پل کوچک خدا آفرین، کلیبر
این اثر در تاریخ ۵ اسفند ۱۳۷۶ با شمارهٔ ثبت ۱۸۵۹ بهعنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. این پلها بر روی رودخانه ارس در مجاورت دهستان کیوان بخش خداآفرین و 80 کیلومتری شمال شهرستان کلیبر، به فاصله حدود 100 متری از همدیگر قرار دارد. در حال حاضر، یکی از پلها مورد استفاده قرار میگیرد.
در خصوص تاریخ ساخت این پلها، مدرک مستندی دردست نیست. آنچه از منابع تاریخی و مدارک باستان شناسی برمیآید، از روزگار باستان و در دورههای مختلف، پلهای متعددی بر رودخانه ارس زده شده که قدیمترین آنها متعلق به اوایل هزاره اول قبل از میلاد است؛ اما از پلی با نام خداآفرین، اولین بار در حدود سال 740 ﻫ . ق در کتاب «نزههالقلوب» حمدالله مستوفی یاد میشود: «زنگیان چند پاره دیه است و اکنون داخل مردانقم، پل خداآفرین بر آب ارس، در آن حدود است. بکربن عبدالله… ساخت در سنه خمس و عشر هجری (سال 15 هجری)». هر چند در درستی مطلب فوق تردید وجود دارد، اما این امر مسلم است که خیلی قبل از سال 740 ﻫ . ق پلی با نام خداآفرین بر روی رودخانه ارس برپا بوده است. به نظر میرسد که این پل بارها ویران و بازسازی شده است.
پلهایی که امروزه بر روی رودخانه ارس مشاهده میشود، ظاهراً مربوط به دوره صفویه و قاجاریه است. پل کوچک خداآفرین که به صورت نیمه ویران درآمده و بخشی از طاقهای آن فرو ریخته، مربوط به دوره صفوی و احتمالاً از ساختههای شاه عباس اول است. این پل حدود 120 متر طول، 6 متر عرض، 12 متر ارتفاع و 11 دهانه یا چشمه طاق داشته و برای ساخت آن از سنگهای تراشیده، سنگ لاشه و ملات آهکی استفاده شده است. در حال حاضر، تنها سه دهانه پل باقی مانده و بقیه از بین رفته است.