پناهگاه حیات‌ وحش جاسب، مرکزی

نام انگلیسی:  Jasb nature reserve     نام فارسی :  پناهگاه حیات‌ وحش جاسب

جاسب منطقه ای کوهستانی در منتهی الیه جنوب شرق استان مرکزی و در شمال نراق از توابع شهرستان دلیجان واقع شده است این منطقه از نظر موقعیت جغرافیایی در حد فاصله E504500 الیE505815 طول شرقی و N340045 الیN340945 عرض شمالی قرار گرفته است وسعت منطقه ۱۷۱۰۰ هکتار میباشد.

سیمای طبیعی منطقه جاسب متشکل از کوههای خشک صخره ای ، دره ها ، تپه ها ، کوههای استپی تا دشتی متغیر است . بلندترین ارتفاع آن قله کوه ولیجا با ارتفاع ۳۱۵۱ متر و حداقل ارتفاع آن در تنگه رودخانه ازنا با ارتفاع ۱۸۰۰ متر منظره های متفاوتی را ارائه می نمایند وجود میزان بارندگی متوسط سالانه محدوده مذکور ۲۹۵ میلیمتر در سال و متوسط درجه حرارت سالانه این محدوده معادل ۵ الی ۱۵ درجه سانتیگراد برآورد میگردد . منطقه جاسب بدلیل شرایط کوهستانی دارای زیستگاههای جنگلی ، خشکی پسند ، مناطق مرتفع و صخره ای ، زیستگاه جنگلی ، در بخش بسیار محدودی از اراضی غربی و جنوب غربی این منطقه بصورت نوار باریکی به سمت شمال شرقی منطقه پیش میرود .

گونه های پسته و بادام کوهی از عناصر اصلی پوشش جنگلی منطقه بشمار میروند و جنگلهای مذکور بدلیل محدودیت سطح گسترش آنها در استن از ارزش حفاظتی برخوردار بوده و نیازمند توجه بیشتری در این خصوص میباشد و زیستگاه خشکی پسند دارای روشهای مختلف درختچه ای ، علفی و پاپا و یکساله که محل زیست جانورانی نظیر قوچ و میش ، گرگ ، روباه ، خرگوش ،کبک و بسیاری جوندگان و خزندگان بوده و زیستگاه مناطق مرتفع و صخره ای که ارتفاعات کوه آل ، کوه تخت و کوه ولیجا دارای رویشهای گرمسیری گونه های بالش وش و پشته ای که محل زیست بز و پازن و کبک و پلنگ بوده ، منطقه جاسب محل اتصال روشهای زاگرس شمالغربی به ارتفاعات ایران مرکزی بوده و از تنوع قابل توجهی برخوردار میباشد . مجموعاً ۱۳۵ گونه گیاهی از ۳۵ خانواده در این منطقه زیست می نماید که از میان آنها به ۲۳ گونه علفی ، ۱۰۴ گونه بوته ای ، ۸۰ گونه درختچه ای ، ۴۰ گونه درختی دیده میشود .

تاریخ تاسیس منطقه از ابتدا تا کنون:این منطقه در سال 1381 توسط شورایعالی حفاظت محیط زیست به عنوان پناهگاه حیات وحش تعیین گردید.
 

موقعیت عمومی منطقه:جاسب در منتهی الیه جنوب شرق استان مرکزی و در شمال نراق از توابع شهرستان دلیجان واقع شده است این منطقه از نظر موقعیت جغرافیایی در حد فاصله ً۰۰/َ۴۵/ْ۵۰ الی ً۱۵/َ۵۸/ْ۵۰ طول شرقی و ً۴۵/َ۰۰/ْ۳۴ الی ً۴۵/َ۰۹/ْ۳۴ عرض شمالی قرار گرفته است
 

وسعت منطقه: وسعت منطقه ۱۷۱۰۰ هکتار میباشد.
 

ویژگی و سیمای عمومی منطقه (شامل وضعیت توپوگرافی، چشم انداز، پوشش گیاهی و گونه های شاخص گیاهی، وضعیت عمومی حیات وحش و گونه های شاخص و کریدورها): سیمای طبیعی منطقه جاسب متشکل از کوههای خشک صخره ای ، دره ها ، تپه ها ، کوههای استپی تا دشتی متغیر است . بلندترین ارتفاع آن قله کوه ولیجا با ارتفاع ۳۱۵۱ متر و حداقل ارتفاع آن در تنگه رودخانه ازنا با ارتفاع ۱۸۰۰ متر منظره های متفاوتی را ارائه می نمایند. وجود میزان بارندگی متوسط سالانه محدوده مذکور ۲۹۵ میلیمتر در سال و متوسط درجه حرارت سالانه این محدوده معادل ۵ الی ۱۵ درجه سانتیگراد برآورد میگردد . منطقه جاسب بدلیل شرایط کوهستانی دارای زیستگاههای جنگلی ، خشکی پسند ، مناطق مرتفع و صخره ای ، زیستگاه جنگلی ، در بخش بسیار محدودی از اراضی غربی و جنوب غربی این منطقه بصورت نوار باریکی به سمت شمال شرقی منطقه پیش میرود .گونه های پسته و بادام کوهی از عناصر اصلی پوشش جنگلی منطقه بشمار میروند و جنگلهای مذکور بدلیل محدودیت سطح گسترش آنها در استان از ارزش حفاظتی برخوردار بوده و نیازمند توجه بیشتری در این خصوص میباشد و زیستگاه خشکی پسند دارای رویشهای مختلف درختچه‌ای ، علفی و پایا و یکساله که محل زیست جانورانی نظیر قوچ و میش ، گرگ ، روباه ، خرگوش ،کبک و بسیاری جوندگان و خزندگان بوده و زیستگاه مناطق مرتفع و صخره ای که ارتفاعات کوه آل ، کوه تخت و کوه ولیجا دارای رویشهای گرمسیری گونه های بالش وش و پشته‌ای که محل زیست بز و پازن و کبک و پلنگ بوده ، منطقه جاسب محل اتصال روشهای زاگرس شمال غربی به ارتفاعات ایران مرکزی بوده و از تنوع قابل توجهی برخوردار میباشد . مجموعاً ۱۳۵ گونه گیاهی از ۳۵ خانواده در این منطقه زیست می نماید که از میان آنها به ۲۳ گونه علفی ، ۱۰۴ گونه بوته ای ، ۸۰ گونه درختچه ای ، ۴۰ گونه درختی دیده میشود .
 

جاذبه های اکوتوریسمی: وجود غار نخجیر، وجود حیات وحش منطقه، مناظر طبیعی در منطقه، وضعیت عمومی اقتصادی اجتماعی: در داخل پناهگاه سه روستای کروگان، وشتگان، هرازیجان وجود دارد که هر سه روستا دارای سکنه هستند. مردم روستاهای ذکر شده به شغل زراعت، باغداری، پرورش طیور خانگی و دامداری مشغولند.