اغلب مارها موقعی که بترسند برای دفاع از خود حمله کرده و بوسیله دندان سمی یا فنگ Fang سم خود را به شکار تزریق می کنند . چگونگی تزریق سم به شکار بستگی به طرز قرار گرفتن استخوانهای سر دارد که در انواع مختلف مارها متفاوت است . بطور کلی با حرکت استخوانهای سرو ایجاد فشار بوسیله ماهیچه های مربوط به غده سمی ، مقدار سم لازم از راه کانالی که از یک طرف به غده سمی ، و از طرف دیگر به دندان سمی متصل است ، سم به شکار منتقل می گردد . غده سمی از نظر تشرحی شبیه به غده تغییر شکل یافته پاروتید پستانداران است . این غده در اغلب مارها در فضائی واقع در پشت چشم و روی استخوان فک بالائی که به سمت عقب امتداد دارد قرار می گیرد .سم مار شکار را فلج کرده احتمالأ به هضم مواد غذائی مار کمک می کند . مقدار کشنده سم مار برای انسان متغییر است وبستگی به میزان ترشح سم ، نوع و جثه مار و همچنین خواص سمی آن دارد . با وجود اثرات کشنده مسلم سم مار ، شخصی که دچار مارگزیدگی گردیده ممکن است تلف نشود . از طرف دیگر امکان دارد در شرایط خاصی ماری که دندان سمی آنرا کشیده باشند باعث مرگ مصدوم گردد . معمولأ مارهای غیر سمی سهم بیشتری در بوجود آوردن حوادث مارگزیدگی دارند . چون تشخیص افتراقی این گزشها در اغلب موارد مشکل است ، بنابراین به چند نکته باید توجه کرد :
گزش افعیها موجب یک یا دو سوراخ در محل زخم می شود .
عمق سوراخ بستگی به جثه مار و شرایط گزش دارد . در اینگونه موارد معمولأ آثار دندانهای دیگر روی زخم مشاهده نمی شود . اما در گزش مارهای کبرا معمولأ یکی دو سوراخ کوچک در محل زخم دیده می شود و گاهی آثار یک یا چند سوراخ ممکن است در محل زخم باشد . ولی در گزش مارهای دریائی چندین سوراخ در محل زخم مشاهده می شود .
ضمنأ باید توجه کرد که شخصی ممکن است مورد گزش مار سمی قرار گیرد و هیچگونه علائم مسمومیت را نشان ندهد . در 30-40% حوادث مارگزیدگی که بوسیله مار سمی اتفاق افتاده باشد علائم مسمومیت در آنها پیشرفت نمی کند . این نمایانگر آن است که سم در داخل زخم تزریق نشده است . ولی در حوادث مصنوعی یعنی موقعی که مار را وادار به گاز گرفتن کنند پیشرفت علائم مسمومیت بخوبی مشهود است . با اینکه اغلب مارها غیر سمی هستند و گزش بسیاری از مارهای سمی کشنده نمی باشد معذالک مارها ترس و وحشت بی مورد بین مردم ایجاد کرده اند و چه بسا عده زیادی از مارگزیده ها از شدت ترس نیمه جان می شوند یا جان خود را از دست می دهند . به کرات مشاهده شده فردی مورد گزش کرمی قرار گرفته و تمام علائم بالینی مارگزیدگی را نشان داده است یا اینکه به وسیله سوزن مجروح شده و چون قیافه ماری را می بیند دفعتأ لرزش بر اندامش مستولی می شود و طپش قلب و سوزش در ناحیه جراحت احساس می کند و تمام علائم مارگزیدگی را نشان می دهد ولی بمجرد اینکه اطمینان حاصل می کند که به وسیله کرم بی آزار و یا سوزن معمولی مجروح شده است تمام علائم مارگزیدگی در او از بین می رود و حالت عادی پیدا می کند. این شواهد نمایانگر اثر روانی امر در مصدوم است . با آشنا کردن مردم به نشانیهای مارهای سمی و غیر سمی و تعلیم کمک های اولیه به آنان می توان از بروز اینگونه ترسها و وحشتها جلوگیری کرد .
نظرات بسته شده است.