پل مشیر، کازرون
پل که امروزه به پل مشیر معروف است با فرمی ترکیبی از پل های مثلثی و پل های خطی و ترکیب دو نوع قوس ضربی و رومی در طاق پل بنا گردیده و دارای 130 متر طول میباشد. ارتفاع بلندترین دهانه آن 11,40 متر و عرض آن 10,50 متر است. این پل دارای شش دهانه میباشد. با طاق زنی از دو طرف که بهوسیله طاق های تیزه داری که مابین پایه ساخته شده است بوجود آمده اند. دهانه و طاق ها به علت زوج بودن دهانه وسطی پل در سمت جنوب ساخته شده به همین دلیل در دو سوی بزرگتر ، سمت جنوب دو و سمت شمال سه دهانه ساخته شده است. این پل مانند تمامی پلهای قدیمی بصورت وزنی کار می کند که به عبارتی وزن پل ، یعنی تمام وزن طاق های دهانهها و بارهای وارده بر پل از طریق پایهها به بستر رودخانه منتقل میشود.
معمار برای ارتباط بهتر و بیشتر پل و ساحل اقدام به ساخت چند اطاق ظاهراً با کارکرد معماری ولی در عین حال با کارکردی سازهای کرده است. که این اطاق ها و فضاها را در دو سوی پل میتوان مشاهده کرد. روی پل قبل از اولین دهانه تا آخرین دهانه با سنگ های تراش چهارگوش مفروش است که زیبایی قابل تحسینی دارد. بر روی طاق چهار منار با نوک مخروطی 2عدد در سمت راست و 2عدد در سمت چپ جاده بنا گردیده است. چهار منار نه تنها به خاطر زیبایی بیشتر پل طراحی و اجرا گردیده بلکه به هنگام فشار بیش از ظرفیت ، سازه لرزش پیدا می کند ، در فاصله بین ستون ها یک شکستگی که از بالاترین نقطه طاق ها به ((رویه )) پل سرایت کرده اجرا گردیده تا فشار و سنگینی را بهتر مهار کند. در فاصله بین هر دو دهانه باز هم از از هر دو جهت ستونهای مقاوم، حامی و بشکل مخروط که تقریباً از 1,5 متری نوک مخروط با دایرهای یکنواخت به کف رودخانه میرسد.
این ستونهای مخروطی به بصورت طولی نصب شده است که نیمه بیرونی آن در ظاهر به چشم میآید. با ورود و هجوم تازیان به ایران بسیاری از سدها، پلها و جادهها به علت ناآگاهی امیران عرب از بین رفته باشند و ایرانیان نیز دیگر آن حوصله و اتفاق نظر را برای آبادانی میهن در دل خود احساس نمی کردند. آن چنان که مورخان گفته اند بسیاری از آنان نابود شدند. از جمله همین پل که چون سدهها گذشت بار دیگر به مخروبههای آن توجه شد. دقیقا نمیتوان حدث زد در روزگار کدامین سلسله پل مذکور ترمیم شده باشد اما کاروان سرای شمال پل که میتوان گفت ساختمانی بوده برای مامورین دولتی تا حافظ پل باشند و هم سلامت عبور و مرور کاروانها و قافلهها را تا پاسگاه دیگر بر عهده داشته اند و هم به علت کثرت اطاقها محل اطراق و استراحت مسافران بوده است.
این پل در زمان ناصرالدین شاه قاجار به دستور میرزا ابوالحسنخان مشیرالملک و با معماری حاج محمد رحیم شیرازی بصورت کامل مورد مرمت و بازسازی قرار گرفت و تا اواخر دوران پهلوی اول مورد استفاده قرار میگرفت. طی قرنها کاروانهای حامل مسافر و کالا از روی آن گذشتهاند. سیلاب ها و رودخانههای طغیان کرده نتوانستند بر آن آسیبی وارد کنند. وقتی سازمان آب منطقهای فارس و بوشهر بدون مطالعات لازمه و مذاکره و کسب مجوز از سازمان میراث فرهنگی وقت مبادرت به انتقال لولههای فلزی و بسیار سنگین آب از روی پل نمود، وجود لولههای آب علت رفت و آمد وسائط نقلیه سنگین موتوری همچون جرثقیل و تانکر و تریلرهای سازمان آب بر روی پل گردید. عدم توجه به ظرفیت پل و فشار بیش از حد کامیونهای سنگین به مرور باعث گردید سقف بعضی از دهانههای پل فرو ریزد.
در قسمت شمال پل دالکی و به فاصله دویست متری آن خرابه های یک کاروانسرای بزرگ به چشم می خورد که بقایای آن مشتمل بر یک برج و اتاق ها و اصطبل های متعدد است. این کاروانسرا امروزه کاملا مخروبه می باشد ولی دیوار های آن نسبتا سالم باقی مانده است. کاروانسرای مورد ذکر نیز از بناهای حاجی میرزا ابوالحسن خان شیرازی می باشد و به نظر می رسد که همزمان با پل دالکی ساخته شده باشد. این کاروانسرا در روزگار آبادانی محل اطراق و سکونت قوافلی بود که از آن حدود می گذشته اند.
این اثر تاریخی در فهرست آثار تاریخی ایران به شماره 2546 مورخ 8/10/78 به ثبت رسیده است. این پل قدیمی ترین پل استان بوشهر است.