پناهگاه حیات‌ وحش درانجیر و نی باز، یزد

نام انگلیسی:  Darreh Anjir & Neybaz nature reserve    نام فارسی :  پناهگاه حیات‌ وحش دره انجیر و نی باز

پناهگاه حیات وحش دره انجیر و نی باز با مساحتی بالغ بر 175302 هکتار طی مصوبه شماره 231 مورخ21/3/1381شورایعالی محیط زیست به مجموعه مناطق تحت مدیریت سازمان پیوست. پناهگاه حیات وحش دره انجیر با وسعت ۱۷۵۲۲۷ هکتار، در تاریخ ۱۳۸۱/۳/۲۱ به عنوان پناهگاه حیات وحش اعلام شد. این منطقه که در استان یزد واقع شده است، ناحیه است کوهستانی، تپه ماهوری و دشتی با اراضی شور. پناهگاه حیات وحش دره انجیر شامل سه منطقه ارتفاعی مهم به نامهای دره انجیر، بوزوا و نی باز و دشتهای مابین آنهاست.

از مهمترین چشمه های طبیعی این منطقه می توان به هومینو، سورک، خوشومی، چاه سرخو، کج لنگی، نی باز، ریز آب احمد، چادر ملو و چشمه آب سوراخ اشاره کرد که اغلب آن ها در خشکسالی ها خشک می شوند.

ارتفاعات دره انجیر که معروف به کوه هزار دره است، با داشتن دره های عمیق و متعدد، زیستگاههای امن و بکری را برای سه گونه ارزشمند یوزپلنگ، کل و بز و قوچ و میش به وجود آورده است. مشاهدات یوزپلنگ آسیایی در قسمتهای مختلف منطقه به ویژه دره های ارتفاعات دره انجیر و به ویژه دره هومینو ظرف چند سال اخیر قابل توجه بوده است. تخمین زده می شود که ۳ تا ۵  قلاده یوزپلنگ آسیایی در پناهگاه حیات وحش دره انجیر زندگی کنند.

دامنه ارتفاعی این منطقه بین ۸۵۰ تا ۲۰۰ متر، میانگین دمای سالیانه ۱۵/۵ درجه سانتی گراد و میانگین بارندگی سالیانه ۷۵ میلی متر است که موجب ایجاد منطقه ای با آب و هوای فراخشک معتدل می­شود. این منطقه به عنوان محل عبور و مهاجرت یوزپلنگ آسیایی بین مناطق کالمند، بافق، سیاه کوه و نایبندان محسوب می­شود.

پوشش گیاهی

گونه ­های مختلف گیاهی پناهگاه حیات وحش دره انجیر شامل: انجیر وحشی، درمنه، رندک، بهوه شور، اشنان، آویشن، عجوه، اردلک، سمیسک، گون، بادام کوهی، بنه، قیچ، تاغ، گز، خارشتر، اسپند، تلخه بیان، کلاه میرحسن و اسکنبیل می باشد.

حیات وحش

پستاندارن شاخص پناهگاه حیات وحش دره انجیر شامل: یوزپلنگ، پلنگ، جبیر، قوچ و میش، کل و بز، کفتار، کاراکال، گربه وحشی، خرگوش، روباه معمولی و انواع جوندگان می باشند.

کبک، تیهو، باقرقره شکم سیاه، سنگ چشم خاکستری، چکاوک بیابانی، زاغ بور، دلیجه، دودوک و انواع مختلفی از پرندگان شکاری و گنجشک سانان از مهمترین پرندگان منطقه هستند.

لاک پشت مهمیزدار، بزمجه بیابانی، سوسمار خار دم ایرانی و آگامای چابک از جمله خزندگان پناهگاه حیات وحش دره انجیر بشمار می روند.

موقعیت جغرافیایی
پناهگاه حیات‌ وحش درانجیر و نی باز در موقعیت جغرافیایی N3216 E5501  واقع گردیده است.

ویژگیهای منطقه
این منطقه بنا به ضرورت حمایت از بعضی از گونه ها تحت مدیریت سازمان قرار گرفت. از گونه های مهم گیاهی میتوان ازبنه؛ بادام کوهی؛ انجیر وحشی؛ قیچ؛ تاغ و گز و از گونه های مهم جانوری میتوان ازیوز پلنگ ؛ جبیر؛ قوچ و میش؛ بز و پازن نام برد.

عوامل تهدید کننده
از مهمترین عوامل تهدید میتوان از وجود معادن خصوصا معدن و کارخانه چادرملو و همچنین اکتشافات سازمان انرژی اتمی نام برد.