آجری دیگری وجود داشته است. ترجمه این کتیبه‌ها را "تیت" در کتاب سیستان خود به بدین شرح آورده است. "در قسمت پایینی کتیبه اسم تاج الدین ابوالفضل نصر است و در قسمت بالا اسم نوه او تاج الدین حرب نوشته شده است؛ احتمال می رود، تاج الدین کبیر نتوانسته مناره را کامل کند و پیش از کامل شدن آن فوت کرده است.

 

این مناره را از آن جهت «میل قاسم آباد» نام نهاده‌اند که روستای قاسم آباد نزدیک ترین مکان به این یادگار تاریخی است. این مناره در مکران قاسم آباد زابل واقع شده است. قسمت فوقانی مناره شکسته و ریخته است. به همین دلیل تعیین ارتفاع آن ممکن نیست. شکستگی‌ها و تخریب‌های فراوانی در قسمت‌های مختلف بدنه مناره مشهود است و در ورودی آن بر اثر تخریب و فرسایش به شکل گودالی درآمده است. بنای مناره بر روی یک صخره پست استوار و مشرف بر زاهدان قدیم است و در شمال باختر این شهر ویرانه قرار دارد . تمام ساختمان‌های پای مناره از خشت خام و کاه گل ساخته شده بود و آجرهای پخته را صرفاً در کارها تزئینی و حاشیه‌های آرایشی و دیگر جزئیات معماری استفاده می‌کرده‌اند . حتی طاق درهایی را که در حد فاصل بین اتاق‌ها تعبیه شده از خشت خام می‌ساخته‌اند . تنها در پای دیوارها آجر پخته به کار رفته است .

ارسال یک پاسخ

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد.