چارتاقی خورآباد، عبرت است از چارتاقی ای که تنها نیمی از یک پایه آن بر جای مانده و تمامی اجزای آن، گنبد، پایه ها و تاق ها در گذر روزگار فرو پاشیده است. بازماندهای این چارتاقی که عبارت است از حدود 3 متر از بلندای یکی از پایه ها، در 15 کیلومتری جاده قدیم قم به کاشان و در حدود 400 متری سمت چپ راه، در میان زمین های مسطح کشاورزی قرار دارد و از دور دست ها به دیده می آید.
بر خلاف کوچکی چارتاقی کرمجگان، این بنا نمونه ای از چارتاقی های بزرگ ایران بوده و تقریبا هم اندازه چارتاقی نیاسر کاشان است. با توجه و بررسی در نشانه های اندکی که از محل دو پایه دیگر به جای مانده و محاسبه محور متقارن بنا، دانسته می شود که هر یک از اضلاع این چارتاقی در حدود 12 متر طول و هر یک از پیاه ها تقریباً نزدیک به 4 متر پهنا داشته اند. از همین روی، نسبت تقریبی یک به سه تا یک به چهار برای تناسب بین پهنای پایه ها به طول ضلع چارتاقی که برای پدید آمدن زاویه هایی متناسب با تغییرات میل خورشید لازم است، در اینجا مراعات شده است.
افق شرقی این بنا کاملا یکدست و هموار است و در نزدیکی آن هیچ روستایی وجود ندارد. خط دیدهای رصد خورشید در آغاز هر یک از فصل های سال در این چارتاقی به گونه ای است که در نقشه دیده می شود. از آن جا که تنها یکی از پایه های این سازه بر جای خود مانده است، امکان دیدار کامل خورشید از روزنه ای خاص به دست نمی آید؛ اما خوشبختانه هر سه خط دید انقلاب ها و اعتدالین، از دو سوی همین پایه باقیمانده می گذرد و می توان در هر چهار هنگام سالیانه، خورشید را با ایستادن در کنار محل پیشین پایه های تخریب شده، در مجاورت پایه سالم نظاره کرد.
