چارتاقی خیر آباد
چارتاقی خیرآباد در نزدیکی شهرستان بهبهان قرار دارد و برای رسیدن با این بنا می باید حدود 25 کیلومتر در راه بهبهان به دو گنبدان ( گچساران ) پیش رفت و آن گاه به راهی فرعی در سمت جاده پیچید که بسوی روستای خیر آباد علیا می رود. پس ازپشت سر نهادن حدود 10 کیلومتری از این راه، چارتاقی در کنار چپ جاده دیده می شود و رودخانه بسیار زلال و خروشان خیرآباد به همراه بازمانده های پلی باستانی، در مجاورت آن قرار دارند.
اندازه های چارتاقی خیر آباد اندکی کوچک تر از چارتاقی نیاسر و طول هر ضلع آن 11 متر و مساحت قاعده آن حدود 120 متر مربع است. گنبد این بنا فرو ریخته اما تمامی پایه های چهارگانه آن بر جای هستند و تنها آسیب دیدگی هایی در بدنه آن دیده می شود که تا اندازه مرمت شده اند.
چارتاقی خیرآباد، بنای منفردی است که به هیچ شهر یا روستایی نزدیک نیست و درست در امتداد پل باستانی خیرآباد که دو سوی دره بزرگ و عمیق رود را به یکدیگر متصل می کرده است، قراردارد.
ویژگی های گاه سنجی و تقویمی طراحی شده برای این تقویم آفتابی بسیار جالب و استثنایی هستند. طراحی تقویمی چارتاقی خیرآباد با تمامی چارتاقی های ایران متفاوت است و محور اصلی آن رو به جایگاه طلوع خورشید در انقلاب اسلامی دارد. در نتیجه پرتوهای خورشید بامدادی در آغاز فصل زمستان در امتداد محور بنا میتابند و امتداد خطوط همگی سایه ها در بیرون و درون بنا با یکدیگر موازی هستند. برای تشخیص اعتدالین ( آغاز بهار و پاییز ) و نیز انقلاب تابستانی، خط دیدهای سه گانه ای طراحی و بکار بسته شده است که نمونه آن را تنها در همین بنا دیده ام. به طوری که فرا رسیدن بهار، تابستان و پاییز را می توان همان گونه که در نقشه دیده می شود، از سه خط دید توامان و جداگانه در این چارتاقی نظاره کرد.